Sông Đông Êm Đềm
Tác giả: Mikhail Sholokhov
Dịch giả: Nguyễn Thụy Ứng
Nhà Xuất Bản Văn Học - 2005 (xuất bản lần
thứ 6)
Phần V
20
Đến tháng Ba, Buntruc được cử đến công tác
tại tòa án cách mạng thuộc Ủy ban quân sự cách mạng sông Đông. Người chánh án
cao lênh khênh, mắt đùng đục, người gày võ vì công tác và những đêm không ngủ,
kéo Buntruc ra cửa sổ căn phòng của anh ta rồi vừa nói vừa nhìn chiếc đồng hồ đeo
tay (anh ta sắp phải đến dự phiên tòa).
- Đồng chí vào đảng từ năm nào? À hà, tốt lắm.
Thế này này, đồng chí sẽ làm đội trưởng chấp pháp ở chỗ chúng tôi. Đêm qua
chúng tôi đã cho thằng đội trưởng chấp pháp cũ của chúng tôi về với “bộ tham
mưu của Dukhonin” rồi... [Tức là “về khu sáu”, về với ông bà ông vải. Bộ tham mưu của
Dukhonin đã bị tiêu diệt ngày 29-11 (12-12) năm 1917]... vì tội ăn hối
lộ. Nó thật sự là một thằng mắc cái chứng cuồng thích hành hạ người, một thằng
bậy bạ, một thằng khốn nạn tồi tệ, chúng ta không cần đến những đứa như thế.
Đây là một công tác bẩn thỉu, nhưng ngay trong đó chúng ta cũng phải giữ trọn vẹn
ý thức về trách nhiệm của mình trước đảng. Đồng chí hãy hiểu ý tôi muốn nói, là
phải... - Anh ta nhấn mạnh. - giữ lấy tính người. Do nhu cầu của chúng ta cần
phải tiêu diệt thể xác của bọn phản cách mạng, nhưng không được biến việc đó
thành một trò xiếc. Đồng chí hiểu ý tôi chứ? Được, thế thì tốt lắm. Thôi, đồng
chí đi mà nhận lấy công việc.
Ngay đêm ấy, Buntruc chỉ huy một đội Xích vệ
mười sáu người đem bắn sáu người bị tòa án kết án tử hình vào lúc nửa đêm ở một
nơi cách thành phố ba vec-xta. Trong số đó có hai gã Cô-dắc người trấn
Nilovskaia, còn lại đều là dân Rostov.
Hầu như ngày nào người ta cũng đem một chiếc
xe cam-nhông chở những kẻ bị tuyên án ra ngoài thành phố vào lúc nửa đêm, đào
qua quít những cái huyệt. Cả bọn tù tử hình cũng tham gia việc đào huyệt với một
bộ phận Xích vệ. Buntruc tập hợp các chiến sĩ Xích vệ rồi hô bằng một giọng trầm
như tiếng gang:
- Nhắm trúng kẻ thù của cách mạng. - rồi
vung khẩu Nagan, - bắn!
Chỉ một tuần sau anh đã gầy rộc, đen sạm
đi, cứ như bị trát một lớp đất. Mắt Buntruc sâu hoắm xuống, hai hàng mi lúc nào
cũng giật giật như lên cơn thần kinh không che nổi cái ánh đau khổ trong cặp mắt.
Chỉ đến đêm Anna mới được thấy mặt Buntruc.
Anna làm việc ở Ủy ban quân sự cách mạng, mãi khuya mới về nhà, nhưng bao giờ
Anna cũng cố chờ để được nghe thấy tiếng gõ đứt quãng vào cửa sổ báo tin
Buntrúc đã về.
Một lần Buntruc về nhà vào lúc quá nửa đêm
như mọi ngày. Anna mở cửa cho anh rồi hỏi:
- Anh ăn tối nhé?
Buntruc không trả lời. Anh lảo đảo như người
say rượu, trở về phòng của anh và cứ nguyên ca-pôt, ủng, mũ như thế nằm vật ra
giường. Anna đến gần, nhìn vào mặt Buntruc: hai con mắt anh nhắm nghiền, nước bọt
phì ra qua những cái răng chắc khỏe nhe ra, những sợi tóc lơ thơ còn lại sau đợt
thương hàn bết lại trên trán thành từng món ướt đẫm.
Anna ngồi xuống bên cạnh anh, trong tim cứ
như bị niềm thương hại và khổ tâm cấu xé.
Anna hỏi thầm thì:
- Anh đau khổ lắm à, anh Ilia?
Buntruc nắm chặt lấy bàn tay của Anna, quay
mặt vào tường, răng nghiến ken két, rồi không nói một lời nào, cứ thế thiếp đi,
nhưng trong khi ngủ anh líu nhíu lẩm bẩm những gì không biết, vẻ như van lơn,
có lúc lại cố nhảy chồm dậy. Anna nhìn thấy thế, hết cả hồn vía, một niềm kinh
hoàng bản năng làm Anna run bắn người lên: Buntruc ngủ mà hai con mắt cứ trợn
ngược, mí mắt không nhắm hẳn cho thấy hai khoảng lòng trắng vàng khè sáng bóng
như bị viêm.
- Anh phải bỏ công tác này đi thôi! - Sáng
hôm sau Anna nói với Buntruc giọng van lơn. - Anh ra mặt trận đi còn hơn. Trông
anh chẳng còn ra hồn người nữa, anh Ilia ạ! Anh đến bỏ xác trong công tác này mất.
- Thôi im đi! - Buntruc vừa quát lên vừa hấp
háy hai con mắt trắng dã như mắt người điên.
- Anh đừng kêu lên như thế. Em có xúc phạm
gì đến anh đâu?
Bỗng nhiên Buntruc có vẻ như đờ đẫn, tựa hồ
tất cả sự điên cuồng tích lũy trong lòng anh đã được dốc ra hết trong tiếng kêu
vừa nãy.
Anh nhìn hai bàn tay mình một cách mệt mỏi
rồi nói:
- Tiêu diệt các thứ rác rưởi trong nhân loại
là một công việc bẩn thỉu. Em có thấy không, bắn giết người là một điều có hại
cho sức khỏe cũng như cho tinh thần... Thế mà em... - Lần đầu tiên trước mặt
Anna, Buntruc văng tục một câu gớm ghiếc đến như thế. - Chịu đi làm những việc
bẩn thỉu thì chỉ có những đứa ngu xuẩn và những loài thú vật, hoặc những thằng
cuồng tín. Có phải thế không? Ai mà chẳng muốn dạo chơi vườn hoa, nhưng mẹ khỉ,
trước khi trồng hoa trồng cây thì phải dọn cho sạch những cái gì bẩn thỉu mới
được! Phải bón phân mới được! Phải chịu bẩn thỉu mới được! - Tuy Anna quay mặt
đi, không nói gì cả, nhưng Buntruc vẫn giật giọng. - Phải diệt cho hết những của
rác rưởi, thế mà người ta lại khinh ghét công việc ấy! - Lúc này Buntruc đã
quát lên và đấm tay thình thịch xuống bàn, hai con mắt đỏ máu nháy lia lịa.
Bà mẹ của Anna ghé mắt nhìn vào trong
phòng. Buntruc chợt nhớ ra, bèn nói khẽ hơn:
- Anh không thể bỏ công tác này mà đi được
đâu! Ở đây anh đã nhìn thấy, đã cảm thấy cụ thể rằng anh đang làm một việc có
ích! Anh vun vén các thứ rác rưởi bẩn thỉu! Anh bón cho mảnh đất này trở nên mầu
mỡ hơn! Phì nhiêu hơn! Đến một lúc nào đó sẽ có những con người sung sướng đi
trên mảnh đất này... Có lẽ con anh, đứa con chưa lọt lòng của anh sẽ được sống
như thế... - Buntruc cười, tiếng cười rin rít chẳng có gì vui vẻ. - Những đồ
sâu bọ... chấy rận ấy... hai bàn tay này đã diệt bao nhiêu rồi... Chấy rận, cái
loài ký sinh trùng hút máu người ấy... hai bàn tay này đã giết hàng chục... -
Buntruc giơ ra hai bàn tay nắm chắc, lông lá đen sì nom như hai cái chân đầy
móng nhọn của một con chim ưng. Anh buông phịch bàn tay xuống đầu gối, khẽ nói.
- Rồi tất cả sẽ bị quét sạch hết! Phải cháy bùng lên, làm cho bật những tia lửa
ra, không để cho bốc khói nữa... Chỉ có điều là quả thật anh đã mệt mỏi... Chỉ
thiếu chút nữa là anh đã bỏ ra mặt trận rồi... em nói đúng đấy...
Anna lẳng lặng nghe Buntruc nói rồi khẽ bảo:
- Anh nên ra mặt trận hay kiếm công tác nào
khác mà làm thì hơn... Anh đi chỗ khác đi, anh Ilia ạ, nếu không anh... sẽ phát
điên cho mà xem.
Buntruc quay lưng về phía Anna, gõ ngón tay
lên cửa sổ.
- Không, anh còn cứng rắn lắm. Em đừng tưởng
là có những con người bằng gang thép. Tất cả chúng ta đều được đúc bằng cùng một
thứ nguyên liệu. Trên đời này chẳng có kẻ nào ra trận mà không thấy sợ, chẳng
có kẻ nào giết người mà không cảm thấy... không thấy tâm linh mình bị sứt mẻ.
Nhưng không phải là chúng ta đau lòng vì những thằng đeo lon đâu. Chúng nó cũng
là những kẻ có ý thức như anh và em. Nhưng hôm qua, trong số chín tên, anh đã
phải đem bắn ba người dân Cô-dắc... ba người dân lao động... Lúc bắt đầu cởi
trói cho một gã... - Giọng Buntruc trầm hẳn xuống, nghe khó hiểu hơn, mỗi lúc
như vẳng tới từ một nơi xa hơn, - anh sờ vào bàn tay gã thì thấy như một cái đế
giầy... thô ráp... đầy chai sần... một bàn tay đen sì nứt nẻ... sứt sẹo... sần
sùi... Nhưng thôi, anh phải đi đây, - Buntruc ngừng phắt câu chuyện và lén đưa
tay lên vuốt chỗ cổ họng nghẹn tắc như đang bị một cái vòng thòng lọng bện bằng
những sợi lông siết chặt, nhưng cố giấu không để cho Anna trông thấy.
Buntruc đi ủng vào, uống một cốc sữa rồi lại
ra đi. Ra đến hành lang thì Anna đuổi kịp anh. Anna giữ rất lâu bàn tay nặng chịch
của Buntruc trong hai bàn tay mình, đưa lên áp vào một bên má nóng rực của mình
rồi bỏ chạy vào trong sân.
*
* *
Trời đã ấm dần. Mùa xuân, đã từ biển Azov đến
gõ cửa nhánh sông Đông. Đến cuối tháng Ba, đã thấy có những chi đội Xích vệ
Ukraina bị bọn Haidamakas [Lực lượng dân quân Dân tộc chủ nghĩa ở Ukraina trong thời
kỳ Nội chiến] và quân Đức đánh đuổi chạy đến Rostov. Trong thành phố
bắt đầu xảy ra những vụ giết người, cướp bóc, tịch thu càn bậy. Ủy ban quân sự
cách mạng đã phải tước vũ khí một số chi đội đã hoàn toàn mất kỷ luật. Việc này
sẽ không thể làm được nếu không có xung đột, không có nổ súng. Dân chúng Cô-dắc
ở gần Novocherkask đã sôi sục. Đến tháng Ba, các mối mâu thuẫn trong các trấn
giữa dân Cô-dắc và những người từ nơi khác đến đã nổ bùng ra như những chồi non
trên các cây tiêu huyền. Có nơi đã xảy ra những vụ bạo động, và đã phát hiện những
âm mưu phản cách mạng. Nhưng ở Rostov vẫn hừng hực một cuộc sống sôi nổi, chiều
chiều từng đoàn bộ binh, thủy binh, công nhân vẫn đi lượn trên đại lộ Công viên
lớn. Người ta họp mít tinh, người ta cắn hạt dưa, người ta khạc nhổ xuống những
cái rãnh chảy hai bên hè phố, người ta chòng ghẹo đàn bà con gái. Vẫn như xưa,
người ta làm việc, ăn uống, ngủ nghê, yêu nhau, ghét nhau, chết, đẻ con, thở
làn gió mặn mặn từ ngoài biển thổi vào, người ta vẫn sống với một tâm hồn bị dằn
vặt vì những dục vọng lớn nhỏ. Những ngày mang hạt giống giông bão đã ập tới
ngưỡng cửa Rostov. Mùi đất đen tan hết tuyết đã xông lên nồng nặc, hơi máu tanh
của các trận chiến đấu sắp diễn ra đã phảng phất đâu đây.
Một ngày đẹp trời tràn trề ánh nắng.
Buntruc về nhà sớm hơn mọi hôm. Anh rất ngạc nhiên thấy Anna có nhà.
- Bao giờ em cũng về muộn cơ mà, sao hôm
nay lại về sớm thế này?
- Em hơi mệt.
Anna bước theo Buntruc vào phòng của anh.
Buntruc vừa cởi áo ngoài vừa nói, một nụ cười sung sướng run run trên môi:
- Anna ạ, từ hôm nay anh sẽ không làm việc ở
tòa án nữa.
- Sao thế anh? Vậy thì anh được phái đi
đâu?
- Về Ủy ban quân sự cách mạng. Hôm nay anh
đã nói chuyện với Krivoslykov. Đồng chí ấy hứa sẽ phái anh tới một nơi nào đó
trong khu.
Hai người cùng ăn tối. Buntruc đi ngủ.
Trong lòng hồi hộp nên mãi không chợp mắt, Buntruc hết hút thuốc lại cựa quậy
trên cái đệm cứng và thở dài khoái trá. Anh rất sung sướng được đi khỏi tòa án
vì anh đã cảm thấy rằng chỉ thêm vài bữa là mình sẽ không chịu được nữa và sẽ bị
quị. Buntruc hút hết điếu thuốc thứ tư thì chợt nghe thấy tiếng cánh cửa khẽ
rít. Anh ngửng đầu lên, nhìn thấy Anna.
Chân không, trên mình có độc chiếc áo lót,
Anna nhẹ nhàng lướt qua ngưỡng cửa, rón rén bước tới bên giường Buntruc. Qua
khe cửa chớp ánh trăng mờ mờ xanh đổ xuống một bên vai bầu bầu của Anna.
Anna cúi xuống, đặt một bàn tay nóng hổi
lên môi Buntruc.
- Nằm lui vào trong anh. Đừng nói gì nhé...
Anna nằm xuống bên cạnh Buntruc, vội vã gạt
mớ tóc rất nặng xõa trước trán như một chùm nho, cặp mắt đen phớt ánh xanh xanh
rực lên sau một làn khói mờ. Anna khẽ nói, giọng hơi mất tự nhiên và có phần
thô bạo:
- Không hôm nay thì ngày mai em cũng đến mất
anh thôi... Em muốn có bao nhiêu sức lực đều đem tất cả ra yêu anh! - Anna run
bắn người trước quyết tâm của chính mình. - Nào, mau lên anh!
Buntruc hôn Anna nhưng với cả một nỗi kinh
hoàng, một niềm tủi thẹn tràn ngập trong ý thức, Buntruc bỗng cảm thấy mình bất
lực.
Đầu anh lắc đi lắc lại, hai gò má nóng bừng
đau khổ, Anna nằm trằn người, giận dữ đẩy Buntruc ra, rồi thở hổn hển, khẽ hỏi
giọng đầy vẻ kinh tởm và khinh bỉ:
- Anh... bất lực à? Hay là anh... có bệnh?
Chao ôi, thật là gớm ghiếc! Buông em ra!
Buntruc nắm chặt quá làm những ngón tay
Anna khẽ kêu răng rắc, anh nhìn thẳng vào hai con mắt giương to, đen mà đục, đầy
vẻ căm ghét của Anna, và dướn dướn đầu lên như người bại liệt, lắp bắp hỏi:
- Vì sao vậy? Vì sao mà em kết tội anh? Phải,
sức lực của anh đã bị thiêu đốt hết cả rồi! Bây giờ thì ngay đến việc đó cũng
không làm nổi nữa... Nhưng anh không có bệnh đâu... em phải hiểu, em phải hiểu
như vậy! Tinh lực của anh đã cùng kiệt rồi... Chao ôi...
Buntruc khẽ gầm lên, nhảy từ trên giường xuống,
châm thuốc hút. Anh gù lưng, đứng rũ bên cửa sổ giờ lâu như người vừa bị một trận
đòn hội chợ.
Anna lặng lẽ đứng dậy ôm lấy Buntruc và
bình tĩnh hôn lên trán anh, như một người mẹ.
Nhưng một tuần sau, Anna đã rúc khuôn mặt đỏ
như gấc vào trong vòng tay của Buntruc thú nhận:
- Em cứ tưởng trước kia tinh lực của anh đã
bị đem dùng phí hoài hết rồi... Không ngờ chính công tác đã hút hết sức lực của
anh.
Sau lần ấy, trong một thời gian khá dài,
Buntruc được hưởng không những sự âu yếm thắm thiết của một người yêu mà cả sự
chăm nom, thương mến, ấm áp, và chu đáo của một người mẹ.
Buntruc không bị điều xuống dưới tỉnh công
tác. Do Pochenkov cố nài, anh được ở lại Rostov. Trong thời gian đó Ủy ban quân
sự cách mạng sông Đông đang ngập đầu trong công việc, chuẩn bị đại hội đại biểu
Xôviết Quân khu, chuẩn bị cho trận giáp chiến với lực lượng phản cách mạng đang
sống lại bên kia sông Đông.
------------
Còn tiếp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét