Sông Đông Êm Đềm
Tác giả: Mikhail Sholokhov
Dịch giả: Nguyễn Thụy Ứng
Nhà Xuất Bản Văn Học - 2005 (xuất bản lần
thứ 6)
Phần V
27
Trong vài ngày đội viễn chinh tiến sâu vào
lòng quân khu Donesky, cố tới được trấn Krasnokurskaia. Nhân dân các làng
Ukraina bao giờ cũng đón tiếp họ với một thái độ niềm nở mến khách. Người ta
vui lòng bán cho lương thực, rơm rạ và cho ở nhờ, nhưng hễ đả động tới chuyện
thuê ngựa đi Krasnokurskaia là dân Ukraina tỏ vẻ nghi ngại, đưa tay lên gãi gáy
rồi từ chối thẳng thừng.
- Chúng tôi sẽ trả nhiều tiền, có gì mà bác
làm bộ làm tịch thế? - Potchenkov hỏi một người Ukraina.
- Đâu có, nhưng đối với tôi cuộc đời không
phải không đáng một đồng xu nhỏ.
- Cuộc đời bác mặc bác, không can gì đến
chúng tôi. Cứ cho chúng tôi thuê ngựa và xe đi.
- Không, không được đâu.
- Sao lại không được?
- Bác tới chỗ bọn Cô-dắc có phải không?
- Phải, nhưng sao cơ chứ.
- Đến đấy sẽ có thể xảy ra chuyện nọ chuyện
kia. Chẳng nhẽ tôi không biết lo thân hay sao? Bị chúng nó giết mất ngựa thì
tôi sẽ biết làm thế nào? Không đâu bác ạ, tôi chẳng đi đâu!
Càng tới gần khu du mục Krasnokurskaia,
Potchenkov cùng những người khác càng lo. Mọi người đã cảm thấy sự chuyển biến
trong tinh thần dân chúng. Những làng đầu tiên còn đón tiếp nồng hậu, nhưng
càng vào sâu, người ta càng có thái độ rõ ràng là không thân thiện và có ý đề
phòng. Họ chỉ để lại lương thực một cách miễn cưỡng, tránh không trả lời những
câu hỏi. Không còn thấy thanh niên trong làng tới vây quanh các xe của đội viễn
chinh như những cái thắt lưng hoa nữa. Người ta đứng trong cửa sổ gườm gườm
nhìn ra như quân thù quân hằn rồi vội vã quay vào trong nhà.
- Bà con ở đây có phải là con chiến của
Chúa hay không hử? - Những chàng Cô-dắc trong đội viễn chinh phẫn nộ hỏi. - Làm
gì mà cứ nhìn người ta như loài cú vọ thế hử?
Đến khi tới một làng thuộc quận
Nagolinskaia, anh chàng Vanca Bondyrev điên tiết trước thái độ tiếp đón lạnh nhạt,
đã ném mạnh cái mũ của hắn xuống đất rồi quát lên bằng một giọng khàn khàn,
nhưng mắt vẫn lấm lét nhìn quanh xem có cấp trên đi qua không.
- Các người là người hay là quỷ hử? Sao cứ
câm như hến thế, mẹ các người ra! Người ta đổ máu bảo vệ quyền lợi cho các người
mà các người cũng chẳng mở mắt nhìn người ta! Cái kiểu đối với nhau xưa kia nhục
nhã lắm rồi! Bây giờ là đồng chí với nhau, là bình đẳng, không còn phân chia
Cô-dắc và khô-khon nữa đâu, không còn có gì phân biệt nữa đâu. Thôi mang gà
mang trứng ra đây mau lên, chúng tôi sẽ trả tất cả bằng giấy bạc Nicolai!
Năm sáu người Ukraina nghe Bondyrev quát
lác cứ gục đầu đứng yên, như những con ngựa bị thắng vào ách cày. Chẳng ai hé
răng nửa lời để hưởng ứng những câu nói sôi nổi của anh chàng.
- Cái lũ chết tiệt, các người đã là
khô-khon thì sẽ vẫn là khô-khon thôi! Đồ quỷ dữ, thôi mặc cho các người tan
xương làm trăm mảnh! Dịch tả dịch hạch bắt các người đi, đồ tư sản bụng phệ! -
Bondyrev nhặt cái mũ lên rồi lại ném nó xuống, lòng khinh bỉ đến cực độ làm mặt
anh chàng đỏ như gấc. - Ở chỗ các ngài giữa mùa đông cũng chẳng xin nổi của các
người một nắm tuyết đâu!
- Thôi đừng oăng oẳng lên nữa! - Những người
Ukraina chỉ nói thế với anh ta rồi bỏ đi mỗi người một ngả.
Cũng ở làng này, một bà già Ukraina hỏi một
chàng Cô-dắc Xích vệ:
- Có đúng là các bác sẽ cướp sạch, giết sạch
mọi người có phải không?
Chàng Cô-dắc nhà ta trả lời, mắt không chớp:
- Đúng đấy. Nhưng không phải ai cũng giết
tuốt đâu, mà chỉ giết bọn bô lão thôi.
- Chao ôi, lạy Chúa tôi! Nhưng tại sao các
bác lại phải làm như thế?
- Chúng tôi đem họ đi nấu cháo ăn mà lỵ: thịt
cừu bây giờ dai như giẻ rách ấy, chẳng đậm đà chút nào. Quẳng một lão già vào nồi
là có váng mỡ nổi lên ngay...
- Có lẽ bác chỉ nói đùa đấy thôi?
- Nó nói láo đấy, bà cụ à! Nó đùa dai đấy!
- Mrykhin nói xen vào câu chuyện.
Nói xong anh nghiêm khắc quát cho anh chàng
đùa tếu kia một trận:
- Cậu phải biết nên nói đùa như thế nào và
nói đùa với ai mới được! Với những câu nói đùa như thế cậu có thể bị Potchenkov
cho ăn mấy cái bợp tai đấy! Tại sao cậu lại gây chuyện như vậy! Rồi bà cụ sẽ đi
nói vung ra là chúng ta giết bọn bô lão cho mà xem.
Potchenkov rút ngắn các thời gian nghỉ đêm
và đóng quân. Trong lòng bồn chồn như lửa đốt, anh lao đầu về phía trươc. Một
ngày trước khi tới khu du mục của trấn Krasnokurskaia, anh nói chuyện rất lâu với
Laguchin, cho biết các ý nghĩ của anh:
- Ivan ạ, chúng ta không nên đi xa đâu. Đến
được trấn Ust-Khope là chúng ta bắt tay vào việc ngay! Chúng ta sẽ tuyên bố tuyển
quân, chúng ta sẽ phát cho mỗi người tiền lương là một trăm rúp, nhưng phải
mang ngựa và trang bị cùng đi, không thể tiêu phí tiền của nhân dân được. Từ
Ust-Khope, chúng ta sẽ tiến ngược lên, qua trấn Bukanovskaia của cậu, tới các
trấn Slasevskaia, Fedorseevskaia, Kumulgenskaia, Gladunovskaia, Xkurisenskaia.
Đến Mikhailovskaia thì đã có một sư rồi. Liệu chúng ta có mộ được không nhỉ?
- Mộ thì sẽ mộ được, nếu như tất cả các mặt
còn yên ổn.
- Cậu cũng cho rằng cả trên đó đã bắt đầu
có chuyện rồi hay sao?
- Làm thế nào mà biết được? - Laguchin vuốt
vuốt chòm râu thưa thớt, nói giọng the thé như than vãn. - Chúng ta hơi muộn mất
rồi... Fedor ạ, mình chỉ sợ chúng ta lên đó sẽ không kịp. Bọn sĩ quan đang giở
cái trò của chúng nó trên đó rồi. Phải quàng lên mới được.
- Phải quàng lên thật đấy. Nhưng cậu đừng
lo sợ! Chúng ta không có quyền sợ,- Mắt Potchenkov trở nên nghiêm khắc. - Lãnh
đạo anh em đi theo mình thì sao lại có thể sợ được. Chúng ta sẽ tới kịp! Chúng
ta sẽ xông qua hết! Hai tuần nữa mình sẽ choảng cả quân Trắng lẫn quân Đức cho
mà xem! Quỷ dữ bắt chúng nó đi, chúng ta sẽ tống cổ chúng nó ra khỏi vùng đất
sòng Đông! - Rồi anh nín lặng một lát, hút lấy hút để hết một điếu thuốc và nói
lên ý nghĩ thầm kín của mình. - Nếu chúng ta chậm thì sẽ chết cả chúng ta lẫn
chính quyền Xô viết vùng sông Đông. Chao ôi, đừng có muộn mới được! Nếu cuộc dấy
loạn của bọn sĩ quan lan tới đó trước chúng ta thì tất cả sẽ đi đứt!
Hôm sau đội viễn chinh tiến vào địa hạt trấn
Krasnokurskaia trước khi trời hoàng hôn. Lúc còn chưa tới thôn Alekseevsky,
Potchenkov cùng với Laguchin và Krivoslykov ngồi trên một trong những chiếc xe
đi đầu, bỗng thấy một đàn bò đi trên đồng cỏ.
- Chúng ta hỏi người chăn bò đi, - Laguchin
gợi ý.
- Hai cậu đi đi. - Krivoslykov tán thành.
Laguchin và Potchenkov nhảy trên xe xuống,
đi tới chỗ đàn bò.
Bãi chăn nuôi đã bị nắng làm cháy thui, lớp
cỏ nâu bóng đã thấp lè tè lại bị vó ngựa dẫm nát, chỉ ven đường có những cây
sơn giới nở hoa vàng vàng từng bụi nhỏ và lúa yến mạch dại rất to hạt rạt rào
như những cái chổi lồm xồm. Potchenkov vò trong tay một nhánh hoa ngải cứu rất
già, bước tới trước mặt người chăn bò.
- Chào cụ, cụ có khỏe không?
- Ơn Chúa.
- Cụ chăn bò à?
- Vâng, tôi chăn.
Ông lão đưa đi đưa lại cây gậy rất to, nhìn
gườm gườm dưới hai hàng lông mày rậm rì bạc như nước.
- Thế nào, công việc làm ăn của cụ như thế
nào? - Potchenkov hỏi một câu lấy lệ.
- Được Chúa cứu giúp nên cũng khá.
- Vùng bà con ta đây có chuyện gì mới không
cụ?
- Chẳng nghe thấy có chuyện gì mới cả.
Nhưng các bác là ai thế?
- Chúng tôi là con nhà lính, bây giờ về nhà
đây.
- Các bác người đâu ta?
- Là dân trấn Ust-Khopeskaia.
- Cái thằng Potchenkov có đi với các bác
không?
- Có đi với chúng tôi.
Ông lão chăn bò xem ra đã hết hồn hết vía mặt
cắt không còn hột máu.
- Có gì mà sợ thế cụ?
- Sợ hẳn đi chứ, nhưng các bác đây hãy làm
phúc làm đức... người ta bảo rằng các bác giết tất cả những người theo Chính
giáo cơ mà.
- Chỉ bậy! Kẻ nào phao đồn những tin nhảm
như thế?
- Hôm kia họp đại hội toàn thôn, ông ataman
đã nói như thế đấy. Không biết ông ấy chỉ nghe đồn hay có nhận được giấy tờ
chính thức cho biết rằng Pochenkov đem bọn Kalmys đi, gặp ai cũng giết sạch.
- Vùng bà con ta đây đã bầu ataman rồi à? -
Laguchin đưa nhanh mắt nhìn Pochenkov.
Potchenkov cắn cắn một sợi cỏ trong những
cái răng vàng khè.
- Hôm nọ đã bầu ataman và đóng cửa Xô viết
rồi.
Laguchin còn định hỏi thêm một câu gì nữa,
nhưng ngay gần đấy có một con bò mộng trán hói rất khỏe nhảy một con bò cái,
làm con bò cái khuỵu cả chân.
- Gãy xương nó mất rồi, đồ chết tiệt! - Ông
lão chăn bò quát lên rồi chạy vùng tới chỗ đàn bò, nhanh nhẹn một cách không ngờ
đối với một người có tuổi như thế. Cụ vừa chạy vừa la. - Đè gãy xương con bò
cái rồi! Gãy xương nó mất rồi! Xéo ngay! Xéo ngay, con hói này!
Pochenkov khoát rộng hai tay, bước về xe.
Laguchin vốn là một người quen chăm lo công việc làm ăn, anh đứng lại nhìn con
bò cái non lẻo khẻo như thế mà bị con bò mộng nhảy khuỵu chân xuống đất bất
giác thoáng có ý nghĩ: “Nó bị nhảy gãy xương mất rồi! Hình như gãy xương mất rồi!
Chà, con quỷ dữ!”.
Mãi đến khi thấy con bò cái được lôi từ bên
dưới con bò mộng ra, xương sống không bị hư hại gì, anh mới quay ra xe. “Chúng
ta sẽ làm thế nào bây giờ? Chẳng nhẽ bên kia sông Đông cũng lại bầu bọn ataman
rồi hay sao?” - Anh thầm tự hỏi như thế, nhưng sự chú ý của anh lại bị đánh lạc
ngay trong giây phút bởi một con bò giống rất dẹp. Con bò giống cúi cái đầu rộng
bè bè, ngửi ngửi một con bò đen có bộ vú rất to, rất nây. Yếm nó xệ xuống tới tận
đầu gối, thân nó rất mập, rất chắc, trường và thẳng như sợi dây đàn. Bốn cái
chân ngắn cũn của nó cắm chắc xuống chất đất mềm như bốn cái cột. Laguchin bất
giác đứng ngắm một lát con bò giống, mắt nhìn như vuốt ve bộ lông đỏ đốm trắng
của nó. Qua một mớ ý nghĩ đầy ưu tư, Laguchin thở dài, bụng bảo dạ: “Trấn mình
mà có được một con như thế này nhỉ! Những con bò giống vùng mình nhỏ quá”.
Nhưng ý nghĩ ấy chỉ thoáng qua rất nhanh trong óc. Khi về tới xe, nhìn thấy những
khuôn mặt rầu rĩ của anh em Cô-dắc, Laguchin lại đắn đo cân nhắc con đường hành
quân sắp phải trải qua.
Krivoslykov đang bị bệnh sốt rét làm tình
làm tội. Anh chàng mơ mộng và cũng có lúc làm thơ ấy nói với Potchenkov:
- Chúng ta chạy trốn làn sóng phản cách mạng,
cố vượt lên trước nó, nhưng nó đã tràn qua chúng ta rồi. Rõ ràng là không thể
nào đuổi vượt nó được nữa. Nó ào lên nhanh quá, cứ như sóng biển chảy dồn vào
chỗ trũng ấy.
Trong số các thành viên của Ủy ban, có lẽ
chỉ một Potchenkov đã tính tới toàn bộ tính chất phức tạp của hoàn cảnh mới.
Anh ngồi ngả người về phía trước, chốc chốc lại quát người đánh xe:
- Nhanh lên!
Trong những chiếc xe phía sau có những tiếng
hát cất lên rồi lặng di. Từ phía đó những tiếng cười, tiếng kêu dội lên như sấm,
át cả tiếng bánh xe.
Các tin tức mà ông lão chăn bò cho biết đã
được chứng thực. Trên đường hành quân, đội viễn chinh gặp một gã Cô-dắc cựu chiến
binh đánh xe cùng với vợ tới thôn Svetnikov. Gã đeo đầy đủ cả lon lẫn quân hiệu,
Potchenkov hỏi gã vài câu, rồi mặt anh càng xạm đi.
Đoàn xe đã qua thôn Alekseevsky. Mưa lâm
râm. Trời trở nên u ám. Chỉ đằng đông còn thấy một màu trời xanh nước biển
trong một kẽ mây với những tia nắng chiếu chếch chếch qua đó.
Anh em vừa từ trên gò kéo xuống Rubaskin, một
làng của người Tavria, thì thấy có những người từ trong đó bỏ chạy về hướng ngược
lại, có cả vài chiếc xe phi ra như bay.
- Họ bỏ chạy. Họ sợ chúng ta... - Laguchin
nhìn các anh em khác, nói có vẻ hoảng hốt.
Potchenkov quát lên:
- Gọi họ lại! Gọi to lên cho họ trở về, mẹ
khỉ!
Anh em Cô-dắc vừa đánh ngựa cho xe chạy
nhanh hơn, vừa quay những chiếc mũ trên đầu. Có người gọi oang oang:
- Nà-ày! Bà con chạy đâu thế? Hượm đã nào!
Những chiếc xe của đội viễn chinh phóng vào
trong làng. Gió lốc xoáy tràn trong căn phố rộng không một bóng người. Trong một
cái sân có một bà già người Ukraina vừa kêu la inh ỏi, vừa ném mấy chiếc gối
lên một cái xe. Người chồng nắm dây hàm thiếc con ngựa, đầu không mũ, chân
không giầy.
Ở Rubaskin, mọi người được biết rằng tay tiền
trạm được Potchenkov phái đi đã bị một đội trinh sát Cô-dắc bắt rồi lôi ra sau
ngọn gò. Rõ ràng là Cô-dắc không còn xa nữa. Sau một cuộc hội ý chớp nhoáng, mọi
người quyết định quay ngược trở lại. Đầu tiên Pochenkov còn cố giữ ý kiến tiếp
tục tiến về phía trước, nhưng sau ai cũng do dự.
Krivoslykov chẳng nói chẳng rằng, người anh
bắt đầu run bắn lên trong một cơn sốt rét.
- Hay là chúng ta cứ tiến thêm? -
Potchenkov hỏi Buntruc lúc này cũng có mặt trong cuộc họp.
Buntruc thẫn thờ nhún vai. Đối với anh bây
giờ thì dứt khoát đằng nào cũng thế cả, tiến cũng được, thoái cũng được, miễn
là có di động, miễn là chạy trốn nỗi u sầu luôn luôn bám sát gót anh.
Potchenkov đi đi lại lại bên cạnh chiếc xe,
trình bày những cái lợi của việc tiến về hướng Ust-Medved. Nhưng một cán bộ cổ
động Cô-dắc đã ngắt lời anh một cách gay gắt.
- Anh điên mất rồi! Anh định đưa chúng tôi
đi đâu hử? Đi đến chỗ bọn phản cách mạng à? Người anh em ạ, anh đừng có đùa
dai!
- Chúng ta quay trở lại thôi! Chúng tôi
không muốn chết đâu! Cái gì thế kia? Anh đã thấy chưa? - Anh ta chỉ lên ngọn
gò.
Mọi người đều nhìn về hướng đó: trên một
cái kurgan nhỏ thấy hiện lên rành rọt hình ba người cưỡi ngựa.
- Trinh sát của chúng nó đấy! - Laguchin
kêu lên.
- Lại còn đằng kia nữa!
Một số người cưỡi ngựa khác thấp thoáng
trên ngọn gò. Chúng túm tụm lại từng đám, tản ra, biến mất sau ngọn gò rồi lại
xuất hiện.
Potchenkov ra lệnh lên đường quay trở lại.
Đoàn quân tiến qua thôn Alekseevsky. Rõ ràng là nhân dân ở đấy đã bị quân Cô-dắc
cảnh cáo. Vừa nhìn thấy đoàn xe của đội viễn chinh tiến lại gần, họ đã bắt đầu
lẩn trốn và bỏ chạy.
Trời đã hoàng hôn. Mưa vẫn dầm dề, lạnh buốt,
đến là khó chịu. Anh em ướt như chuột lột, họ đi bên cạnh những chiếc xe, người
run cầm cập, súng luôn luôn sẵn sàng. Con đường vòng tránh một dốc núi dài, trườn
xuống một vùng đất trũng, chạy theo cái khe một đoạn rồi lại leo ngoằn ngoèo
lên gò. Những đội trinh sát Cô-dắc khi ẩn khi hiện trên đường sống gò. Đội viễn
chinh hết sức căng thẳng, mà của đáng tội tinh thần anh em không thế cũng đã
căng thẳng rồi.
Khi tới gần một cái khe cắt ngang vùng đất
trũng, Potchenkov nhảy trên xe xuống, ra lệnh gọn lỏn cho anh em: “Sẵn sàng chiến
đấu!”
Anh mở chốt an toàn khẩu súng trường kỵ
binh, đi bên cạnh xe. Dưới khe có một cái đập, nước mưa xuân bị giữ lại nom
xanh ngắt. Đất bùn gần làn nước lỗ chỗ những vết chân của đàn gia súc ra đấy uống
nước. Cái đập đã có chỗ lở, trên đó mọc đầy cỏ dại và thỏ ti. Bên dưới, chỗ sát
mặt nước, thấy lơ thơ những khóm hương bồ tiều tụy, mưa rơi ràn rạt trên những
đám lá bàng tử nhọn hoắt.
Potchenkov trù tính sẽ gặp quân Cô-dắc mai
phục ở chỗ này, nhưng bộ phận trinh sát được phái đi sục sạo phía trước chẳng
phát hiện thấy gì cả.
- Fedor ạ, bây giờ cậu không cần phải phòng
bị làm gì. - Krivoslykov gọi Pochenkov về đến chiếc xe khẽ nói. - Chúng nó
không tấn công bây giờ đâu. Đến đêm mới giở trò cho mà xem.
- Mình cũng nghĩ như thế đấy.
------------
Còn tiếp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét