Tầng Đầu Địa Ngục
(The First Circle)
Tác giả: A. Solzhenitsyn
Dịch giả: Hải Triều
Nhà xuất bản Đất Mới - Sài Gòn
Năm xuất bản 1973
Chương 13 - Ánh sáng xanh
- Có đêm tôi sẽ quẳng cái giầy lên bóng đèn
xanh kia. Nó làm tôi chịu không nổi.
- Anh sẽ ném trật.
- Gì mà trật? Sáu thước mà trật sao? Tôi cá
với anh phần tráng miệng trái cây trưa mai là tôi ném trúng đây.
- Nằm ở giường dưới này ném. Xa hơn một thước
đấy...
- Bảy thước cũng trúng như thường. Bọn quái
quỉ... Không biết chúng còn nghĩ ra những gì để hành hạ mình nữa? Ánh đèn này rọi
vào mắt tôi suốt đêm.
- Đèn xanh mà?
- Thì xanh chứ sao. Bộ anh thì không chói mắt
sao? Ánh sáng cũng có sức ép. Lebedev phát minh ra chuyện ấy. Aristip Ivanich...
ngủ chưa? Chưa ngủ thì làm ơn đưa cho tôi cái giầy của tôi...
- Tôi sẽ đưa giầy cho anh. Vyascheslav
Petrovich, nhưng trước hết, anh phải nói cho tôi biết tại sao anh lại không chịu
ánh đèn xanh?
- Ánh sáng xanh phát ra những làn sóng ngắn,
và những làn sóng ngắn có nhiều lượng tử. Lượng tử làm hại mắt tôi.
- Với tôi, ánh sáng xanh rất dịu, rất mát.
Nó gợi cho tôi nhớ lại ánh đèn ngày xưa mẹ tôi thắp trên bàn thờ ban đêm, khi
tôi còn thơ...
- Mẹ ơi... Làm sao loài người có thể thực
hiện được chế độ dân chủ? Làm sao thỏa mãn được tất cả mọi người? Vì mỗi người
có một ý riêng, những sở thích riêng. Tôi nhận thấy trong một phòng giam, những
vấn đề giản dị nhất thường gây ra những trận xung đột ý kiến gay cấn nhất. Chẳng
hạn như việc chén đĩa, việc quét nhà. Tự do sẽ là giai đoạn cuối cùng của nhân
loại. Hỡi ơi, chỉ có gậy gộc mới có thể cho loài người biết được sự thật mà
thôi.
- Đúng đấy. Nhưng việc đặt bóng đèn xanh ở
chỗ này cũng được lắm chứ? Nơi đây trước kia là bàn thờ mà.
- Không phải là bàn thờ. Đây tầng tháp tròn
ở trên bàn thờ. Họ làm thêm ở đây một sàn phòng.
- Dmitri Aleksandrovich... Anh làm cái gì vậy?
Mở cửa sổ trong đêm tháng Chạp! Vừa thôi chứ?
- Thưa các bạn... dưỡng khí làm cho những
tù nhân trở thành bất tử. Có tới hai mươi tư gã đàn ông trong căn phòng nhỏ này
và ngoài kia trời không có gió, không có sương tuyết. Tôi chỉ mở hé bằng một
quyển Ehrenburg.
- Mở lớn hơn đi. Trong này ngạt thở lắm.
- Bạn mở hé bằng chiều dầy một quyển
Ehrenburg hay bằng chiều cao?
- Bằng chiều cao chứ. Cửa sổ này lớn lắm
mà.
- Mình có thể phát điên lên vì phải sống ở
đây lắm. Áo lạnh của tôi đâu rồi?
- Nếu tôi có quyền, tôi sẽ cho hết những
anh nghiện dưỡng khí này đến Oimyakon làm khổ sai ngoài trời. Làm việc mười hai
tiếng đồng hồ một ngày ở một nơi lạnh sáu mươi độ dưới không, các cậu sẽ chui hết
vào vào chuồng dê để trốn lạnh.
- Trên nguyên tắc, tôi không chống lại dưỡng
khí, nhưng tại sao lại cứ phải là dưỡng khí lạnh? Tại sao không có dưỡng khí ấm?
- Có chuyện gì xảy ra trong phòng này vậy?
Sao tối om thế? Tại sao họ lại tắt đèn sớm quá vậy?
- Valentulya, anh cứ làm như anh ngây thơ lắm
vậy. Một giờ sáng rồi anh vẫn còn đi lang thang chưa chịu ngủ. Nửa đêm anh cần
đèn để làm gì?
- Còn anh là một tên nô lệ cho thời trang...
- Phòng này đầy khói. Quái thật, tại sao
các anh lại phải hút thuốc lá mới sống được nhỉ? Mà anh nào cũng hút. Trời, hôi
quá. Bình trà lại nguội rồi.
- Lev đâu rồi nhỉ?
- Gì? Hắn không nằm trên giường hắn sao?
- Trên giường hắn chỉ có mấy chục quyển
sách, không có hắn.
- Nếu vậy chắc hắn lại ở trong nhà vệ sinh
rồi.
- Sao anh biết?
- Trong ấy có bóng đèn điện sáng, nhà bếp
bên cạnh làm cho vách phòng ấm. Chắc hẳn ngồi đọc sách ở trong đó. Tôi đi rửa mặt
đây, anh có cần tôi bảo gì hắn không?
- ... Sau đó chuyện như thế này: nàng trải
tấm mền lên sàn cho tôi, còn nàng nằm ở trên giường. Tuyệt vời... Ngon ơi là
ngon...
- Các bạn làm ơn cho tôi xin. Hãy nói sang
chuyện khác, đừng nói đến đàn bà. Với tình trạng kiêng ăn thịt của bọn mình,
đàn bà là một đề tài có hại.
- Thôi đi các bạn họ nhà vạc, ngừng nói và
ngủ đi. Chuông tắt đèn reo từ lâu lắm rồi.
- Đúng, nhưng mà tôi chưa buồn ngủ.
- Nếu anh muốn ngủ, anh sẽ ngủ...
- ... Ở Phi châu, tôi chiến đấu dưới quyền
Rommel. Ở đó điều phiền nhất là khí hậu quá nóng mà lại không có nước.
- ... Ở Bắc Băng dương có một hòn đảo tên
là Makhotkin. Makhotkin trước kia là một phi công bay thám hiểm Bắc Băng dương.
Nay hắn ngồi tù vì tội tuyên truyền chống lại Xô Viết.
- Mikhail Kuzmich... Anh làm gì mà trở mình
dữ vậy?
- Bộ tôi không còn có cả quyền trở mình hay
sao đây?
- Còn chứ, xong anh nhớ cho rằng mỗi một
chuyển động nhẹ của anh dưới đó sẽ được truyền lên trên này lớn và mạnh kinh khủng.
- Ivan Ivanovich... anh cần phải được sống
vài năm ở trại tập trung mới khá được. Ở đó mỗi lần có người trèo lên giường,
nên nhớ mỗi giường nằm bốn người, là có ba anh bị xô vào nhau như đang nằm trên
tàu biển. Và mỗi khi ở chiếc giường từng dưới có ai đóng cái đinh treo màn hoặc
mang một chị đàn bà về là... rầm rầm, rung rinh như động đất. Vậy mà người ta vẫn
cứ ngủ được như thường.
- Tôi từng ở Auschwitz. Ở đó mới thật là khủng
khiếp. Họ đưa anh thẳng từ nhà ga xe lửa tới lò hơi ngạt và đốt xác, có cả ban
nhạc đi theo.
- Câu cá ở đó thì thật tuyệt. Đi săn cũng
tuyệt. Vào mùa thu anh có thể đi trong một tiếng đồng hồ là có quyền trở về với
cả chục con chim trĩ. Nếu anh đi vào rừng, anh bắn gấu. Nếu anh đi trong cánh đồng
cỏ, anh bắn thỏ.
- Những nhà tù đặc biệt kiểu này được bắt đầu
lập lên vào khoảng năm 1930. Năm đó người ta kết tội những kỹ sư nhóm
“Promparty” tội âm mưu, tư thông với người Anh. Sau đó người ta lại muốn biết
những kỹ sư ấy có thể làm được những việc gì trong nhà tù. Người điều khiển nhà
tù đặc biệt thứ nhất là Leonid Konstantinovich Ramzin. Cuộc thí nghiệm là một
thành công lớn. Ở ngoài nhà tù, người ta không sao có thể tụ hội được hai kỹ sư
lớn hoặc hai vị đại khoa học gia cùng làm việc một nơi. Nếu chẳng may có hai vị
cùng ở một chỗ các vị sẽ tranh chấp nhau vì tên tuổi, danh vọng, vì giải
Stalin, và vị mạnh thế hơn nhất định sẽ đá vị kia ra khỏi sở. Vì vậy nên ở bên
ngoài nhà tù tất cả những viện khoa học, những sở nghiên cứu đều chỉ có một
nhóm người không có gì xuất sắc bao quanh một vị dẫn đầu tài ba. Nhưng còn ở
trong nhà tù? Trong nhà tù người ta không còn bận trí đến chuyện tiền tài hay
danh vọng nữa. Nikolai Nikolaich mỗi ngày được hưởng nửa ly sữa và Pyotr
Petrovich cũng vậy. Cả tá khoa học gia cừ khôi như những con sư tử sống chung
hòa bình với nhau trong một cái chuồng. Vì không thể đi đâu được hết, vì ngồi
đánh cờ hay hút thuốc mãi cũng chán, họ rủ nhau: Sáng chế cái gì cho vui đi. Được
đấy. Làm thì làm, sợ gì. Rất nhiều thứ đã được chế ra bằng cách ấy. Đó là căn bản
tính của những nhà tù đặc biệt.
- Các bạn ơi... có tin mới: Bobynin vừa được
họ mang đi đâu đó.
- Valentulya... Anh nói nhỏ chứ... Tôi đè
cái gối này lên mặt anh cho anh hết thở bây giờ...
- Họ mang Bobynin đi đâu, Valentulya?
- Họ mang hắn đi bằng cách nào?
- Gã trung úy đến tận phòng, bảo Bobynin bận
áo ngoài, đội mũ.
- Có mang tất cả quần áo đi theo không?
- Không. Quần áo vẫn để lại.
- Chắc hắn được đưa đi gặp Xếp Lớn rồi.
- Gặp Oskolupov ư?
- Oskolupov lên đây chứ không cho gọi đến.
Người gọi là người cao hơn Oskolupov.
- Trà nguội rồi. Khó chịu quá...
- Anh bảo tôi làm cách nào cho tan đường?
- Làm cách nào cũng được nhưng làm trong
yên lặng.
- Chỉ có những tai họa tinh tú mới xảy ra
im lặng vì tiếng động không truyền đi được ở ngoài không gian. Nếu một ngôi sao
mới nổ tan ở sau lưng anh, anh cũng không nghe thấy được tiếng nổ. Ruska, mền của
anh rớt xuống sàn kìa, sao anh lại nằm vắt ngang mép giường kỳ vậy? Anh ngủ
sao? Anh có biết rằng mặt trời của chúng ta chỉ là một ngôi sao mới thành hình
và vì vậy, trái đất sẽ bắt buộc phải tan vỡ trong một tương lai gần đây?
- Tôi không muốn tin chuyện ấy. Tôi còn trẻ,
tôi muốn sống.
- Ha... Ha... Câu nói đơn sơ đến là chừng
nào. C’est le mot. Hắn muốn sống. Trà
nguội uống khó chịu quá.
- Valentulya... Họ đưa Bobynin đi đâu?
- Làm sao tôi biết. Có thể đưa đi gặp
Stalin lắm ạ.
- Valentulya... Nếu người ta đưa anh đến gặp
Stalin, anh sẽ làm gì?
- Tôi hả? Hô... Hô... Tôi sẽ nói với ông ấy
tất cả những lời khiếu nại của tôi. Nói từ A đến Z.
- Nghĩa là nói những gì? Kể thử vài điều ra
coi...
- Kể hết. Kể hết. Par exemple... tại sao
chúng ta lại phải sống không có đàn bà. Tình trạng ấy hạn chế khả năng sáng tạo
của chúng ta.
- Pryanchikov... thôi đi. Mọi anh em khác
ngủ cả từ lâu rồi. Tại sao anh lại cứ phải hét lên như vậy?
- Tôi không muốn ngủ...
- Các bạn, ai hút thuốc đó? Giấu đi. Gã
trung úy tới đó...
- Tên đó đến đây làm chi? Cẩn thận đó công
dân trung úy. Cẩn thận kẻo ngã bể mũi đó.
- Pryanchikov!
- Cái gì đó?
- Anh nằm đâu? Anh ngủ chưa?
- Tôi ngủ rồi.
- Dậy mau, bận quần áo lên, lẹ lên. Nhớ bận
áo ngoài, đội mũ.
- Không. Lẹ lên. Có xe chờ anh.
- Tôi đi cùng với Bobynin ư?
- Hắn đi trước rồi. Có xe khác chờ anh.
- Xe gì, trung úy ư? Xe Maria Đen chăng?
- Lẹ lên. Lẹ lên. Xe Pobeda.
- Ai kêu tôi vậy?
- Thôi đi, Pryanchikov. Tại sao tôi lại phải
giải thích với anh nhỉ? Chính tôi cũng không biết ai. Mau đi.
- Valentulya... Nhớ nói hết với họ nghe.
- Khiếu nại với họ về quyền được tiếp thân
nhân của chúng ta. Hỏi họ tại sao những tù nhân bị bắt vì Điều 58 lại chỉ được
quyền tiếp thân nhân một năm có một lần.
- Khiếu nại về quyền đi bộ ngoài trời của
chúng mình.
- Về thư từ...
- Quần áo nữa.
- Ha... Ha. Vĩnh biệt các bạn.
- Đồng chí trung úy... Tên Pryanchikov đâu?
- Hắn ra đây. Đồng chí thiếu tá, hắn đâu?
- Nói thẳng với họ hết mọi chuyện, đừng khớp
nghe Valentulya.
- Đêm nay lộn xộn quá ta...
- Chuyện gì vậy?
- Chuyện này chưa từng bao giờ xảy ra.
- Có thể là lại mới có chiến tranh xảy ra.
Họ lôi chúng mình đi bắn.
- Đừng vớ vẩn. Ai thèm bận tâm đến chúng
mình vào giữa một hai giờ sáng? Nếu có chiến tranh, họ đã dùng đại liên đốn bọn
mình cho chết hết một lúc hoặc là cho bệnh dịch vào đây...
- Xong rồi, các bạn. Đến giờ ngủ. Sáng mai
chúng ta sẽ biết rõ hết mọi chuyện.
- ... Chuyện này thường xảy ra vào năm
1930. Tới năm 1940 Beria cho gọi Boris Sergeyevich Stechkin từ nhà tù đặc biệt
về. Boris không phải là loại tù trở về nhà tù tay không. Mỗi lần được gọi về
như thế là phải có sự thay đổi trong nhà tù, không tên giám đốc bị thay thế thì
giờ đi bộ ngoài trời được nới rộng hơn. Boris nhất định không chấp nhận sự phân
chia giai cấp trong phạm vi ăn uống. Ông không chịu cái cảnh cùng sống trong tù
nhưng một đại học giả được ăn trứng gà và sữa chua, một giáo sư được hưởng ba mươi
gờ ram bơ trong khi một tù nhân làm lao công chỉ được hưởng một nửa thế. Boris
Sergeyevich Steckhin là một người tốt, thực tốt... Cầu cho ông ấy được yên vui...
- Ổng chết rồi sao?
- Không, họ cho ổng ra. Họ trao cho ổng giải
Stalin.
------------
Còn tiếp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét