Mãi Mãi Tuổi Mười Chín
Tác giả: Gbaklanôp
Người dịch: Phương Nam
NXB Đà Nẵng - 1986
9
Làng cháy trụi, xa xa sau làng, ga Iansêvô
cũng bị thiêu cháy. Ở đằng ấy mọi vật đều nổ tung, những đường đạn bay vọt lên
bầu trời tối đen như những tỉa lửa bay lên từ đống lửa. Từ đâu đó, chúng vẫn hiện
lên tức thì ở phía sau, lúc thì ở ngang bên, lúc thì ở phía trước. Chiếc ô tô
không có đường bò trên cánh đồng trong bóng tổi, trong ánh lửa hắt đến lờ mờ.
Nó dệ bánh xuống những hố đạn, thương binh nằm đè lên nhau, họ rên rỉ, họ cựa
quậy trong thùng xe, khi động cơ yếu ớt rú lên, tìm chỗ bằng phẳng. Và lại lạc
lối, khi ra xa, khi dường như lại đâm quàng vào trận đánh. Có một lần, hệt như ảo
ảnh, bỗng hiện lên: cối xay gió cháy trụi đổ sụp ngay trước mẳt, lửa bung ra;
giống như bộ khung bằng dây thép gai bị nung đỏ, cháy rực lên...
Xe xóc và lắc mạnh, máu ở cổ Trêchiakov lại
trào ra, anh đưa tav áo lên lau miệng, Lau xong, anh nhìn thấy một vệt ướt thẫm
trên da. Khoảnh khắc đầu tiên anh chỉ cảm thấy có mỗi một vết thương trong số tất
cả các vết thương, khi anh bị bắn trúng cùi chỏ, chỗ đau nhất nơi dây thần
kinh, khẩu tiểu liên tuột khỏi tay. Và sau đó cứu thương đếm được thêm bốn vết
thương nữa trên người anh. Mảnh đạn nằm ở giữa các xương sườn, khiến anh không
thể thở được. Vì vết thương ẩy, màu trào ra đầy miệng. Cả ngưởi co rúm lại chờ
đợi nỗi đau đớn, với từng cú xóc một, mỗi khi chiếc xe tải sa xuống hố, các vết
thương tại đau nhói.
- Ối, ô-ối! - Thiếu úy nằm cạnh anh rên lên
- Ối, ối trời ơi, sao thế này? Ối, giá nhanh nữa lên...
Một lần khi bị xóc dữ dội, Trêchiakov đă
quát anh ta vì mình quá đau đớn:
- Thì cũng phải có lương tri chứ! Anh làm
sao nào, đau hơn mọi người chắc?
Thế !à anh ta im bặt. Và chiếc xe lại bò
quanh cánh đồng, loanh quanh mãi không thấy kết thúc, động cơ lúc thì rú lên cật
lực, lúc thì lịm dần, pháo sáng rọi vào trông rõ đến tận từng tấm gỗ trên sàn
xe, rồi bóng tối lại trùm lên tất cả. Thời gian được đo bằng những lần xóc, những
cơn đau.
Họ dừng lại. Những tiếng nói và những bước
chân vang lên trong bóng tối. Sắt va loảng xoảng. Thành xe hạ xuống. Họ bắt đầu
đỡ từng thương binh một và đưa đi. Khi họ nâng thiếu úy lên, anh ta không rên rỉ.
Những tiếng nói im bặt. Họ đưa anh ta sang một bên, đặt xuống đất trong bóng tối.
Một chuẩn ủy không quen biết giúp
Trêchiakov trèo xuống, anh ta hối hả, ghé vai lại:
- Bước cạnh tôi này, cạnh tôi này. Đặt mạnh
chân xuống, không sao đâu.
Ống quần khô cong dính bết vào vết thương,
giờ bong ra, máu chảy trên chân âm ấm. Có nghĩa là thêm một vết thương. Cho đến
tận lúc này, anh vẫn không thấy vết thương đó. Ai đó đeo thắt lưng, dáng bé nhỏ
nhưng quả quyết bước nhanh đến.
Họ giữ Trêchiakov lại trước người đó.
- Trung úy! Cậu làm sao thế... Chúng mình
đưa cậu đi ngay, y tế sẽ điều trị, cậu sẽ trở về trung đoàn. Chúng mình chờ đấy.
Trêchiakov nhìn xuống thấy người đó mang
quân hàm đại úy, anh hiểu ra đấy là tiểu đoàn trưởng. Lúc chiến đấu, nghe giọng
nói anh không hình dung tiểu đoàn trưởng dáng người lại bé nhỏ đến thế.
- Hôm nay tôi đã quát cậu. - Đại úy cau có một cách nghiêm
khắc. - Trong chiến đấu tất cả chúng ta hay cáu bẳn. Cậu đừng giận, không nên
giận.
- Tôi có giận đâu.
Mọi vật bồng bềnh ngay trước mặt, cây cối
nghiêng ngả trên đầu, mà rất có thể chính anh đang chao đảo. Và anh thấy khó thở.
- Không nên giận, chính thế, không nên giận.
Chuẩn úy lại dìu anh đi, còn anh yêu cầu,
giọng vang lên nghe khó nhọc.
- Cho tôi lại đằng kia... Đưa tôi lại đằng
kia...
Mảnh đạn nằm giữa xương sườn khiến anh khó
thở:
- Chuẩn úy... lại đằng kia...
Và anh nhoài đến bụi cây. Vì có tính kiên
trì, chuẩn úy vẫn không hiểu, lại càng xốc vai mạnh hơn, cố nhấc anh lên người
mình.
- Chúng ta đến nơi ngay mà, không xa đâu,
ngay bây giờ.
- Chuẩn úy...
- Không sao!
Mãi rồi mới đoán ra, anh ta lật đật tự tay
mở thắt lưng mở khuy quần.
- Xê ra, - Trêchiakov yêu cầu.
- Có làm sao đâu!
- Xê ra... tôi van anh... - Anh không thể
thở sâu đưọc, vì thế giọng anh nghe rất tội nghiệp. - Xê ra ngay.
Tay túm chặt lấy cái cây con, cùng với cái
cây con, anh chao đi, anh rất yếu, giá mà khóc được. Nhưng chuẩn úy chỉ chực
bên cạnh để đưa anh đi, chẳng thấy xấu hổ. Thở ra toàn hơi thuốc lá và nước bọt,
chuẩn úy lẩm bẩm: “Có sao đâu mà?” - và chẳng hề bực dọc, vẫn sẵn lòng, đi vòng
quanh anh.
- Tớ được phép chứ? - anh ta nói, sau một
việc như vậy, anh ta dứt khoát chuyển sang xưng hô thân mật. - Chẳng lẽ tớ
không giúp được gì? Dù thế nào cũng cần phải giúp đỡ nhau.
Và anh ta không tránh ra, vẫn giữ chặt lấy
anh trong suốt thời gian ấy. Sau đó chính anh ta cài quần lại cho anh -
Trêchiakov không còn đủ sức để cưỡng lại. Anh ta sửa lại áo va rơi cho ngay ngắn,
ngắm nhìn chiếc thắt lưng sĩ quan trong tay mình, ngắm nhìn khóa đồng có ngôi
sao, và ngần ngại :
- Thắt lưng của cậu tốt thật... ở quân y viện,
cậu có biết không. Ai giấu gì, họ cũng biết. Tớ đã nằm đó tớ biết.
Anh ta thở dài, ngập ngừng, anh ta không muốn
từ bỏ chiếc thắt lưng,
- Và nếu không nhớ, thì rồi ra cũng chẳng
biết đâu mà hỏi mà tìm.
- Cầm lấy, - Trêchiakov nói, dường như anh
phẩy tay. Bây giờ anh có tiếc thì cũng không phải là chiếc thắt lưng. Anh tiếc
một cái gì đó hoàn toàn khác thuộc về con người. Mà cả cái điều tiếc ấy bây giờ
cũng đã bắt đầu trở nên dửng dưng, Còn anh ta thì sung sướng rối rít thắt cho
anh chiếc thắt lưng của anh ta, nói líu nhíu :
- Thắt lưng của tớ còn dùng được. Sờn rách
có đáng kể chi, cứ phết xi...
Anh ta bỏ áo vào trong quần, sửa sang cho
ngay ngắn, mỗi bận như vậy, các vết thương lại đau nhói lên rồi anh ta còn quả
quyết rất dễ dàng.
- Thế nào họ cũng sẽ phát thắt lưng mới cho
cậu!
Trêchiakov lại được dìu đi đâu đó, được chở
đi, lại, xóc tung lên. Sau đó anh ngồi dưới đất. Ráng chiều trong vắt sáng lên
sau cánh rừng, rừng thì đỏ rực, cây thì đen thẫm trên nền đỏ. Và khắp mọi nơi
dưới các gốc cây thương binh nằm, ngồi, cựa quậy trên mặt đất.
Có tiếng ầm ì. Từ các lều bạt không xa, họ
chuyền những người đã băng bó ra, băng mới tinh trên người họ chốc chốc lại trắng
xóa lên. Và khi các cứu thương đi lại giữa mọi người, chọn người tiếp theo,
thương binh nằm dưới đất nhìn họ, tiếng rên rỉ trở nên ai oán hơn. Họ cáng ra một
người. Màn đậy lên người anh ta, băng cuốn từ đầu đến chân.
Trêchiakov cảm nhận mọi điều qua các âm
thanh lọt vào tai. Chốc chốc các âm thanh ấy xa dần rồi biến mất. Khẽ giật
mình, anh chợt tỉnh. Tim đập loạn lên. Anh biết: không nên ngủ. Giống như ở
ngoài băng giá: nếu thiếp đi - sẽ không tỉnh dậy được. Và anh cố không ngủ thiếp
đi. Trong người anh tất cả đều trở nên yếu ớt - tim không đập mà run rẩy. Anh cảm
thấy cuộc sổng đang rời bỏ anh.
Có lần anh nghe thấy tiếng nói sát bên người:
- Trung úy, đừng ngủ!
Bóng đen che lấp ráng hồng, cúi xuống thấp hơn nữa :
- Ê, ê này. Này, này, dậy đi... Nhikisin,
giúp tôi một tay. Thế. Đấy! Có đi được không?
Vải bạt thô cứng cọ khắp mặt làm chiếc mũ
tuột khỏi đầu. Người tải thương nhặt lên, rồi đút vào túi áo ca-pốt cho anh.
Bên trong, sau tấm sàn trắng, ánh sáng của
những ngọn đèn dầu hỏa làm lóe mắt.
Trong khi họ cởi quần áo cho anh, tất cả hiện
lên rõ ràng. Trong góc - một người trần trùng trục, tay này giữ chặt tay kia, mắt
nhìn lên trên khi người y tá dùng kẹp lôi ra mẩu băng nâu ướt, từ vết thương
đen ngòm nơi khuỷu tay.
Các bác sĩ đeo khẩu trang cúi xuống bàn.
Nơi đó, dưới tay họ - một cái đầu tròn tóc húi cao, đáng lẽ là thái dương và gò
má thì lại là những cục máu đông, dày dặc vết thương. Các bác sĩ cầm kẹp mạ kền
cắm cúi làm việc, họ lôi từ trong đầu ra vật gì đó, miếng kim loại va vào chiếc
chậu dưới gầm bàn kêu leng keng. Đôi mắt người đó vẫn sáng rực, đen, kiểu hốc mắt
không phải là của người Nga nhìn lên trên, tách biệt với nỗi đau, tách biệt với
mọi điều, và bàn chân vàng bệch thò ra dưới tấm vải, khẽ run run.
Trêchiakov cũng run bắn lên, anh đã được cởi
hết quần áo. Chiếc bàn ấm hẳn lên khi họ đặt anh xuống. Bác sĩ hút thuốc từ tay
người khác bên cạnh chiếc màn kéo. Đôi tay bác sĩ đi găng vẫn giơ ngang tầm
vai. Bác sĩ cúi xuống chỉ hở mỗi đôi mắt. Chiếc khẩu trang căng ra, nhìn thấy
miệng mũi lúc phồng lên rồi lại xẹp xuống. Họ dùng cái gì đó cùn cùn kéo trên
người anh. Miếng kim loại va vào chậu kêu leng keng. Dường như họ lại dùng con
dao mổ cùn, toàn thân anh co rúm lại chờ đợi cơn đau, thêm vài lần leng keng
trong chậu và cơn đau quặn lên.
- Giữ chặt chân! - Bác sĩ phẫu thuật nói.
Một cái gì nóng bỏng vào thấu tận tim anh,
làm anh ngạt thở.
- Kêu lên, đừng có nín chịu. Cứ kêu lên...
Tiếng người phụ nữ lúc thì biến mất, lúc
thì ở ngay bên cạnh, sát bên tay. Có ai đó dùng băng thấm khô trán và mặt anh. Có
lần đôi mắt của bác sĩ phẫu thuật hiện lên rất gần, đồng tử rọi thẳng vào đồng
tử. Bác sĩ nói cái gì đó. Và đột nhiên trái tim trở lên nhẹ nhõm hơn.
Khi họ băng bó xong, người phụ nữ chìa cục
máu đặt trên bông nõn:
- Giữ lại một mảnh làm kỷ niệm...
- Tôi cần nó để làm gì cơ chứ!
Và mảnh đạn đó lại leng keng trong chậu.
Họ đưa Trêchiakov yếu sức đang run bắn lên
vào trong chiếc lều bạt.
Dưới cái áo ca-pốt, dưới tấm chăn, anh vẫn run lên cho
đến tận nửa đêm. Hễ cứ nhắm mắt là anh lại thấy lính bộ binh chạy lom khom
trong cỏ khô, phía trước bức tường là đám mây đen, áo va-rơi trên người lính bộ
binh và cỏ, tất cả đều trắng toát. Và thình lình anh nhìn thấy chiếc chân vàng
bệch đang run run trên bàn mổ, căng ra vì đau đớn, những ngón chân co quắp lại.
Và trong cái đêm ấy, đã hơn một lần anh trông thấy Xuiarov. Anh nheo mắt lại,
và anh vẫn thấy cảnh mình đánh anh ta ngoài ụ đất, trên cái trận địa vô vọng
này, anh ta nằm ngửa, mắt chớp chớp, tay che mặt. Đó là những gì cuối cùng của
người ấy trong cuộc đời; chúng nó đã giết anh ta rồi. Anh ta sẽ mang theo điều
đó!... Và cả cái ngón tay, ngón tay đeo nhẫn - bị cắt cụt như tay của mẹ anh.
Bộ binh chạy giữa tiếng nổ, đám mây dựng
thành bức tường sau hào chống tăng. Có cái gì đó cuồn cuộn bốc lên trong bức tường,
hệt như bụi cuốn thành vòi rồng. Nó bồng bềnh lại gần. Và với nỗi đau ngọt ngào
trong ngực, tất cả mọi điều trong con người anh bỗng mở ra chào đón.
- “Mẹ!”.
Bà mẹ buồn bã đứng bên kia, nhìn anh im lặng.
Anh cảm thấy mẹ ở gần, như cảm thấy hơi thở trên má :
- “Mẹ!”.
Và anh thở hổn hển vì tình yêu đối với mẹ,
anh sung sướng thấy rằng lần đầu tiên trong cuộc đời một người đã trưởng thành,
anh có thể nói với mẹ điều đó và giữa mẹ con anh không có gì phiền lòng. Anh
lao về phía bà, nhưng họ giữ chặt lấy vai anh, không thả anh ra, lại còn kéo giật
lại. Anh đau đớn lao đến và tỉnh dậy. Trong rạng đông xam xám, cái đầu vấn băng
của ai đó như quả cầu trắng, đang đung đưa trước mặt anh.
- Anh muốn gì? - Trêchiakov hỏi và quay
đi, hai má anh ướt đầm nước mắt.
- Cậu hét lên. Có thể, cậu cần gì phải không?
- Tôi chẳng cần gì cả.
Anh tiếc rằng họ đã đánh thức mình dậy, nằm
như vậy rất lâu. Trời đã sáng. Cảnh bận rộn bắt đầu trong lều bạt. Những người
tải thương khẩn trương cho thương binh uống trà nóng, băng bó lại, kiểm tra các
chỗ băng. Một vài bận, người bác sĩ dáng điệu lo lắng rẽ vào. Họ chuẩn bị gì
đó. Chắc là, chuyển về hậu phương.
Bên ngoài, sau tấm màn, khi họ mở ra, tất cả
đẫm sương. Và họ nằm với sương. Mặt trời lạnh lẽo đã lên cao và đứng trên cánh
rừng. Thương binh lắng nghe tiếng ầm ầm không xa của trận đánh, họ nằm yên trên
lớp rơm đã được lót áo mưa bạt.
Đại đội trưởng pháo chống tăng người quấn đầy
băng ngồi bên cạnh Trêchiakov. Cả hai tay của anh ta đều cụt từ trên khuỷu,
Trêchiakov cảm thấy mùi máu tanh tanh thấm qua lần băng nơi mỏm tay cụt. Một
chiến sĩ ở đại đội này cũng bị thương trong trận đánh, đỡ lưng đại đội trưởng,
cho anh ta uống trà từ chiếc ca, và kể cho ai đó ở đằng sau lưng anh ta nghe
chuyện xe tăng Đức đã tiến đến chỗ họ ra sao và mọi việc đã diễn ra như thế
nào.
- Cái quan trọng là trước chiến tranh, anh ấy
là thợ máy. - anh chiến sĩ nói cứ như đại đội trưởng không có tay thi không
nghe được vậy, và anh ta đưa chiếc ca chệch ra khỏi môi. Đại đội trưởng vẫn ngồi
nhẫn nại chờ đợi. - Không có tay, anh ấy sẽ thế nào nhỉ? Không có tay, anh ấy sẽ
không kiếm được bánh mì cho chính mình. - anh chiến sĩ vẫn nói trước mặt đại đội
trưởng mà cứ như vắng mặt vậy.
Gương mặt đại đội trưởng có vẻ gì đó rất Kavkaz
hoặc rất Do thái: mũi trắng hơi quặp, cặp mắt lồi, ria mép hung nhạt tua tủa
trên gương mặt mất máu. Dáng vẻ đó khiến cho Trêchiakov nhớ tới người bố dượng,
chỉ có điều ông không để râu.
Mọi người đột ngột mở cửa vào lều bạt: che
khuất mặt trời. Cùng với những cái bóng đen dài đang chuyển động trên mặt đất
phía trước, một nhóm sĩ quan bước vào trong lều bạt. Người đi đầu là đại tá ngực
đeo huân chương. Từ đằng sau những mái đầu, bác sĩ hoảng hốt nhìn ra.
- Xin chào các dũng sĩ! Trong số các đồng
chí ai là người đầu tiên trong trận đánh nhảy vào hầm của quân Đức?
Im lặng một lúc. Đại tá chờ đợi. Tiếng thì
thào loan khắp thương binh: “Sư đoàn trưởng”. Bên lối vào lều bạt, một chiến sĩ
bị thương nhẹ từ ổ rơm đứng lên, anh ta trẻ trung, can đảm - hệt như đang đứng
dưới cờ.
- Thưa đồng chí đại tá, tôi!
Sư trưởng nhìn anh ta :
- Giỏi lắm, anh hùng lắm!
Và sư đoàn trưởng chỉ cần ngoái chiếc cổ cứng
đờ ra đằng sau, viên sĩ quan tùy tùng đã đưa ngay chiếc huy chương bạc “Dũng cảm”
từ chiếc hộp nhỏ ôm trước ngực. Chiếc huy chương đung đưa dưới cuống. Sư đoàn
trưởng tự tay gắn huy chương lên ngực người lính.
- Đồng chí thật xứng đáng. Hãy đeo lấy !
Thêm một người nữa đứng lên, trông anh ta
chẳng lấy gì là can đảm. Cánh tay uốn gập ở khuỷu, ép chặt vào bụng căng phồng
dưới áo va-rơi. Và anh ta cúi người xuống cánh tay.
- Thưa đồng chí đại tá, tôi cũng thế...
Và họ gắn huy chương lên áo va rơi cho anh
ta. Không ai quyết định đứng lên nữa. Chỉ có giọng nói yếu ớt của ai đó hỏi với
ra từ trong góc:
- Thưa đồng chí đại tá, chúng ta đã chiếm
được nhà ga rồi phải không ạ? Chiếm được nó thế nào? Cái nhà ga ấy...
- Chiếm được rồi. Chiếm được rồi, các dũng
sĩ ạ. Mau bình phục nhé, Quân y của chúng ta tốt lắm, họ sẽ chữa khỏi cho tất cả
các đồng chí, ai còn có khả năng sẽ trở lại đội ngũ!...
Rồi đại tá bước nhanh ra. Theo sau ông, cả
một đám đông những người còn lại. Bác sĩ là người cuối cùng đuổi theo, ông còn
ngoảnh lại nghiêm nghị nhìn các thương binh...
------------
Còn tiếp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét