Sông Đông Êm Đềm
Tác giả: Mikhail Sholokhov
Dịch giả: Nguyễn Thụy Ứng
Nhà Xuất Bản Văn Học - 2005 (xuất bản lần
thứ 6)
Phần V
13
Dưới ánh nắng tràn trề như màu sứ và bầu trời
xanh ngắt không gợn một chút mây nào, đường sống gò đầy tuyết sáng loá, trắng
tinh, lấp lánh như những tinh thể đường. Làng Onkhovyi Rok nằm dài dưới chân gò
như một cái chăn sặc sỡ rách mướp. Ở bên trái, sông Svinyukha lượn lờ xanh biếc
bên phải là những thôn Cô-dắc và những khu di dân của người Đức hiện lên thành
những mảng mung lung sương khói. Trấn Chernovskaia nằm xanh xanh sau khúc sông.
Về phía đông, sau làng có một ngọn gò nhỏ
hơn nham nhở những khe rãnh, sườn gò dốc lên thoai thoải. Những cột dây thép trồng
trên đó chạy về phía Kasary nom như một dãy hàng rào.
Kể ra cũng hiếm có một ngày băng giá lại
sáng sủa thế này. Những ụn khói chập chờn ngũ sắc như cầu vồng bốc lên gần mặt
trời. Gió thổi dồn từ phía bắc tới. Trên đồng cỏ, một trận bão tuyết nhỏ làm bốc
lên một đám xanh xanh. Nhưng khoảng trời tuyết mênh mông trong vòng tay của đường
chân trời rất sáng. Mãi đằng đông, chỗ góc chân trời, mới thấy đồng cỏ bốc lên
một làn hơi tím ngát như khói.
Ông Panteley Prokofievich đánh xe đưa
Grigori từ Minlerovo về, ông quyết định không dừng lại ở Onkhovyi Rok mà cho ngựa
chạy thẳng đến Kasary và nghỉ đêm tại đó. Nhận được bức điện của Grigori, ông
đã ở nhà ra đi ngay và đến ngày 28 tháng Giêng thì đến Minlerovo lúc trời đã
hoàng hôn. Grigori chờ bố ở một nhà trọ. Sáng hôm sau hai bố con ra về và chừng
mười một giờ đã chạy qua Onkhovyi Rok.
Sau khi bị thương trong trận chiến đấu ở gần
Glubovskaia, Grigori nằm lại quân y dã chiến Minlerovo một tuần. Thấy chân đã đỡ
một chút chàng quyết định về nhà. Anh em Cô-dắc cùng trấn đã đem con ngựa về
cho chàng. Grigori ra đi, trong lòng vừa bực mình lại vừa vui: bực mình vì đã rời
bỏ đơn vị giữa lúc cuộc đấu tranh giành chính quyền ở vùng sông Đông đang diễn
ra quyết liệt, còn vui thì chỉ với ý nghĩ là mình sẽ lại được gặp gia đình,
thôn xóm. Chính chàng tự giấu mình niềm mong muốn gặp mặt Acxinhia, nhưng thật
ra chàng không khỏi có những ý nghĩ về nàng.
Hai bố con gặp nhau, thái độ có phần nào ghẻ
lạnh. Vì đã bị Petro rỉ tai to nhỏ nên ông Panteley Prokofievich cứ nhìn
Grigori với bộ mặt sầm sầm dái trâu và những cái nhìn lấm lét trơn như mỡ của
ông đầy một vẻ vừa bực bội vừa lo lắng chờ đợi. Tối hôm ấy, ở nhà ga, ông hỏi
han Grigori rất lâu về các sự kiện vừa bùng nổ trong Quân khu. Có lẽ những câu
trả lời của con trai đã không làm ông thỏa mãn. Ông cứ nhai nhai chòm râu hoa
râm, dán mắt xuống đôi ủng dạ đế da, mũi thở phì phì. Kể ra ông cũng không muốn
tranh luận trong lúc này, nhưng trong khi bênh vực Kaledin, ông đã nổi nóng lên
và những phút cái máu hoàng bào nổi dậy, ông vẫn quát rầm lên với Grigori như
xưa, thậm chí còn dẫm bành bạch bên chân thọt.
- Mày đừng dạy khôn tao! Mùa thu năm ngoái,
ông Kaledin đã về thôn ta đấy! Hôm ấy đã họp toàn dân trên bãi bàn việc làng.
Ông ấy đã đứng lên bàn nói với các cụ bô lão và nói trước như lời tiên tri
trong Kinh thánh rằng bọn mu-gích sẽ kéo đến đây, chiến tranh sẽ bùng nổ và nếu
chúng ta cứ ngả nghiêng, nghiêng ngả thì sẽ bị chúng nó vơ vét sạch trơn và
chúng sẽ đến sinh cơ lập nghiệp trên Quân khu. Ngay từ hồi đó ông ấy đã biết rằng
chiến tranh sẽ nổ ra rồi. Còn cái lũ chó đẻ chúng mày thì nghĩ ngợi được cái
gì? Hay là ông ấy hiểu biết ít hơn chúng mày? Một vị tướng học vấn uyên thâm đã
từng chỉ huy tập đoàn quân mà lại hiểu biết không bằng chúng mày hay sao? Những
thằng kéo đến Kamenskaia toàn là một bọn vô tài bất tướng, dốt nát, ngu xuẩn
như mày cả, chỉ làm nhân dân rối loạn thôi. Thằng Pochenkov của mày xuất thân
là gì hử? Phó quản phải không? Ái chà chà! Té ra cấp bậc cũng chỉ như tao. Thì
ra là như thế! Sống được đến bây giờ... Thật đã đến lúc mạt vận!
Grigori tranh cãi với bố một cách miễn cưỡng.
Ngay từ lúc chưa gặp mặt bố, chàng đã biết rõ câu chuyện sẽ như thế này. Nhưng
đến bây giờ lại có một tình hình mới xen thêm vào: Grigori không thể nào tha thứ,
cũng không thể nào quên cái chết của Chernechov và cuộc bắn giết bọn sĩ quan bị
bắt làm tù binh, không cần xét xử.
Đôi ngựa thắng hai bên cái càng giữa nhẹ
nhàng kéo chiếc xe trượt tuyết chạy băng băng. Con ngựa của Grigori còn nguyên
đồ thắng chạy phía sau, dây cương buộc vào xe. Những làng người Ukraina và những
thôn Cô-dắc mà chàng đã quen từ thời thơ ấu lần lượt hiện ra hai bên đường:
Kasary, Popoca, Kamenka, Hạ-Yablonovsky, Grachev, Yasenovka. Suốt chặng đường về
tới thôn nhà, không hiểu sao Grigori cứ suy nghĩ miên man không đầu không đũa về
những việc xảy ra gần đây, cố dò ra con đường tương lai, dù chỉ định được vài
điểm mốc trên đó, nhưng mọi ý nghĩ của chàng đều chỉ dẫn tới những ngày nghỉ
ngơi ở nhà, và đến đây là đâm vào ngõ cụt anh sẽ về nhà nghỉ ngơi ít bữa, mình
sẽ chữa cho vết thương lành hẳn, rồi sau... - Grigori nghĩ thầm như thế rồi lại
thầm vung tay gạt bỏ hết mọi việc - Về sau ra sao thì hãy chờ xem. Bản thân
tình hình sẽ cho mình thấy rõ...
Sự mệt mỏi tích lại qua cả một cuộc chiến
tranh đè nặng lên chàng. Chàng chỉ muốn lánh xa hẳn cái thế giới sôi sục hằn
thù, cái thế giới thù địch mà chàng không tài nào hiểu nổi. Mọi việc bỏ lại
ngoài kia, sau lưng chàng, đều rối như bòng bong và đầy mâu thuẫn. Thật khó mà
lần được ra hướng đi đúng đắn: cứ y như trên một con đường lát bằng cành cây
trên bãi lầy, dưới chân rập rập rình rình, con đường chốc chốc đứt quãng, trong
lòng chẳng cảm thấy tin lưởng chút nào: Đi theo hướng này hay đi theo hướng kia
bây giờ?
Chàng đã bị lôi cuốn theo người Bolsevich,
đã đi với họ và lôi kéo cả những người khác theo mình, nhưng sau đó lại đâm ra
do dự, nhiệt tình nguội dần đi. “Chẳng nhẽ Itvarin đã nói đúng? Không biết nên
dựa vào ai bây giờ đây?”. Grigori đã có những ý nghĩ mung lung như thế trong
khi chàng tưởng tượng như mình đang sửa soạn cái bừa và chiếc xe bò cho công việc
đồng áng mùa xuân, đang đẵn những nhánh liễu đỏ làm cái máng ăn cho gia súc, tưởng
tượng khi mặt đất đã tan hết băng giá, đã đỡ ẩm, mình lại được ra đồng cỏ, hai
bàn tay khao khát lao động lại được nắm lấy tay cày, mình lại được đi theo cái
cày, cảm thấy lưỡi cày hết vấp lại chạy băng băng, tưởng tượng mình lại được ngửi
thấy mùi cỏ non ngọt ngọt và mùi chất đất đen đã bị lưỡi cày lật lên nhưng còn
chưa hả hết cái hơi tuyết, đến khi chàng tưởng tượng những cảnh như thế thì
trong lòng lại thấy ấm áp. Chàng chỉ muốn được chăm nom bò ngựa, tải cỏ khô, được
ngửi cái mùi ngai ngái heo héo của cỏ sông Đông và cỏ băng thảo, cùng cái mùi
hăng hắc của phân khô. Chàng chỉ muốn có hòa bình và một cuộc sống yên tĩnh, vì
thế một niềm vui kín đáo vẫn ẩn hiện trong hai con mắt lừ lừ của Grigori khi
chàng nhìn cảnh vật chung quanh, nhìn đôi ngựa, nhìn cái lưng thẳng đứng của bố
bó chặt trong chiếc áo lông. Tất cả đều nhắc nhở chàng cuộc sống xưa kia mà hầu
như chàng đã quên mất nửa: cả mùi lông cừu của chiếc áo, cả cái dáng quen thuộc
của hai con ngựa chưa được tắm rửa, lẫn tiếng một con gà trống trong làng gân cổ
gáy dưới một tầng hầm. Trong giờ phút này, chàng có cảm tưởng như đời sống
trong cái làng hẻo lánh này ngọt và nồng cứ như mùi hốt bố.
Hôm sau hai cha con về tới thôn trước khi
trời hoàng hôn. Từ trên đỉnh gò, Grigori đưa mắt nhìn sang bên kia sông Đông:
kia là vùng đất sạt lở Babi với những đám lau sậy màu lông rái cá mọc quanh;
kia vẫn còn cây tiêu huyền khô, nhưng chỗ lội qua sông Đông không còn là chỗ
xưa kia nữa rồi. Thôn xóm, những hình chữ nhật thân thuộc của các khối phố, tòa
nhà thờ, cái bãi giữa thôn... Nhưng máu càng dồn mạnh lên đầu Grigori khi chàng
nhìn thấy nhà mình.
Những hồi ức cũ dồn dập ập đến với chàng.
Cái cần kéo nước giếng trong sân nuôi gia súc như vươn một cánh tay bằng gỗ liễu
xám xám vẫy gọi chàng.
- Thế nào, đã thấy cay mắt chưa? - Ông
Panteley Prokofievich ngoái đầu lại mỉm cười. Grigori thú nhận ngay, không vờ
vĩnh, cũng không tự dối lòng.
- Có cay cay thật... tất nhiên như thế rồi!
- Quê hương làng xóm là như thế đấy? - Ông
Panteley Prokofievich thở dài có vẻ rất vừa ý.
Ông đánh xe chạy vào giữa thôn. Hai con ngựa
chạy lồng từ trên dốc xuống, chiếc xe trượt tuyết nghiêng bên nọ ngả bên kia,
long sòng sọc. Grigori không phải không đoán ra ý định của bố, nhưng chàng vẫn
hỏi:
- Sao cha lại cho xe chạy vào trong thôn thế
này? Về thẳng ngõ nhà có hơn không?
Ông Panteley Prokofievich quay đầu lại, mỉm
cười qua chòm râu trắng loá vì sương muối, nháy mắt nói:
- Có được hai thằng con, lúc tiễn chân ra
trận còn là hai thằng Cô-dắc lính trẻ thế mà nay đều làm nên sĩ quan cả. Sao,
chẳng nhẽ tao không được kiêu hãnh đánh xe cho con trai tao diễu qua thôn một
lượt hay sao? Cho thiên hạ nhìn, cho thiên hạ ghen. Mà người anh em ạ, bây giờ
tao đang nở từng khúc ruột đây này!
Vào đến phố chính, ông quát hai con ngựa bằng
một giọng rất bình tĩnh rồi nghiêng hẳn người sang một bên, vung cái roi bện bằng
sợi. Hai con ngựa đánh hơi thấy sắp về đến nhà, phóng vụt lên rất nhanh, rất sảng
khoái, cứ như phía sau không hề có chặng đường bốn mươi véc-xta vừa chạy qua!
Những người đàn ông gặp hai bố con đều cúi chào. Từ trong những sân nhà và những
cửa sổ có những người đàn bà đưa tay lên che mắt nhìn ra. Vài con gà mái cục cục
chạy qua phố với những bộ lông lốm đốm như cỏ mãn thiên tinh. Mọi việc đều diễn
ra trơn tru, yên ổn như tả trong truyện. Xe đã chạy qua cái bãi giữa thôn. Con
ngựa của Grigori nhìn thấy một con khác không biết của ai buộc ngoài hàng rào
vào nhà Mokhov bèn ngẩng cao đầu hí lên một tiếng. Trước mắt đã hiện ra phần cuối
thôn và cái mái của nhà Astakhov... Nhưng xe vừa chạy đến chỗ ngã tư đầu tiên
thì có một chuyện không may xảy ra. Một con lợn sữa chạy qua phố nhưng chậm
chân, lọt ngay vào dưới vó ngựa. Bị chiếc xe chẹt qua, nó kêu lên éc éc và vừa
chạy lùi lại, vừa cố dướn cái sống lưng bị chẹt gãy.
- Mẹ khỉ, ma dẫn lối quỉ đưa đường mày! -
Ông Panteley Prokofievich vừa chửi vừa vung cái roi quất trúng con lợn bị chẹt.
Chẳng may con lợn đó lại là của mụ
Anhiutca, vợ góa của gã Afonka Ozerov, một con mụ đanh ác và lắm mồm lạ lùng. Mụ
lập tức nhảy bổ trong sân ra rồi vừa chít cái khăn lên đầu vừa tuôn ra một
tràng những câu chửi rủa chọn lọc đến nỗi ông Panteley Prokofievich phải ghìm
ngựa nhìn lại.
- Có câm đi không, con mụ ngu xuẩn này? Làm
gì mà hoác mồm ra như thế hử? Con lợn ghẻ của mụ chúng ta sẽ đền cho!
- Đồ hung thần ác quỷ!... Đồ yêu quái hại
người! Có lão ghẻ thì có, cái con chó thọt! Gái này sẽ xách ngay cổ lão lên ông
ataman. - Mụ hoa chân múa tay, gào lên như cháy đồi. - Mẹ lão ra, gái này sẽ dạy
cho lão chừa chẹt chết gia súc của kẻ côi cút góa bụa!
Ông Panteley Prokofievich phát khùng, đỏ mặt
tía tai gầm lên:
- Đồ nặc nô!
- Cái thằng Thổ nhĩ kỳ chết tử chết tiệt! -
Mụ Anhiutca tức khắc ăn miếng trả miếng.
- Đồ chó cái, trăm con quỷ dữ nằm với mẹ
mày! - Ông Panteley Prokofievich cất cao giọng trầm của ông.
Nhưng xưa nay mụ Anhiutca đâu có cần thọc
tay vào túi mới tìm ra câu đối đáp.
- Đồ lạc loài! Cái thằng già mất dạy! Quân
đầu trộm đuôi cướp! Lão đã ăn cắp cái bừa của nhà người ta! Lão tằng tịu với
con vợ lính vắng chồng! - Mụ liến thoắng như con liếu điếu.
- Ông quất cho mày một roi bây giờ, cái con
chó cái... Có câm mẹ cái mồm đi không!
Nhưng đến lúc này, mụ Anhiutca đã mồm loa
mép giải ghê gớm đến nỗi một con người nếm đủ mùi đời và mặt dầy mày dạn như
ông Panteley Prokofievich cũng phải thẹn đỏ mặt, mồ hôi đổ ra như tắm.
- Thôi bố đi đi! Dính vào nó làm gì? -
Grigori nói giọng bực bội vì chàng thấy đã có vài người ra phố, chú ý lắng nghe
cuộc trao đổi ý kiến ngẫu nhiên giữa ông già Melekhov và người vợ góa chính
chuyên của gã Ozerov.
- Chà cái lưỡi nó... dài đến bằng cái dây
cương! - Ông Panteley Prokofievich buồn bực nhổ toẹt một bãi nước bọt, mặt mày
nom đến là thảm hại, rồi đánh cho hai con ngựa chạy lồng lên như định chẹt chết
cả mụ Anhiutca.
Cho xe chạy hết một khối phố, ông mới dám
ngoái cổ nhìn lại, nhưng chưa phải đã hết sợ.
- Cái con mụ chửi rủa đến là độc địa! Ông
báo đời cho mày biết, mày đã muốn kiểu quân thù quân hằn như thế... ông thì chẹt
đứt ngang người mày ra, cái con yêu tinh nung núc những thịt! - Ông nói giọng
sôi nổi. - Mày đáng bị chẹt chết cùng với con lợn của mày. Rơi vào một con mồm
loa mép giải như thế này thì cái xương chẳng còn.
Chiếc xe đã chạy lướt qua dãy cửa chớp sơn
màu xanh da trời của ngôi nhà. Petro mở toang hai cánh cổng, đầu không đội mũ
lông, áo quân phục cũng chẳng thắt dây lưng. Trên thềm đã loáng thoáng hiện ra
cái khăn trùm đầu trắng trắng và cặp mắt đen láy long lanh nét cười của
Dunhiaska.
Petro hôn em rồi nhìn loáng vào mắt em.
- Có khỏe không?
- Vừa bị thương.
- Ở đâu thế?
- Gần Glubovskaia.
- Việc gì mà mò đến đó cho mất xác! Mày
đáng là phải về nhà từ lâu rồi.
Hắn thân mật và âu yếm lắc lắc Grigori mấy
cái rồi đẩy thẳng chàng ra cho Dunhiaska. Grigori ôm lấy hai cái vai đầy đặn và
chắc nịch của em gái, hôn môi hôn mắt em rồi lùi lại ngạc nhiên nói.
- Đúng là em đây à, Dunhiaska! Quỉ quái nào
còn nhận được ra mày nữa! Lớn lên thành một cô gái như thế này mà trước kia anh
cứ tưởng mày sẽ là một con vừa ngu vừa đoảng.
- Hừ, cái anh Grigori này! - Dunhiaska né
ra tránh một cái véo rồi mỉm cười lui sang bên, hai hàm răng trắng lóa nhe ra,
hệt như Grigori.
Bà Ilinhitna bồng hai đứa cháu trên tay bước
ra, nhưng Natalia đã chạy vượt lên trước. Nom nàng phây phây, đẹp ra một cách lạ
lùng. Làn tóc đen nhánh chải mượt ra sau đầy thành một cái búi to đến là to
càng làm nổi bật khuôn mặt đỏ ửng tràn trề hạnh phúc. Nàng nép mình vào người
Grigori và vài lần cố đặt thật nhanh môi mình lên má lên ria chàng, tuy lúc này
đâu phải là lúc hôn nhau. Rồi nàng giằng lấy thằng con trai trong tay bà
Ilinhitna, chìa nó cho Grigori.
- Con trai của anh nó như thế này đây, anh
nhìn mà xem! - Nàng nói lanh lảnh, giọng hân hoan đầy tự hào!
- Nhưng để tao ngắm con trai tao đã nào! -
Bà Ilinhitna xúc động đẩy con dâu ra.
Bà mẹ vít đầu Grigori xuống, hôn trán chàng
và rồi đưa bàn tay thô sần xoa rất nhanh trên mặt chàng và nhỏ những giọt nước
mắt bồi hồi sung sướng.
- Còn con gái anh nữa đây, anh Gri-i-isa!
Anh bế lấy con đã nào...
Natalia đặt đứa con trai trùm kín trong một
chiếc khăn bịt đầu vào bên tay kia của Grigori. Còn chàng thì luống cuống chẳng
còn biết nhìn ai bây giờ: nhìn Natalia, nhìn mẹ hay nhìn hai con. Thằng bé mặt
mày cau có, hai con mắt âm thầm nom vừa đen vừa dài, hơi có vẻ nghiêm nghị, hai
đường lông mày vươn rộng, hai cái lòng trắng phồng phồng xanh xanh và nước da
bánh mật. Nó đút nắm tay nhỏ xíu nhem nhuốc vào miệng rồi vẹo đầu nhìn chằm chằm
vào mắt bố với cặp mắt rất khó gần: Còn đứa con gái thì Grigori chỉ nhìn thấy
hai con mắt bé tí tẹo nhìn chăm chú và cũng đen láy, vì mặt nó đã bị chiếc khăn
bịt gần kín.
Với hai đứa con trên tay, chàng định bước
lên thềm, nhưng bên chân bị thương bỗng đau nhói.
- Bế lấy hai đứa đi, Natasa! - Grigori nhếch
mép mỉm cười như nhận lỗi. - Nếu không anh không bước qua nổi ngưỡng cửa đâu.
Daria đứng ở giữa bếp sửa lại mớ tóc. Chị
chàng mỉm cười, thõng thẹo bước tới trước mặt Grigori, rồi dim hai con mắt tươi
cười, áp chặt cặp môi vừa ướt vừa ấm của mình lên môi chàng.
- Cứ sặc mùi thuốc lá! - Daria nói rồi rung
rung một cách tinh nghịch hai hàng lông mày cong lên thành hai đường vòng cung
đen như tô mực tầu.
- Thì lại đây để mẹ ngắm con lần nữa nào!
Chà, thằng con yêu con quý của mẹ!
Grigori mỉm cười áp sát mình vào vai mẹ, niềm
xúc động làm tim chàng cứ nhoi nhói.
Ngoài sân ông Panteley Prokofievich đang
tháo ngựa. Ông khập khiễng lượn đi lượn lại quanh cái xe trượt tuyết, cả cái thắt
lưng vải lẫn cái đỉnh của chiếc mũ ba tai đều đỏ lóe, Petro đã dắt con ngựa của
Grigori vào tầu. Hắn mang bộ yên vào phòng ngoài, vừa đi vừa ngoái đầu lại nói
không biết những gì với Đunhiasca lúc này đang xách một thùng dầu hỏa nhỏ trên
xe xuống.
Grigori cởi chiếc áo lông mặc ngoài và áo
ca-pôt, mắc lên thành giường, rồi lấy lược chải đầu. Chàng ngồi xuống một chiếc
ghế dài, gọi con trai:
- Mitsatca, lại đây với bố nào! Con làm sao
thế, không nhận ra bố à?
Thằng bé vẫn không rút nắm tay ra khỏi miệng,
nó nghiêng nghiêng người đi tới rồi đứng lại bên cạnh bàn. Người mẹ đang đứng
bên bếp lò âu yếm và kiêu hãnh nhìn con trai. Nàng rỉ tai con gái không biết những
gì rồi đặt nó xuống đất và khẽ đẩy nó.
- Con cũng lại với bố đi!
Grigori kéo cả hai đứa lại với mình, cho ngồi
lên đầu gối rồi hỏi:
- Chúng mày không đoán được ra bố à, hai quả
óc chó rừng này? Cả con nữa, Poliuska, con cũng không nhận ra bố à?
- Ông không phải là bố. - Thằng bé khẽ nói
(có em gái ở bên cạnh, nó cảm thấy mạnh dạn hơn).
- Thế thì là ai?
- Là một bác Cô-dắc ở đâu ấy.
- Trả lời cừ lắm. - Grigori phá lên cười. -
Thế thì bố đâu?
- Bố đi lính rồi. - đứa con gái nghiêng
nghiêng đầu, nói một cách tin tưởng (con bé có phần bạo dạn hơn anh).
- Đúng bố các cháu đấy, hai cháu yêu của bà
ạ! Bảo nó nhớ lấy nhà lấy cửa, kẻo nó cứ quanh năm suốt tháng đi biền biệt chẳng
còn làm thế nào nhận được ra nó nữa! - Bà Ilinhitna vờ làm giọng nghiêm khắc
nhưng khi thấy Grigori mỉm cười thì bà cũng mỉm cười. - Cả vợ mày không bao lâu
nữa cũng sẽ không nhận mày nữa đâu. Chúng tao đã định kiếm cho nó một thằng chồng
đấy.
- Sao em lại thế, Natalia? Sao thế hả? -
Grigori nói đùa với vợ.
Nàng đỏ ửng mặt lên rồi tuy ngượng ngùng
trước mặt mọi người trong nhà, nàng vẫn cố gắng bước tới gần Grigori, ngồi xuống
bên cạnh chàng, nhìn mãi khắp người chàng bằng cặp mắt vô cùng sung sướng và
đưa bàn tay to ráp, nóng hổi lên vuốt ve bàn tay khô khan, nâu nâu của chồng.
- Daria, sắp sửa bàn ăn đi!
- Có vợ chú ấy để làm gì? - Daria phá lên
cười rồi đi vào bếp, dáng đi vẫn ưỡn ẹo, nhẹ nhàng như xưa.
Chẳng khác gì trước kia, Daria vẫn thon thả,
ăn mặc vẫn diêm dúa. Một đôi bít tất lụa dài màu tím bó chặt lấy cặp chân rất gọn,
rất đẹp; đôi ủng ngắn đi khít như đóng khuôn. Cái váy xếp nếp màu hoa cà không
có một nếp nhăn, chiếc tạp dề thêu hoa trắng muốt bóng nhoáng. Grigori chuyển
con mắt sang nhìn vợ thấy vẻ người của nàng cũng có phần khác trước. Từ lúc chồng
về, nàng đã thay quần áo: chiếc áo ngắn mặc ngoài bằng xa tanh màu xanh da trời,
cổ tay hẹp viền đăng ten, ôm lẳn lấy một thân hình tuyệt đẹp, phồng lên trên bộ
ngực nở nang, cái váy màu lam, bên trên chật khít, nhưng cái gấu thêu hoa chếp
nếp thì xòe rộng ra. Grigori ngồi bên cạnh, ngắm cặp chân đầy đặn đẹp như tượng
tạc, cái bụng thẳng căng nhìn mà rạo rực cả người và cặp mông to như mông một
con ngựa được cho ăn cẩn thận. Chàng nghĩ thầm: “Người đàn bà Cô-dắc thì không
thể nào lẫn với tất cả những người đàn bà khác được. Áo sống bao giờ cũng quen
ăn vận sạch mắt. Không nhìn thì thôi chứ đã nhìn thì không chán. Còn như bọn
đàn bà mu-gích thì đằng trước cũng chẳng khác gì đằng sau: người cứ như chui
vào một cái túi”...
Bà Ilinhitna bắt gặp cặp mắt của con bèn cố
ý khoe:
- Các bà vợ sĩ quan ở vùng chúng ta ăn vận
như thế đấy! Ngay bọn đàn bà con gái thành phố cũng ghen đến chết.
- Sao lại nói thế hả mẹ! - Daria ngắt lời mẹ
chồng. - Chúng con thì bì thế nào được với bọn thành thị? Cái hoa tai của con
gãy rồi đây này, có đáng bao nhiêu mà cũng chẳng mua được! - Chị chàng nói thêm
giọng chua chát.
Grigori đặt tay lên lưng vợ, cái lưng to rộng
của một người đàn bà lao động, và lần đầu tiên chàng thoáng có ý nghĩ: “Natalia
đẹp lắm, nhìn cứ mòn con mắt. Trong lúc mình vắng nhà không biết cô nàng đã sống
như thế nào. Có lẽ bọn Cô-dắc trông thấy cũng thèm, còn Natalia thì chưa biết
chừng cũng có mê thằng nào rồi. Cứ chịu sống cái cảnh vợ lính vắng chồng mãi được
sao?”. Những ý nghĩ ấy đột nhiên nảy ra làm tim chàng như ngừng đập, trong lòng
khó chịu lạ. Cặp mắt chàng cứ như dò hỏi trên khuôn mặt hồng hồng bóng lên dưới
lớp pho-mát dưa chuột thơm phức. Thấy chồng nhìn mình chằm chằm như thế,
Natalia đỏ mặt, ngượng quá, nhưng vẫn khẽ hỏi:
- Sao anh lại nhìn em thế? Vừa qua anh có
nhớ em không?
- Nhớ hẳn đi chứ!
Grigori cố xua đuổi những cảm giác khó chịu,
nhưng trong giây phút này không hiểu sao những ý nghĩ bực bội với vợ tự nhiên cứ
làm chàng rạo rực.
Ông Panteley Prokofievich bước vào cửa, miệng
rên è è. Ông đến trước bức tượng thánh đọc vài câu kinh rồi nói to.
- Nào, chào cả nhà lần nữa!
- Lạy chúa tôi, ông già... có cóng không? Mẹ
con bà cháu chúng tôi lại đang chờ ông đây. Súp bắp cải đang nóng bỏng, vừa hạ
trên lò xuống đấy. - Bà Ilinhitna chạy đi chạy lại lăng xăng, những chiếc cùi
dìa kêu lạch cạch.
Ông Panteley Prokofievich vừa lê lệt sệt
đôi ủng dạ đế da vừa tháo cái khăn đỏ trên cổ xuống. Ông cởi cái áo lông khoác
ngoài, gỡ những thỏi băng nhỏ bám trên râu trên ria rồi đến ngồi trước mặt
Grigori và nói:
- Cóng quá, vừa rồi chạy ở ngoài thôn ấm
hơn... Vừa nãy cha con tôi đã chẹt phải con lợn sữa nhà mụ Anhiutca.
- Của ai hả cha? - Daria đang cắt nhỏ một ổ
bánh mì trắng rất dày vội dừng lại để hỏi, giọng lo lắng.
- Của nhà Ozerov. Con mụ khốn kiếp ấy, nó
nhẩy lồng trong sân nhà nó ra, tam bành lục tặc lên một trận đến ghê. Nó chửi hết
điều này đến điều khác, nào là gian giảo lừa bịp, nào là ăn cắp cái bừa của một
nhà nào đó. Làm gì có cái bừa nào? Có quỉ dữ hiểu được nó.
Rồi ông bắt đầu kể lại rất tỉ mỉ tất cả các
biệt hiệu mà mụ Anhiutca đã tặng cho ông. Nhưng chỉ có một điều ông không kể lại
là đã bị mụ bới cái tội hồi còn trẻ của ông, chuyện liên quan đến những mụ vợ
lính vắng chồng. Grigori cười mát ngồi vào bàn ăn. Để tự bào chữa trước mặt con
trai, ông Panteley Prokofievich còn nói thêm rằng:
- Nó đã tuôn ra những lời trái đạo Chúa đến
nỗi tôi chẳng còn làm thế nào mà nghe được nữa! Tôi đã định quay lại quật cho
nó một roi vào ngang lưng, nhưng thằng Grigori lại đang có mặt ở đấy, có nó mà
làm như thế thì cũng không tiện.
Petro mở cửa, Dunhiaska cầm cái dây da kéo
một con bê lông đỏ, trán đốm trắng, vào trong nhà.
- Đến lễ tống tiễn mùa đông anh em mình sẽ
được ăn bánh tráng với kem đây! - Petro vừa đưa chân đá con bê vừa nói một cách
khoái trá.
Sau bữa trưa, Grigori cởi ba-lô chia quà
cho cả nhà.
- Cái này biếu mẹ đây! - Chàng đưa cho bà
Ilinhitna một chiếc khăn san rất ấm.
Bà Ilinhitna nheo mắt nhận quà, mặt ửng lên
như một cô gái. Bà quàng chiếc khăn lên vai rồi ra trước cái gương, ưỡn ẹo ngọ
nguậy mãi hai cái vai làm ông Panteley Prokofiêvit cũng phải bực mình:
- Con mụ phù thủy già sóc như thế mà cũng
soi gương làm dáng! Phì!
- Còn cái này biếu cha đây! - Grigori khẽ
nói rất nhanh rồi vung lên cho tất cả mọi người xem chiếc mũ cát-két Cô-dắc mới
tinh, đỉnh cao và hớt ngược, vành mũ đỏ chói như lửa.
- Chà, lạy Chúa tôi! Tao đang khổ vì thiếu
một cái mũ cát-két đây! Năm nay các cửa hiệu không có bán nữa... Không mua được
thì sang hè lấy gì mà đội... Ra nhà thờ với cái mũ cũ thì cũng nhục. Cái mũ của
tao, cái cũ ấy, đã đến lúc phải quăng lên đầu thằng bù nhìn giữ dưa rồi mà vẫn
còn phải đội...
Ông vừa nói bằng một giọng bực bội, vừa lấm
lét nhìn quanh như sợ có ai đến cướp mất quà biếu của con. Ông đã len tới trước
gương định đội thử xem, nhưng hai con mắt của bà Ilinhitna đã lôi chân ông lại.
Ông già nhại lại cái nhìn của vợ, quay ngoắt đi, rồi khập khiễng bước tới trước
cái ấm samova. Ông đội lệch chiếc mũ cát-két trên đầu, soi vào đó thay gương.
- Này cái của cổ lỗ kia làm gì thế hử? - Bà
Ilinhitna tấn công chồng.
Nhưng mặt đức ông chồng vẫn trân trân:
- Lạy Chúa tôi! Chà, sao bà nó ngu thảm ngu
hại như thế! Đây là cái samova chứ có phải cái gương đâu! Thế mà cũng!
Grigori cho vợ một đoạn hàng len để may
váy, cho hai con một phun-tơ bánh mật ong. Daria được một đôi hoa tai bằng bạc
có nạm đá quí. Dunhiaska được một chiếc áo ngắn mặc ngoài, còn Petro thì được một
bao thuốc quấn và một phun-tơ thuốc rời. Trong lúc đám phụ nữ riu ríu ngắm nhìn
các quà biếu, ông Panteley Prokofievich cứ nghênh ngáo đi trong bếp như một cây
ống pích, thậm chí còn ưỡn ngực nói oang oang:
- Đây chính đây là chàng Cô-dắc trung đoàn
ngự lâm Cô-dắc! Đã từng giật được giải đua ngựa chứ đâu phải tay vừa! Trong lần
hoàng đế duyệt binh đã đoạt được giải nhất đây! Một bộ yên và toàn bộ đồ trang
bị! Ái chà chà, đã thấy chưa!
Petro nhai nhai chòm ria màu lúa mạch đứng
ngắm bố, Grigori chỉ cười. Ba bố con hút thuốc. Ông Panteley Prokofievich đưa mắt
nhìn ra cửa sổ có ý đề phòng rồi nói:
- Trong lúc họ hàng làng xóm mọi kiểu còn
chưa đến chơi, mày hãy kể cho thằng Petro nghe tình hình ngoài ấy như thế nào
đi!
Grigori khoát tay.
- Người ta đang đánh nhau.
- Bọn Bolsevich bây giờ ở đâu? - Petro vừa
hỏi vừa ngồi lại cho thoải mái hơn.
- Đang tiến từ ba phía Chikhoreskaia,
Targanrog và Voronez.
- Thế cái Ủy ban quân sự cách mạng của chúng
mày nghĩ ngợi như thế nào? Sao lại để cho chúng nó tiến vào đất đai của chúng
ta như thế? Thằng Khristonhia và thằng Kotliarov có về nói lếu láo lung tung
nhưng tao không tin chúng nó. Tình hình ngoài ấy hình như không phải như thế...
- Ủy ban quân sự cách mạng bất lực. Còn bọn
Cô-dắc đang bỏ chạy về nhà.
- Như vậy có nghĩa là chính vì thế nên
chúng nó mới bám lấy Xô viết chứ gì?
- Dĩ nhiên chính vì như thế đấy.
Petro nín lặng một lát. Hắn hút thêm một điếu
thuốc rồi nhìn thẳng vào mặt em:
- Thế mày đứng về phía nào?
- Tôi ủng hộ Chính quyền Xô viết.
- Đồ ngu! - Ông Panteley Prokofievich nổ ra
như thuốc súng. - Petro, mày hãy vạch mắt cho nó rõ đi!
Petro mỉm cười vỗ vai Grigori.
- Nhà ta có nó là nóng như lửa, cứ như một
con ngựa bất kham ấy. Làm thế nào vạch mắt cho nó được hả cha?
- Chẳng làm gì mà phải vạch mắt cho tôi! -
Grigori nổi nóng lên. - Tôi có mù đâu? Thế anh em ngoài mặt trận về nói những
gì?
- Những thằng ấy thì được tích sự gì? Chẳng
nhẽ mày còn chưa biết cái ngu ngốc của thằng Khristonhia hay sao? Nó thì hiểu nổi
cái gì? Nhân dân nhầm đường lạc lối tất cả rồi, không còn biết đường nào mà
theo nữa rồi... Thật là đau khổ! - Petro nhai nhai chòm ria. - Mày cứ chờ đến
mùa xuân rồi xem tình hình sẽ ra sao, sẽ chẳng thu được kết quả gì đâu... Ngoài
mặt trận chúng ta đã từng chơi cái trò Bolsevich, bây giờ đã đến lúc phải thông
minh hơn mới được. “Chúng tôi không nhòm ngó cái gì của người khác, nhưng các
anh cũng chớ lấy cái gì của chúng tôi”, - đấy, với những kẻ hoành hành ngang
ngược xăm xăm muốn tiến vào vùng chúng ta, người Cô-dắc phải nói như thế đấy.
Còn việc chúng mày đang làm ở Kamenskaia thì chỉ là một việc bẩn thỉu. Cứ đi mà
kết bạn kết bè với bọn Bolsevich, chúng nó sẽ áp đặt chế độ của chúng nó cho mà
xem.
- Griska ạ, mày phải biết suy nghĩ một chút
mới được. Nào, mày có phải là một thằng ngu xuẩn gì cho cam. Mày, phải thấy rõ
là một thằng Cô-dắc, đã là Cô-dắc thì phải mãi mãi là Cô-dắc. Cái nước Nga thối
hoăng ấy đừng hòng đến vùng chúng ta mà thống trị. Thế mày có biết bọn ngụ cư
hiện nay đang nói những gì không? Bao nhiêu ruộng đất đều chia bình quân theo đầu
người. Như vậy thì còn ra thể thống gì nữa?
- Những người ngụ cư cố cựu đã đến ở Quân
khu sông Đông từ lâu, chúng ta sẽ cấp ruộng đất cho họ.
- Cho chúng nó cái con c...! Đây cho chúng
nó ăn cái này này!
Ông Panteley Prokofievich làm cử chỉ tượng
trưng cho sự giao cấu: ông luồn ngón tay cái có cái móng dài nghêu vào giữa
ngón tay trỏ và ngón tay giữa rồi ngoáy rất lâu quanh cái mũi gãy sống của
Grigori.
Ngoài thềm bỗng có tiếng chân bước ầm ầm.
Cái ngưỡng cửa đóng băng kêu răng rắc.
Anikey, Khristonhia, và Tomilin Ivan bước
vào. Tomilin đội một chiếc mũ lông thỏ cao quá sức tưởng tượng.
- Chào thầy quyền! Ông Panteley
Prokofievich đem ra thết chúng tôi một chầu đây! - Giọng Khristonhia oang oang
như lệnh vỡ
Nghe thấy cái giọng như sấm của anh chàng,
con bê con đang mơ màng bên cái bếp lò ấm áp hoảng sợ be be rầm lên một hồi. Nó
nhảy lên trên bốn cái chân còn chập chững, trượt chân liền mấy cái mới đứng thẳng
được, rồi giương hai con mắt như mã não nhìn mấy người khách. Có lẽ nó sợ quá
nên một tia nước giải nhỏ cứ tè tè tuôn xuống sàn. Dunhiaska vỗ vỗ vào lưng nó
cho nó thôi đái rồi lau chỗ nước giải và đặt nó vào một cái nồi gang hỏng.
- Mồm với miệng gì mà oang oang, làm con bê
hết cả hồn vía! - Bà Ilinhitna bực mình nói.
Grigori bắt tay, mời ba anh em Cô-dắc cùng
ngồi. Chẳng mấy chốc vài anh chàng ở đầu này thôn cũng kéo đến thêm. Mọi người
vừa nói chuyện vừa hút thuốc, khói um lên làm ngọn đèn chập chờn muốn tắt, còn
con bê thì ho sặc sụa.
- Ma quỉ bắt các anh đi! - Mãi đến nửa đêm
bà Ilinhitna mới chửi rầm lên tống tiễn mấy ông khách. - Có xéo ngay ra sân
không, ra ngoài ấy mà hun khói, thật quá bọn quỉ đói thuốc. Thôi đi đi, đi đi!
Thằng lính nhà này từ lúc về đã được nghỉ ngơi gì đâu. Xéo đằng nào thì xéo đi!
------------
Còn tiếp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét