Sông Đông Êm Đềm
Tác giả: Mikhail Sholokhov
Dịch giả: Nguyễn Thụy Ứng
Nhà Xuất Bản Văn Học - 2005 (xuất bản lần
thứ 6)
Phần VI
50
Grigori Melekhov ở lại thôn Tatarsky năm
ngày. Trong những ngày ấy chàng đã gieo cho nhà mình và cho mẹ vợ vài
đê-xi-a-chin lúa mì. Vừa thấy ông Panteley Prokofievich từ đại đội về nhà, chấy
rận như sung, người gầy rộc đi vì buồn nhớ công ăn việc làm, chàng đã sửa soạn
ngay để trở về đơn vị. Sư đoàn của chàng vẫn còn đóng dọc theo sông Tria như
trước, Kudinov có viết bức thư mật báo cho chàng biết về những sự đàm phán bắt
đầu tiến hành với ban chỉ huy trung đoàn Xerdovsky và đề nghị chàng trở về nắm
quyền chỉ huy sư đoàn.
Hôm ấy Grigori sửa soạn đi Karginskaia. Đến
giữa trưa, trước khi lên đường, chàng dắt con ngựa ra sông Đông cho nó uống nước.
Trong khi xuống dốc tới chỗ mặt nước lên
sát chân hàng rào các vườn rau, chàng nhìn thấy Acxinhia. Không biết nàng thật
quả có cố ý chùng chình thẫn thờ múc nước để chờ Grigori hay chỉ là chàng có cảm
tưởng như thế, nhưng Grigori đã bất giác rảo bước và trong cái giây phút ngắn
ngủi trước khi chàng tới sát Acxinhia, một loạt những hồi ức vừa tươi sáng vừa
buồn thảm đã loáng qua trong đầu óc chàng...
Nghe thấy những tiếng chân bước, Acxinhia
quay lại. Nét mặt nàng có vẻ ngạc nhiên, cái ngạc nhiên đúng là giả vờ, nhưng
niềm vui sướng trước cuộc gặp gỡ và nỗi đau buồn qua bao nhiêu năm đã làm cho
nàng không giấu được gì cả. Nàng mỉm cười, vẻ luống cuống và đáng thương trong
nụ cười không hợp với khuôn mặt kiêu hãnh của nàng đến nỗi trái tim của Grigori
bất chợt run lên với cả một niềm thương hại và trìu mến. Chàng bỗng cảm thấy buồn
nhớ đến đau nhói trong lòng và những hồi ức ập tới đã hoàn toàn chi phối chàng.
Grigori ghìm cương con ngựa và nói:
- Chào Acxinhia, Acxinhia yêu quý!
- Chào anh.
Trong giọng nói khe khẽ của Acxinhia có hàm
những tình cảm hết sức khác nhau: vừa ngạc nhiên, vừa âu yếm, vừa đau khổ.
- Chúng ta không nói chuyện với nhau đã lâu
rồi đấy nhỉ?
- Đã lâu rồi.
- Cả đến giọng nói của Acxinhia tôi cũng
không còn nhớ nữa...
- Nhanh quá nhỉ.
- Nhanh quá ấy à?
Grigori nắm đoạn dây buộc mõm, giữ con ngựa
đứng sát vào mình. Acxinhia cúi đầu cố mắc đòn gánh vào một quai thùng nhưng chẳng
làm thế nào mà mắc được. Hai người đứng lặng một phút.
Như một sợi dây câu lăng thẳng ra xa, một
con vịt trời bay vụt qua đầu hai người với một tiếng vút dài. Sóng nước đập vào
khoảng vách đứng liếm mãi không chán những tảng đá xanh biếc. Những làn sóng bạc
đầu dồn lại với nhau nom như đàn cừu ở chỗ ven rừng bị nước lên to tràn vào.
Gió phả tới một lớp bụi nước li ti, kèm theo một mùi nhạt thếch bốc lên từ dòng
nước hùng vĩ của sông Đông đang cuồn cuộn tuôn về vùng hạ du.
Grigori chuyển tầm mắt từ khuôn mặt
Acxinhia ra sông Đông.
Với những thân cây trắng nhợt, đám tiêu huyền
bị ngâm nước lắc lư những cái cành trơ trụi. Những cây liễu đâm chồi nảy lộc
xum xuê rũ những chùm hoa nom như hoa tai của những cô gái và vươn lên khỏi mặt
nước như những đám mây nhẹ lâng màu xanh lá cây hết sức kỳ lạ. Grigori hỏi, giọng
hơi đượm vẻ bực mình và phiền muộn:
- Sao thế? Chẳng nhẽ hai chúng mình không
còn có gì để nói với nhau nữa hay sao? Tại sao Acxinhia cứ nín thinh như thế?
Nhưng Acxinhia đã lấy lại được bình tĩnh.
Không một thớ thịt nào rung động trên khuôn mặt đã trở lại lạnh lùng của nàng
khi nàng trả lời:
- Có lẽ chúng ta có gì đã nói hết cả rồi...
- Thật vậy ư?
- Tất nhiên là như thế rồi! Cây cối cũng chỉ
nở hoa mỗi năm một lần...
- Acxinhia cho rằng cái cây của chúng ta đã
tàn hết hoa rồi hay sao?
- Thế còn chưa à?
- Tất cả những việc trước đây thật lạ lùng
thế nào ấy... - Grigori cho con ngựa ra tới làn nước rồi nhìn Acxinhia với nụ
cười âu sầu. - Nhưng tôi thì, Acxinhia ạ, tôi chẳng làm thế nào dứt bỏ được
hình ảnh Acxinhia khỏi trái tim tôi. Hai đứa con tôi đã lớn, chính tôi đã bạc
trắng nửa mái đầu, giữa hai chúng ta đã có bao nhiêu năm ngăn cách như một cái
vực sâu... Thế mà tôi vẫn một niềm nhớ tới Acxinhia. Trong những giấc mơ tôi vẫn
còn thấy Acxinhia và cho đến nay vẫn còn yêu Acxinhia. Có những lúc tôi nhớ tới
Acxinhia, nhớ lại hồi chúng ta ở nhà Litnhitki... hai chúng ta đã yêu nhau như
thế nào... và những hồi ức ấy đã làm cho tôi... Có những lúc nghĩ lại toàn bộ
cuộc đời của mình, Acxinhia ạ, tôi thấy đời tôi chỉ như một cái túi rỗng, lộn lần
trong ra lần ngoài...
- Tôi cũng thế thôi... Nhưng tôi phải về
đây... Chúng ta nói chuyện với nhau quên hết mọi việc rồi.
Acxinhia cương quyết nhấc đôi thùng, đặt
hai bàn tay rám nắng xuân lên cái đòn gánh cong veo. Nàng đã bắt đầu lên dốc,
nhưng bất thần quay mặt nhìn Grigori, gò má hơi ửng đỏ, nom rất trẻ.
- Tôi nhớ rằng hình như mối tình của chúng
ta bắt đầu ngay ở bến sông này, anh Grigori nhỉ. Anh có nhớ không? Hôm ấy là
ngày tiễn tráng đinh Cô-dắc đến trại quân dịch, - Nàng mỉm cười, giọng nói đã rắn
rỏi và có cái gì, vui vui.
- Tôi còn nhớ hết!
Grigori dắt con ngựa về sân gia súc, buộc
bên cạnh máng ăn. Vì còn phải đưa tiễn Grigori, từ sáng ông Panteley
Prokofievich chưa đi bừa. Ông bước từ dưới hiên nhà kho ra và hỏi:
- Thế nào, sắp lên đường rồi chứ? Lấy ít
thóc cho ngựa nhé!
- Lên đường đi đâu bây giờ? - Grigori ngơ
ngác nhìn bố.
- Mày làm sao thế? Đi Karginskaia chứ còn
đi đâu?
- Hôm nay con không đi đâu.
- Sao lại thế?
- Thay đổi ý kiến rồi... Có thế thôi... -
Cái nóng trong người làm môi Grigori khô cả lại. Chàng liếm môi, ngước mắt nhìn
trời. - Mây kéo đến ùn ùn, sắp mưa rồi đấy, tội gì mà giơ đầu ra hứng lấy mưa?
- Chẳng tội gì thật đấy, - Miệng ông già
nói đồng ý nhưng trong lòng lại không tin Grigori chút nào, vì mới trước đó mấy
phút, ông đứng trong sân gia súc nhìn ra thấy Grigori nói chuyện với Acxinhia
trên bến sông. “Chúng nó lại thậm thụt với nhau rồi, - Ông già lo lắng nghĩ thầm.
- Hình như nó đã lại có chuyện lủng củng với con Natalia rồi thì phải... Chà, mẹ
cái thằng Griska này chứ! Cái thói chó dái ấy không hiểu nó thừa hưởng ở ai nhỉ?
Chẳng nhẽ ở mình?”. Ông Panteley Prokofievich ngừng tay rìu, thôi không vát đoạn
gỗ bạch dương trên chiếc xe ngựa nữa. Ông nhìn theo cái lưng gù gù của thằng
con đang bỏ đi, cố moi rất nhanh trong trí nhớ để hồi tưởng thời trai trẻ của
mình, rồi ông nhận định dứt khoát: “Đúng là ở mình rồi, con quỷ dữ! Mà còn hơn
cả bố nó là khác, thằng khốn nạn! Phải nện cho nó một trận để nó cạch không làm
mê mẩn đầu óc cái con Acxinhia ấy nữa, khỏi làm rối loạn gia đình. Nhưng bây giờ
làm thế nào mà nện được nó?”.
Xưa kia mà ông Panteley Prokofievich nhìn
thấy Grigori nói chuyện tay đôi với Acxinhia ở xa chỗ có người thì nhất định
ông sẽ không đắn đo gì cả, sẽ vớ luôn bất cứ cái gì để nện vào lưng chàng.
Nhưng lần này ông luống cuống không nói được gì cả, thậm chí thần sắc cũng
không để lộ là mình đã đoán ra những nguyên nhân thực tế làm cho Grigori đột
nhiên hoãn ngày lên đường. Và tất cả chỉ vì ngày nay Grigori không còn là “thằng
Griska”, không còn là một thằng thanh niên Cô-dắc ngang ngạnh như xưa nữa, mà
đã trở thành một vị sư đoàn trưởng, tuy không có lon, nhưng dù sao cũng là một
“ông tướng” soái lĩnh hàng mấy ngàn gã Cô-dắc mà bây giờ tất cả mọi người đều
phải gọi là ngài Grigori Panteleevich. Làm thế nào mà ông Panteley Prokofievich
này, một kẻ trước kia bất quá leo được đến cấp hạ sĩ, lại dám giơ tay đánh một
vị tướng, dù ông tướng ấy là con đẻ của mình? Tinh thần phục tùng cấp trên thậm
chí còn không cho phép ông Panteley Prokofievich nghĩ tới điều đó, vì thế ông cứ
cảm thấy mối quan hệ giữa mình và Grigori nó đã trở nên gò bó, nhạt nhẽo thế
nào ấy! Muôn tội đều chỉ vì Grigori được thăng cấp nhanh chóng lạ lùng như thế!
Hôm đi cày đến ngày thứ ba, thậm chí Grigori đã quát ông: “Này, ông làm gì mà cứ
đứng há hốc miệng ra như thế? Khiêng cái cày lại đây!”. Ông Panteley
Prokofievich đã nhịn nhục chịu dựng, không hé răng nửa lời... Trong thời gian gần
đây hai cha con tựa như đã thay đổi cương vị: Grigori thường quát tháo người
cha già nua, còn ông Panteley Prokofievich thì hễ nghe thấy cái giọng chỉ huy
khàn khàn của chàng là luống cuống, khập khiễng đi với cái chân tàn tật, cố làm
cho thằng con vừa lòng... “Nó lo trời mưa à? Nhưng làm quái gì có mưa, gió thì
thổi đằng đông mà giữa đỉnh trời mới có một đám mây thì lấy đâu ra mưa! Hay
mình bảo cho con Natalia biết chăng?” Ông Panteley Prokofievich hiểu vỡ lẽ, đã
lật đật đi vào trong nhà, nhưng ông nghĩ đi nghĩ lại sợ xảy ra chuyện lục đục,
nên lại quay ra với đoạn gỗ trên xe chưa vát xong...
Còn Acxinhia thì vừa về đến nhà nàng đã đổ hai
thùng nước rồi bước tới trước mảnh gương nhỏ ghép trên bếp lò, bồi hồi nhìn đi
nhìn lại mãi khuôn mặt đã già đi nhưng vẫn còn rất đẹp của mình.
Mặt nàng vẫn còn giữ được cái vẻ đẹp lẳng
lơ mê người như xưa, tuy mùa thu của cuộc đời đã phủ lên cặp má của nàng những
màu héo hắt, làm mí mắt nàng úa vàng, dệt thêm vài sợi bạc như tơ nhện lẫn
trong làn tóc mun và làm mờ đi cái ánh long lanh trong con mắt nàng ngày nay đã
thoáng một vẻ mệt mỏi bi thảm.
Acxinhia đứng đấy một lát rồi đi tới bên
cái giường, nằm úp mặt xuống khóc nức nở, những giọt nước mắt tràn trề, làm nhẹ
lòng nhẹ dạ. Đã lâu lắm nàng không được khóc một lần nào như thế này rồi...
Mùa đông, trên một khoảng sườn dốc đứng của
dãy núi ven sông Đông, những luồng gió lạnh thường lồng lộn xoáy tròn, gào rú
trên một đoạn dốc mọc lồi hẳn ra ngoài mà người ta thường gọi là “Thằng trộm”.
Những đợt gió đông lạnh buốt thốc lên những đám tuyết vụn trắng bong trên ngọn
gò trọc, cho rơi xuống, rồi lại quét thành đống, đống nọ chồng lên đống kia.
Tuyết ụn lại như núi bên trên cái vách đứng, nắng chiếu vào lấp loáng như đường
kính, lúc hoàng hôn thì xanh da trời, sáng sớm thì tím nhạt và khi mặt trời mới
mọc thì hồng hồng. Ụn tuyết ấy sẽ còn lắt lẻo trên đó, chết lặng một cách rùng
rợn, cho đến khi hơi nóng của những ngày tuyết tan đục khoét nó từ bên dưới hay
những trận gió thốc tới từ bên sườn làm cho chính bản thân sức nặng của nó kết
liễu đời nó. Và khi đó, bị hút xuống dưới, nó sẽ đổ xuống với những tiếng êm
êm, trầm trầm, sẽ đè bẹp trên đường những bụi kim tước thấp lè tè, sẽ dúi gãy
những cây sơn trà e thẹn nép mình bên sườn dốc, sẽ ào ào kéo theo sau một cái vạt
váy toàn bụi tuyết trắng như bạc nó bông lên, sực lên, bốc mù mịt lên trời...
Ba năm nay, tình cảm của Acxinhia đã tích lại
như ụn tuyết chồng chất tầng tầng lớp lớp kia, chỉ chờ có một cái gì đẩy hết sức
khẽ. Cuộc gặp mặt với Grigori, lời chào âu yếm của chàng: “Chào Acxinhia,
Acxinhia yêu quý”, đã tạo ra sức đẩy ấy. Thế còn chàng? Chẳng nhẽ chàng không
phải là người mà nàng yêu quí hay sao?
Mấy năm nay chàng không phải là người mà
nàng mong nhớ hàng ngày, hàng giờ, và những ý nghĩ rối bời trong đầu óc nàng chẳng
phải đều hướng về chàng hay sao? Dù cho nghĩ gì, dù cho làm gì, tâm tư của nàng
lúc nào cũng gắn bó với chàng, không bao giờ xa rời, không bao giờ đổi khác.
Hoàn toàn không khác gì con ngựa mù đi quanh cái vòng kéo nước giếng...
Acxinhia nằm lì trên giường đến chiều mới dậy,
hai con mắt khóc đến sưng húp. Nàng rửa mặt, chải đầu, hấp tấp mặc áo xống,
nhưng chải chuốt như cô gái sắp có người đến xem mặt. Nàng mặc một chiếc sơ-mi
sạch, một cái áo len màu huyết dụ, chít khăn lên đầu, nhìn lại mình loáng một
cái trong gương rồi bước ra ngoài.
Ánh hoàng hôn phủ lên thôn Tatarsky một màu
xanh xám. Ở một chỗ nào đó trên đoạn khuỷu sông mênh mang nước lũ có vài con vịt
trời hốt hoảng kêu quàng quạc. Vầng trăng nhợt nhạt, không sức sống, lên cao dần
từ sau dãy tiêu huyền ven sông Đông. Ánh trăng trải dài trên làn nước con đường
xanh xanh sóng gợn lăn tăn. Đàn gia súc trên đồng cỏ đã quay về thôn từ lúc trời
còn sáng. Vài con bò cái ăn cỏ non chưa đẫy bụng kêu í ới trong mấy cái sân.
Acxinhia không vắt sữa con bò nhà nàng. Nàng đuổi con bò non mũi trắng ra khỏi
chuồng, đẩy nó ra với con bò mẹ. Con bò non hối hả đạp hai chân sau, vẫy vẫy
đuôi, rúc mõm lên cái vú tóp của mẹ, nom vẻ rất háu ăn.
Ả Daria nhà Melekhov vừa vắt sữa bò xong. Ả
đang trở vào nhà trong với cái thùng và cái rót sữa trong tay thì bên kia hàng
rào có tiếng gọi:
- Chị Daria!
- Ai thế?
- Tôi đây, Acxinhia đây... Mời chị tạt sang
bên tôi một lát.
- Chị cần gì đến tôi thế?
- Cần lắm! Chị ra đi! Lạy Chúa tôi!
- Tôi rót xong sữa sẽ ra ngay.
- Thế tôi đợi chị cạnh sân gia súc nhé.
- Được rồi!
Một lát sau Daria bước ra. Acxinhia đang đợi
ả bên cái cửa xép nhà nàng. Người Daria đang tỏa ra mùi sữa bốc hơi ấm ấm và
mùi sân nuôi gia súc. Daria rất ngạc nhiên khi thấy Acxinhia không vén gấu váy
mà ăn vận rất đẹp, rất sạch sẽ.
- Chị láng giềng nhà tôi dọn dẹp xong xuôi
sớm quá nhỉ.
- Không có ông Stepan ở nhà, công việc của
tôi cũng gọn thôi. Nhà chỉ có một con bò cái, việc bếp nước gần như không phải
làm gì. Chỉ nhấm nháp tí đồ nguội là xong...
- Chị gọi tôi có việc gì thế?
- Mời chị vào nhà tôi một lát. Có chút việc...
Giọng Acxinhia run run. Daria đã mơ hồ đoán
ra mục đích của câu chuyện, bèn lặng lẽ vào theo.
Không châm đèn, Acxinhia vừa bước vào trong
nhà đã mở chiếc rương, lục lọi trong đó một lát rồi đưa hai bàn tay vừa khô vừa
nóng nắm lấy tay Daria và vội vã lồng vào ngón tay Daria một cái nhẫn.
- Sao chị lại làm như thế? Một cái nhẫn phải
không? Chị cho tôi đấy à?
- Biếu chị đấy! Biếu chị đấy. Làm một vật kỷ
niệm... của tôi...
- Bằng vàng có phải không? - Daria vừa hỏi
bằng một giọng rất thiết thực vừa bước ra cửa sổ, giơ cái nhẫn nho nhỏ trên
ngón tay ra ngắm dưới ánh trăng bềnh bệch.
- Bằng vàng đấy. Chị giữ lấy mà đeo!
- Chà, lạy Chúa tôi! Chị cần gì mà lại cho
tôi như thế này?
- Chị gọi hộ tôi... gọi ông... ông Grigori
nhà chị.
- Lại cái chuyện ấy à? - Daria mỉm cười có
vẻ đã đoán ra.
- Không, không đâu! Chao ôi, sao chị lại
nói thế? - Acxinhia hoảng sợ đỏ mặt, chảy cả nước mắt. - Tôi cần phải nói với
ông ấy về chuyện Stepan... May ra cũng xin được cho Stepan về nghỉ phép ít bữa...
- Thế sao chị không sang nhà chúng tôi? Chị
đã có công việc cần đến chú ấy thì có thể sang nói với chú ấy chứ? - Daria nói
giọng ranh mãnh.
- Không, không... Natalia có thể lại nghĩ
thế nọ thế kia... Không tiện đâu...
- Thôi được rồi, tôi sẽ gọi. Tôi cũng chẳng
thương gì hắn.
Grigori đã ăn tối xong. Chàng vừa buông cùi
dìa xuống, liếm mút chòm ria dính mứt hoa quả và đưa mu bàn tay lên chùi thì cảm
thấy dưới gầm bàn, không rõ chân ai chạm vào chân mình. Chàng nhìn lên thì thấy
Daria hơi nháy mắt ra hiệu cho mình.
“Nếu ả muốn mình thay thế anh Petro vừa mồ
yên mả đẹp và nói gì với mình về chuyện ấy thì mình phải nện cho ả một trận mới
được. Mình sẽ lôi ả ra sân đập thóc, tốc váy chụp lên đầu quật cho một mẻ như
đánh một con chó cho mà xem!” - Chàng tức sôi lên, bụng bảo dạ như vậy. Suốt thời
gian gần đây, chàng chỉ cau cau có có mặc cho chị dâu ve vãn mình. Chàng đứng dậy,
rời khỏi bàn ăn, châm thuốc hút và lững thững bước qua cửa. Daria gần như lập tức
cùng ra theo.
Lúc đi qua trước mặt Grigori ở phòng ngoài,
Daria sát ngực vào người chàng, khẽ nói:
- Này, đồ vô lương tâm! Ra ngoài kia đi...
Người ta gọi đấy.
- Ai thế? - Grigori khẽ hỏi.
- Người ta.
Một giờ sau, lúc Natalia và hai con đã ngủ
say, Grigori mặc một chiếc áo ca-pốt cài hết khuy, cùng Acxinhia bước ra khỏi cửa
sân gia súc nhà Astakhov. Hai người lặng lẽ đứng một lát trong cái ngõ tối om rồi
cũng lặng lẽ như thế đi ra đồng cỏ, nơi bầu không khí trầm lặng tối đen và
hương cỏ ngây ngất đang thu hút họ. Grigori mở tà áo ca-pốt, ôm siết Acxinhia
vào mình và cảm thấy người nàng run lên, tim nàng đập thình thịch rất thưa, rất
mạnh dưới làn áo...
------------
Còn tiếp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét