Những Chiến Dịch Đặc Biệt
Tác giả: Pavel Xudoplatov
Người dịch: Nguyễn Văn Thảo
Thể loại: Hồi ký
Nhà xuất bản Công an nhân dân
Năm xuất bản: 2003 (Lưu hành nội bộ)
Chương 10: California Ở Krym
2. Ủy ban Do Thái chống phát xít
Lập tức ngay sau khi thành lập Ủy ban Do Thái chống phát xít tình báo
Liên Xô quyết định sử dụng các liên hệ của giới trí thức Do Thái để làm rõ khả
năng nhận viện trợ kinh tế bổ sung trong cuộc đấu tranh với nước Đức phát xít
qua các giới Do Thái.
Từ 1925 theo chỉ thị của Dzerjinxky chúng
ta tích cực xử lý và thâm nhập vào các tổ chức Do Thái của Mỹ, Tây Âu và
Palestine. Xerebrianxky đã lập được mạng điệp viên đặc biệt trong phong trào Do
Thái vào đầu những năm 30. Giờ đây EAK
có thể là bình phong để khôi phục mạng điệp viên trong phong trào Do Thái đã bị
mất đi năm 1938 liên quan với việc bắt giữ gần như toàn bộ thành phần tác chiến
của nhóm Xerebrianxky.
3. Nhiệm vụ mật của Mikhoels lôi kéo tư bản
Mỹ vào Liên Xô năm 1943
Với mục đích này Mikhoels và Fefer, điệp
viên tin cậy của ta, được giao thăm dò phản ứng của các tổ chức Do Thái có uy
tín ở nước ngoài về sự thành lập cộng hòa Do Thái ở Krưm. Nhiệm vụ thăm dò tình
báo đặc biệt này, xác định các tiếp xúc với phong trào Do Thái Mỹ những năm
1943-1944 dưới sự chỉ đạo của đại diện ta ở Mỹ, đã được hoàn thành tốt đẹp. Tôi
nhớ vào giai đoạn này trong ban lãnh đạo Liên Xô đúng là đã nghĩ đến khả năng
thành lập cộng hòa Do Thái ở Krưm trên cơ sở ba vùng Do Thái từng tồn tại ở đó
trước chiến tranh. Theo đề nghị của Molotov ban lãnh đạo EAK chuẩn bị bức thư gửi
Stalin với đề nghị thành lập cộng hòa Do Thái ở Krưm. Chính Mikhoels đã nằm
trong sự đào luyện của NKVD từ năm 1935. Thêm nữa một trong những nhiệm vụ
chính của ông là lập nên vỏ bọc để tiếp cận các nhóm lãnh đạo của tổ chức Do
Thái Mỹ “Djoint”.
Trong bức thư một phần nói rằng sự thành lập
cộng hòa Xô viết Do Thái phù hợp với những nguyên tắc bolsevich và trong tinh
thần chính sách dân tộc của Lenin - Stalin.
Bức thư này được lưu trong sổ đăng ký giữ
trong lưu trữ của đảng, đến tận giờ vẫn chưa công khai hết. Nó không được đưa
ra, khi trong cuộc viếng thăm Washington năm 1992 của tổng thống Eltsin, người
ta trưng bày các tài liệu lưu trữ của AEK.
Ngày 15-2-1944 dự thảo bức thư được trình
lên Molotov. Theo chỉ thị của ông, Lozovxky, phó của Molotov đã chỉnh lý nó. Bức
thư được chuyển lại Molotov và ghi ngày tháng khác, ngày 21-2. Ba ngày sau nó
được đăng ký trong ban thư ký chính phủ Liên Xô dưới số M-23314 và cùng ngày được
chuyển cho bí thư BCHTƯ Malenkov; Bí thư thành ủy Moskva, Chủ nhiệm Tổng cục
chính trị các lực lượng vũ trang Serbakov và Chủ nhiệm Ủy ban kế hoạch nhà nước
Voznexenxky được ủy nhiệm xem xét vấn đề này.
Cần lưu ý rằng, Litvinov vốn là đại sứ ở Mỹ
trong những năm chiến tranh, trong thư gửi Molotov và NKVD đã kiên quyết chống
lại các liên hệ với phong trào Do Thái, cũng như chống sự tham gia tích cực vào
giải quyết vấn đề Palestine. Theo Litvinov, khả năng tác động của chúng ta tới
phong trào Do Thái sẽ là không đáng kể. Vì thế ông đề nghị giao mọi tiếp xúc với
các nhóm Do Thái cho các cán bộ cơ quan đặc biệt Xô viết hoặc mạng điệp viên được
tin cậy đặc biệt. Trong những đề đạt ấy không có gì đáng kinh ngạc: là lãnh đạo
tổ chức chiến đấu bí mật của người bolsevich trước cách mạng, Litvinov có kinh
nghiệm tác chiến, trong đó kể cả việc lôi kéo những người từ các giới thù địch
hợp tác.
Cán bộ tác chiến của chúng tôi Kheifets đã
thành công trong thu nhận tài liệu về bom nguyên tử ở Mỹ, kể với tôi rằng bức
thư thực chất là đề nghị thành lập một nước cộng hòa Do Thái ở Krưm, nơi người
Do Thái cả thế giới có thể đến. Điều đó, tất nhiên là đòi hỏi sự xáo trộn cư
dân Krưm. Tháng 3 và 4-1944 người Tácta Krưm bị trục xuất: từ Krưm bị đầy đi và
chuyển tới Uzbekixtan 150 nghìn người. Bức thư và lệnh trục xuất thực tế được
ký chung một ngày (tương ứng là 14 và 15-2) là sự trùng hợp. Lệnh của Stalin trục
xuất người Tácta Krưm bị buộc tội cộng tác hàng loạt với bọn Đức đã được ký trước,
nhưng để thực hiện nó vào tay Beria một ngày trước khi có bức thư của ủy ban Do
Thái chống phát xít. Sự phối hợp và thực thi kế hoạch về việc lôi kéo tư bản Do
Thái được giao cho Kheifets và trưởng nhóm tình báo Zarubin ở Mỹ, họ đã tổ chức
chuyến đi của Mikhoels sang Mỹ năm 1943.
Trước khi sang Mỹ Mikhoels được Beria gọi đến
Lubianka và hướng dẫn làm cách nào mở được những tiếp xúc rộng với những người
Do Thái Mỹ. Kế hoạch của chúng ta quy lại là để nhận được sự ủng hộ của dư luận
xã hội Mỹ và nhận được tiền cho vay cần để phát triển ngành công nghiệp than và
gang thép. Mikhoels và Fefer đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình.
Chuyến đi thành công của Mikhoels sang Mỹ lập
tức đã làm ông ta bị tình nghi trong mắt Stalin. Chứ sao, ông ta người đại diện
văn hóa Do Thái, đã trở thành một anh hùng đích thực, nổi tiếng khắp thế giới,
vì thế ông ta được quyết định số phận như của Erlikh và Alter.
Có vai trò đáng kể của Mikhoels và Fefer
trong chiến dịch tình báo tiếp cận những nhóm bác học, chuyên gia thân thích của
Einstein chuyên trách nghiên cứu thứ “siêu vũ khí” lúc ấy chưa ai rõ.
Người ta nói rằng Mikhoels có thể được đề
nghị chức vụ Chủ tịch Xô viết tối cao trong cộng hòa Do Thái Krưm. Ngoài
Molotov, Lozovxky và mấy quan chức Bộ Ngoại giao, Mikhoels là người duy nhất biết
về sự tồn tại kế hoạch của Stalin thành lập nhà nước Do Thái ở Krưm. Bằng cách ấy
Stalin dự tính nhận được từ phương Tây 10 tỷ đôla cho việc phục hồi nền kinh tế
bị chiến tranh tàn phá.
Tôi không biết chi tiết bức thư của Ủy ban
Do Thái chống phát xít gửi Stalin. Beria thì rõ rằng sáng kiến của chúng ta được
phía Mỹ ủng hộ, chính xác hơn, các tổ chức Do Thái Mỹ, bởi chính ông tiếp cả
Mikhoels, cả Fefer sau chuyến đi Mỹ. Sự bàn bạc vấn đề thành lập cộng hòa Do
Thái trong phạm vi Liên Xô, riêng tôi cho là một kiểu thăm dò phương Tây nhằm
làm sáng tỏ xem các kế hoạch trợ giúp kinh tế của họ đối với chúng ta tiến xa đến
mức nào sau chiến tranh. Thế nhưng quyết định thành lập cộng hòa Do Thái bị
hoãn lại đến kết thúc chiến tranh, và bức thư nằm im suốt bốn năm, và về nội
dung của nó loang đi lắm lời đồn đại khác nhau nhất. Sau đó, năm 1948, Malenkov
sử dụng nó để chống lại các thành viên EAK, còn muộn hơn nữa, để chống các kỳ cựu
trong ban lãnh đạo đất nước, Molotov, Mikoian, Vorosilov, Voznexenxky và, cuối
cùng, chính Beria liên đới đến sự thảo luận thành lập cộng hòa Do Thái trên
lãnh thổ Krưm, tự chính họ, do có những họ hàng người Do Thái, thành ra có điểm
yếu trong tiến trình chiến dịch này.
Kế hoạch lôi kéo tư bản Mỹ, như tôi đã nhắc
tới, gắn với ý tưởng thành lập cộng hòa Do Thái ở Krưm cái được gọi là “California của Krưm”. Ý tưởng này được
bàn bạc rộng rãi trong các giới Do Thái Mỹ điều tôi nghe Kheifets kể. Theo lời
ông, quan tâm đặc biệt đến đề án là Chủ tịch Viện thương mại Mỹ Erik Jonhson,
người vào tháng 6-1944 cùng với đại sứ Mỹ Averell Hariman được Stalin tiếp để
thảo luận các vấn đề hồi phục những tỉnh vốn là nơi sinh sống chủ yếu của cư
dân Do Thái ở Beloruxia, và việc di dân Do Thái đến Krưm. Johnson vẽ ra trước
Stalin một viễn cảnh sáng sủa khi nói rằng để cho mục đích ấy, sau chiến tranh
sẽ cho Liên Xô những kỳ phiếu Mỹ dài hạn.
Ý tưởng về thành lập cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Do Thái ở Krưm được bàn bạc công khai ở Moskva không chỉ trong số người
Do Thái, mà cả ở các cấp lãnh đạo cao nhất.
Rõ rằng Mikhoels như Chủ tịch Ủy ban Do
Thái chống phát xít trong hoạt động của mình dựa phần lớn vào Fefer, một điệp
viên cỡ lớn của NKVD, do chính ủy an ninh quốc gia Raikhman “dẫn dắt”, vẫn có
khi chính Beria gặp Fefer tại điểm hẹn để bàn vấn đề thành lập cộng hòa Do Thái
ở Krưm.
Vào tháng 6-1945 đề án này có vẻ còn hiệu lực
và cần hiện thực hóa. Trong thời gian chuẩn bị hội nghị Yalta, Hariman hỏi tôi
và Novikov, trợ lý của Molotov, việc thành lập cộng hòa Do Thái tiến hành ra
sao liên quan với tiền sẽ cho vay dành cho đề án này. Tôi nhớ đã nhìn thấy
thông báo về việc Stalin ngay sau chiến tranh đã thảo luận với phái đoàn thượng
nghị sĩ Mỹ về điều này và về tỉnh Gomel nơi sinh sống thuận tiện của người Do
Thái ở Beloruxia. Ông đề nghị họ không hạn chế hối phiếu và trợ giúp kỹ thuật
cho hai khu vực này, mà cho vay không gắn với những đề án cụ thể.
Sau đó, tháng 6-1945 sau hiệp ước Yalta và
chiến thắng đối với nước Đức Hitler, Đoàn chủ tịch Xô viết tối cao Liên Xô đã
phê chuẩn sắc lệnh: Krưm trở thành một tỉnh trong thành phần cộng hòa Liên bang
Nga. Trong khi đó trước chiến tranh Krưm là nước cộng hòa tự trị với đại diện số
đông người Tácta trong cơ cấu lãnh đạo. Tháng 11-1945, khi Hariman cố nối liên
lạc với Stalin thông qua Molotov để bàn bạc các vấn đề hợp tác kinh tế, đề nghị
của ông ta về một cuộc gặp gỡ riêng bị gạt bỏ theo lệnh Stalin.
Sau chiến tranh Stalin tiến hành đường lối
khác hơn: tăng cường thâm nhập vào hàng ngũ phong trào Do Thái. Đến cuối năm
1945 đã rõ rằng Stalin không xem mình bị trói buộc với sự thăm dò không chính
thức trước đấy, người Anh và người Mỹ tổ chức Ủy ban Anh - Mỹ về Palestine
không có sự tham gia của Liên Xô. Điều đó mâu thuẫn với hiệp ước đạt được từ
trước của các đồng minh và vấn đề Palestine.
Và thế là vào tháng 4-1946 các thứ trưởng Bộ
Ngoại Giao Dekanozov và Vưsinxky đã chuyển thư lên chính phủ trong đó nhấn mạnh
rằng các quyền lợi của Liên Xô bị coi thường: vấn đề Palestine sẽ được giải quyết
không có sự tham gia của chúng ta. Từ sự đồng ý của Molotov, Vưsinxky đăng một
bài báo dưới tên bí danh trong tạp chí Thời
Đại Mới, nói về sự cần thiết thành lập một quốc gia Do Thái dân chủ ở
Palestine. Sự tính toán là nhằm tăng cường địa vị của Liên Xô ở Cận Đông và đồng
thời phá vỡ ảnh hưởng của Anh ở các nước Ả rập đang chống lại sự xuất hiện của
một quốc gia mới, cho thấy rằng người Anh không đủ khả năng ngăn chặn người Do
Thái thành lập quốc gia của mình. Đồng thời với những bước chính trị được tiếp
nhận, đã có chỉ thị năm 1946 ném các điệp viên sang Palestine qua đường Rumani.
Họ phải dựng lên ở Palestine một mạng lưới điệp viên bí mật mà có thể được sử dụng
trong các chiến dịch chiến đấu và phá hoại chống quân Anh. Để cho mục đích đó
tôi chọn ba sĩ quan: Garbuz, Cemenov (tên thật là Taubman, ông là trợ lý của
Grigulevich về hoạt động bí mật ở Latvia và giúp thủ tiêu Rudolf Klement ở
Paris năm 1938), Kolexnikov. Garbuz và Kolexnikov có kinh nghiệm chiến tranh du
kích tại Ucraina và Beloruxia nơi họ tham gia các chiến dịch chống chính quyền
Đức chiếm đóng.
Tôi từ đầu hiểu rằng khi giúp người Do
Thái, trên thực tế chúng ta đặt nhiệm vụ của mình là tổ chức mạng lưới điệp
viên bên trong cơ cấu quân sự và chính trị Do Thái. Người Do Thái khát khao độc
lập và gắn bó chặt chẽ với nước Mỹ. Nhưng chúng ta không có lòng tự tin rằng
chúng ta đủ sức ảnh hưởng tới họ như ở Đông Âu. Thế nhưng chúng tôi cho rằng sự
hiện diện của mình ở đấy cực kỳ quan trọng. Như tôi nghe Kheifets kể từ năm
1943 Litvinov trong thư của mình từ Washington gửi Molotov nhấn mạnh rằng
Palestine và sự thành lập nhà nước Do Thái là một trong những vấn đề cốt yếu của
chính trị quốc tế sau chiến tranh.
Nửa sau của năm 1946 Stalin giữ lập trường
đối kháng tích cực đối với hoạt động của các tổ chức Do Thái thế giới và đường
lối Anh - Mỹ về vấn đề Palestine. Ông bực tức vì những đòi hỏi của người Do
Thái Liên Xô về cải thiện điều kiện sống của họ khi tản cư trở về. Ông bắt đầu
hâm nóng chiến dịch bài Do Thái ở Liên Xô: bắt đầu cuộc thanh lọc trong bộ máy
đảng, cơ quan ngoại giao, chỉ huy quân đội và tình báo. Đỉnh điểm của chiến dịch
là “âm mưu của các bác sĩ” và sự buộc tội các bác sĩ người Do Thái trong chủ
nghĩa Do Thái. Đây lại là một cách đánh vu hồi kiểu Stalin nhằm thay ban lãnh đạo
cũ, Molotov, Mikoian, Beria và những người mới khác, ông chỉ sợ người ta đe dọa
địa vị nhà cầm quyền duy nhất của đất nước.
------------
Còn tiếp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét