Những Chiến Dịch Đặc Biệt - Chương 7-5

Những Chiến Dịch Đặc Biệt

Tác giả: Pavel Xudoplatov

Người dịch: Nguyễn Văn Thảo

Thể loại: Hồi ký

Nhà xuất bản Công an nhân dân

Năm xuất bản: 2003 (Lưu hành nội bộ)

Chương 7: Tình Báo Soviet Và Vấn Đề Nguyên Tử

5. Hiệp ước ngấm ngầm giữa các nhà vật lý hàng đầu thế giới. Các bác học trong thời đại hạt nhân

Oppenheimer đề nghị giám đốc đề án, tướng Grovs, mời các bác học nổi tiếng nhất của châu Âu sang Mỹ để làm việc. Trong số họ có Nils Bor. Bor không hề là điệp viên của ta, nhưng ông đã cho chúng ta những sự giúp đỡ vô giá. Sau cuộc trò chuyện với Meither năm 1943 ở Thụy Điển ông tích cực hoạt động nhằm chia sẻ các bí mật nguyên tử với cộng đồng thế giới chống phát xít. Nữ văn sĩ Phần Lan Vuoliyoki, điệp viên nổi tiếng của tình báo ta, đã có vai trò to lớn trong sự hình thành quan điểm của Bor và Meither. Vuoliyoki ở Phần Lan bị tuyên án tử hình vì làm gián điệp cho Liên Xô, nhưng bà được tha bởi sức ép của dư luận (một con rể của bà là thứ trưởng ngoại giao Thụy Điển, người khác - một trong những nhà lãnh đạo ĐCS Anh - Palm Datt), và bà đã sang Thụy Điển.

Về sau qua Vuoliyoki và Meither chúng tôi tiếp cận Bor và bố trí cuộc gặp của cán bộ ta là Vaxilevxky và Terletsky với ông vào tháng 11-1945 ở Copenhagen.

Năm 1943, như Feklixov một trong số người tham gia chiến dịch của tình báo ta về vấn đề nguyên tử, viết, Oppengeimer đề nghị đưa Klaus Fuchs vào nhóm chuyên gia Anh đến Los Alamos để tham gia vào công việc chế tạo bom nguyên tử.

Năm 1933 đảng viên cộng sản Đức Fuchs buộc phải tìm chốn ẩn thân ở Anh. Nhận được học vấn tại trường đại học Tổng hợp Bristol, ông tiếp tục làm việc ở đó như một nhà vật lý. Năm 1941 Fuchs thông báo về sự tham gia của mình vào các nghiên cứu nguyên tử với nhà hoạt động nổi tiếng của phong trào công nhân và cộng sản Iurgen Kutsinsky. Kutsinxky thông tin cho đại sứ Liên Xô ở Anh Maixky. Maixky có quan hệ căng thẳng với nhóm trưởng tình báo NKVD ở London Gorxky và vì thế đã giao tùy viên quân sự Kremer tiếp xúc với Fuchs. Lúc đầu Fuchs gặp Urxula Kutsinxky (“Xonia”), điệp viên tình báo quân đội, một trong số người tổ chức mạng “Dàn đồng ca Đỏ”.

Trước chuyến đi Mỹ Fuchs được chỉ dẫn về các điều kiện thiết lập lại liên lạc. Trong quan hệ với đồng nghiệp ở Mỹ, Fuchs cần thể hiện rằng ông là người duy nhất trong nhóm chuyên gia Anh bị trại tập trung Đức đe dọa. Với lý do đó Fuchs đã được Oppenheimer tin tuyệt đối và tiếp cận được các tài liệu mà Fuchs không có liên quan tới. Oppenheimer thường có đụng độ gay gắt với tướng Grovs, người kiên quyết phản đối để các chuyên gia Anh chỉ được biết thông tin cuối cùng của các nghiên cứu và thử nghiệm (Fuchs thông tin cho chúng tôi về điều đó).

Chính quyền và tình báo Anh cũng đặt trước các chuyên gia của mình nhiệm vụ thu thập thông tin về bom nguyên tử bởi nhẽ người Mỹ không định chia sẻ các bí mật nguyên tử với họ.

Có thể, còn nguyên nhân nữa mà vì thế Oppenheimer mời Fuchs đến Los Alamos, sau đó đến Trung tâm nghiên cứu khoa học ở Prinston. Có thể, Oppenheimer biết, sau chiến tranh Fuchs sẽ không ở lại Mỹ. Tôi còn nhớ, trong các tài liệu tình báo có ghi lại lời của ông: thông tin phải được chuyển cho những người sẽ rời Mỹ sau khi kết thúc công việc. Ngoài ra Oppenheimer có cơ sở ước đoán rằng Fuchs liên quan với những người cộng sản và điều đó có thể cũng đóng vai trò của nó.

Liza Zarubina lập lại liên lạc với hai điệp viên người Do Thái ở duyên hải miền Tây mà Eitingon tuyển dụng từ những năm 30. Thoạt đầu có kế hoạch là hai điệp viên nằm ổ ở California với mục đích tổ chức phá hoại trên các tàu chở nhiên liệu chiến lược sang Nhật Bản trong trường hợp Liên Xô xảy ra đụng độ quân sự với Nhật Bản.

Một trong hai người là bác sĩ nha khoa (mật danh “Người đánh cờ”) có bằng Y khoa Pháp từ những năm 20. Vợ bác sĩ thiết lập được quan hệ thân tình với gia đình Oppenheimer. FBI không hề biết về các tiếp xúc mật của Zarubina. Mãi năm 1946 nhân những sự phát giác khác FBI mới xác định chắc chắn Zarubina là tình báo Xô viết, nhưng lúc ấy bà đã ở Moskva.

Bằng cách đó Xemenov và Liza Zarubina tạo dựng một hệ thống các liên hệ tin cậy, còn Kvaxnikov và Iatskov dưới sự lãnh đạo của Ovakimian bảo đảm sự truyền tin thông suốt giai đoạn kết thúc công việc ở Los Alamos năm 1945.

------------

Còn tiếp.