Selma Lagerlöf
Chiếc xe của Thần Chết
Ngọc Thọ dịch
3
Đồng hồ vừa điểm tiếng cuối cùng xong, một tiếng cọt kẹt lạc
điệu và chói tai xuyên qua không khí.
Tiếng cọt kẹt vang lên cách quãng như là phát ra từ một chiếc
bánh xe khô dầu, nhưng đó là một tiếng kêu xé tai và khó chịu đến nỗi một chiếc
xe tồi tàn nhất cũng không thể phát ra tiếng kêu như vậy. Tiếng kêu ấy gây nên
sự lo âu. Nó làm thức dậy như một mối linh cảm về tất cả những nỗi khổ ải và
đau đớn mà người ta có thể tưởng tượng được. Cũng may mà phần đông những người
thức đón giao thừa không nghe được tiếng cọt kẹt ấy.
Đavit Hôm, sau cơn thổ huyết dữ dội, dãy dụa và thử cố tỉnh lại. Anh ta nghe thấy hình như có một cái gì đánh thức anh ta, giống như tiếng kêu xé tai của một con chim bay qua đầu, nhưng anh ta bị giữ chặt trong cơn tê cóng không thể nào dứt ra được.
Đavit Hôm, sau cơn thổ huyết dữ dội, dãy dụa và thử cố tỉnh lại. Anh ta nghe thấy hình như có một cái gì đánh thức anh ta, giống như tiếng kêu xé tai của một con chim bay qua đầu, nhưng anh ta bị giữ chặt trong cơn tê cóng không thể nào dứt ra được.
Chẳng bao lâu, anh ta biết chắc rằng không phải là tiếng
chim kêu: đó là chiếc xe bò cũ kỹ của Thần Chết mà anh ta đã kể chuyện cho hai
kẻ lang thang nghe, chiếc xe đang đến gần và đang đi qua công viên nhà thờ, kêu
cọt kẹt và rên rỉ. Nhưng mặc dù đang nửa tỉnh nửa mê, anh ta cũng gạt bỏ cái ý
nghĩ về chiếc xe của Thần Chết. Chẳng qua là vì lúc nãy anh ta nghĩ đến nó nhiều
quá nên bây giờ tưởng tượng thấy tiếng kêu của nó đấy thôi.
Anh ta lịm đi, và tiếng cót két bướng bỉnh lại vang lên xé
không khí. Đúng là tiếng một chiếc xe. Không phải điều tưởng tượng mà chính là
sự thực. Thế là anh ta lại muốn thoát ra khỏi tình trạng tê cóng.
Trước hết anh ta nhận thấy mình vẫn nằm nguyên ở chỗ cũ và
không có ai đến cứu. Tất cả vẫn như cũ, chỉ có thêm tiếng kêu cót két chói tai,
lặp đi lặp lại. Tiếng kêu có vẻ phát từ xa, nhưng nó mạnh xé tai đến nỗi anh ta
không còn nghi ngờ gì là nó đã đánh thức anh ta dậy.
Anh ta tự hỏi không biết mình ngất đi đã lâu chưa; chắc là
không lâu. Những người đi qua gần đấy đang gọi nhau và chúc nhau năm mới, do đó
anh ta kết luận rằng giao thừa chỉ vừa mới điểm mà thôi.
Tiếng cọt kẹt vẫn cứ vang lên; và vì Đavit Hôm vốn ghét những
tiếng kêu chói tai, nên anh ta rất muốn đứng dậy để đi ra khỏi chỗ này. Anh ta
sẽ thử xem sao. Bây giờ anh ta đã thức dậy rồi, thì không thể nói trong phổi
anh ta đang có một vết thương rộng hoác. Anh ta còn không thấy rét vì hơi lạnh
ban đêm, và anh ta có cảm giác về cơ thể anh ta y như chúng ta có cảm giác về
cơ thể của mình khi khỏe mạnh.
Anh ta vẫn nằm nghiêng như lúc anh ta nằm vật xuống khi bắt
đầu thổ huyết; anh ta định nằm ngữa ra để xem cơ thể bị đau ê ẩm của mình có thể
chịu đựng được như thế nào. “Trước hết, ta sẽ chống cùi tay để ngồi dậy thật nhẹ
nhàng. - anh ta nghĩ, - rồi ta sẽ lật người và sẽ lại nằm xuống”.
Mỗi khi ta nghĩ rằng ta sẽ làm việc này việc nọ, thường thường
ta thấy việc ấy thực hiện ngay. Những lần này thì một điều kỳ lạ xảy ra: cơ thể
anh ta vẫn bất động và không chịu làm những động tác mà anh ta ra lệnh. Hay là
vì đã nằm yên một chỗ quá lâu nên cơ thể anh ta bị lạnh cứng? Nhưng nếu như vậy
anh ta đã chết rồi. Mà anh ta thì đang sống, vì anh ta nghe được và thấy được.
Vả lại thời tiết lúc này không phải là lúc băng giá: những gịot nước trên cây vẫn
rơi xuống đầu anh ta.
Anh ta quá bận tâm đến sự tê liệt lạ lùng này của cơ thể,
nên trong một lúc anh ta quên bẵng mất tiếng cọt kẹt gớm ghiếc kia, nhưng bây
giờ anh ta lại nghe thấy nó. Nó đang đến gần. Nghe rõ tiếng cỗ xe đang từ từ đi
xuống Phố Lớn. Và chắc chắc đó là chiếc xe cà khổ cũ kỹ thảm hại, vì không những
người ta nghe thấy tiếng bánh xe cọt kẹt, tiếng thùng gỗ răng rắc, mà còn nghe
thấy tiếng con ngựa đi một bước lại trượt và vấp trên đường phố trơn nhầy. Chắc
hẳn chiếc xe bò của Thần Chết mà người bạn cũ của anh ta vô cùng kinh sợ cũng
không thể gây nên nhiều tiếng ồn ào hơn thế.
“Này, cái lão Đavit Hôm. - anh ta tự bảo, - nói chung mày chẳng
ưa gì cảnh sát, nhưng nếu lần này cảnh sát vui lòng can thiệp để chấm dứt cái
tiếng inh ỏi này đi, ta sẽ biết ơn họ đấy”.
Đavit Hôm vẫn thường tự khoe mình là người vui tính, nhưng
cái tiếng cọt kẹt này, cộng thêm tất cả những gì đã xảy với anh ta vào đêm nay,
làm cho anh ta bực bội cáu kỉnh. Anh ta mơ hồ cảm thấy lo sợ bị người ta tìm thấy
ở trong tình trạng như thế này, tê liệt như một người chết, và biết đâu? Sẽ bị
đem đem khâm liệm và đem chôn. “Ta sẽ nghe thấy tất cả những gì người ta nói
xung quanh thi hài ta, và đó có lẽ là những điều cũng khó nghe như tiếng cọt kẹt
này”.
Điều đó làm anh ta nghĩ đến xơ Êđi, không phải với ý hối hận,
mà với một sự bực bội mơ hồ, như thể là bằng một cách nào đó, cô ta đã thắng được
anh.
Bỗng nhiên anh ta ngừng lại và chăm chú lắng nghe một lúc
lâu. Đúng rồi! Cỗ xe đã đi xuống tận cuối Phố Lớn, nhưng không rẽ ra quảng trường.
Con ngựa không còn lọc cọc trên những phiến đá lát đường gồ ghề nữa, mà đang dẫm
lên một lối đi rải cát. Nó đến từ phía nhà thờ. Nó đã đi vào công viên.
Sung sướng vì sắp được cứu giúp, anh ta lại cố sức một lần nữa
để nhỏm dậy. Nhưng kết quả vẫn như cũ, chỉ có ý nghĩ của anh ta hoạt động mà
thôi.
Ngược lại anh ta nghe thấy rất rõ tiếng cỗ xe cũ kỹ lại gần.
Khung xe kêu răng rắc, trục xe cọt kẹt; cái xe cà khổ thảm hại kia liệu có đến
được tận chỗ anh ta nằm không?
Chiếc xe tiến lại cực kỳ chậm chạp, làm cho nỗi sốt ruột của
con người khốn khổ càng tăng thêm. Mà nó là xe gì mà đang nửa đêm lại đi vào
công viên nhà thờ? Người đánh xe đi vào con đường này hẳn phải say rượu, có lẽ
say bí tỉ nên khó mà cứu giúp được ai.
Bây giờ chắc là chiếc xe đã đến ngay bên cạnh anh ta. Tiếng
cọt kẹt kinh khủng làm cho Đavit Hôm xúc động và nản lòng. “Tối nay mình thật
xúi quẩy, - anh ta tự bảo, - bây giờ lại sắp thêm một tai họa mới: đây chắc phải
là một chiếc xe bò rất nặng hay là một chiếc xe lu nó sắp cán bẹp mình”.
Lát sau, cuối cùng Đavit Hôm nhìn thấy chiếc xe xiết bao
mong đợi này, và mặc dù nó chẳng phải là chiếc xe lu cán đường, anh ta cũng sợ
nhũn người ra.
Vì anh ta không thể đảo được đôi mắt cũng như không thể cử động
được các phần còn lại của cơ thể, nên anh ta chỉ nhìn thấy những gì ở ngay trước
mặt mình mà thôi. Chiếc xe cọt kẹt từ phía bên cạnh đi đến, dần dần hiện ra.
Trước hết là cái đầu của một con ngựa già với lông bờm màu trắng, mù hoặc chột,
quay về phía anh ta một con mắt lờ đờ; rồi đến thân trước của nó với bộ yên vá
víu bằng những sợi dây thừng; rồi đến cả người con vật gầy xơ; cuối cùng là một
chiếc xe bò cũ kỹ hư nát với đôi bánh xe lỏng lẻo, với chiếc ghế dài lắc la lắc
lư.
Người đánh xe ngồi trên ghế dài. Bộ dạng của y hoàn toàn giống
như hình ảnh mà Đavit Hôm đã tả cho các bạn anh nghe lúc nãy. Hai sợi dây cương
y nắm ở tay toàn là những nút thừng thắt lại. Y đã kéo sụp cái mũ trùm đầu xuống
tận mắt; lưng y còng còng, như thể bị một sự mệt mỏi thường xuyên đè nặng lên.
Khi Đavit Hôm bị ngất đi sau cơn thổ huyết dữ dội, anh ta thấy
hình như linh hồn mình đã lìa bỏ mình như một ngọn lửa bị thổi tắt. Bây giờ thì
không như vậy nữa. vì bây giờ anh ta thấy hình như linh hồn mình đang bị lắc, bị
khuất, bị vặn xoắn lại. Tất cả những gì xảy trước khi chiếc xe đi đến, lẽ ra phải
chuẩn bị cho anh ta chứng kiến một chuyện gì phi thường, nhưng anh ta không muốn
cho tâm trí mình bị bận bịu về chuyện đó. Và giờ đây khi anh ta thấy trước mắt
mình những cảnh hiện ra từ một chuyện cổ tích quái dị, anh ta sửng sốt cả người.
“Cái này sẽ làm cho ta phát điên lên mất - giữa cơn thác loạn,
anh ta tự bảo mình như vậy, - không những thể xác của ta sẽ bị nguy, mà cả lý
trí của ta cũng thế”.
Vừa lúc ấy anh ta nhìn thấy mặt người đánh xe bò, và cảm thấy
mình được cứu thoát! Con ngựa đã dừng lại, và người đánh xe nhổm lên như thức dậy
từ một giấc mơ. Y hất ngược cái mũ trùm đầu lên với một cử chỉ vô cùng mệt mỏi
và đưa mắt nhìn xung quanh như tìm kiếm một vật gì.
Đavit Hôm bắt gặp cái nhìn của y và nhận ra người bạn cũ:
- Giorgiơ đấy à! - Anh ta thầm kêu lên. - Hắn ăn mặc lôi
thôi kỳ cục, nhưng đúng là hắn thật. Lâu nay hắn ở nơi quái nào ấy nhỉ? Có lẽ
ít nhất đến một năm nay mình không gặp hắn. Nhưng Giorgiơ là một người rảnh
rang, không vợ không con. Hắn có vẻ như từ xa đến, có lẽ ở tận Bắc cực về. Nom
người hắn nhợt nhạt và giá cóng.
Anh ta chăm chú nhìn người đánh xe bò vì có một vẻ gì xa lạ
trên mặt y. Nhưng đó chỉ có thể là người bạn nối khố cũ Giorgiơ, bạn rượu của
anh ta. Anh ta nhận ra cái đầu to ấy với cái mũi khoằm khoằm, hàng ria đen to
tướng và bộ râu cằm nhọn hoắt. Một con người có cái đầu như vậy, cái đầu mà bất
cứ một viên đội nào, nếu không nói là bất cứ một ông tướng nào cũng lấy làm tự
hào, một con người như vậy mà tưởng rằng người ta không nhận ra mình dù ăn mặc
bất cứ như thế nào, thì thật là lầm to.
- Thế nhưng mình đã nghe người ta kể, - Đavit Hôm tiếp tục độc
thoại, - rằng Giorgiơ đã chết trong một nhà thương ở Xtôckhôm năm ngoái, đúng
vào ngày cuối năm. Chắc chắn đó là một sự nhầm lẫn, vì chính hắn đang ở đây, bằng
xương bằng thịt. Chỉ cần thầy hắn nhổm dậy là biết ngay! Đích thị là Giorgiơ với
cái thân hình thảm hại không tương xứng chút nào với cái đầu hạ sĩ của hắn. Và
lúc hắn từ trên xe bò nhảy xuống, và cái áo choàng của hắn hé mở ra, thì mình
nhìn thấy rõ hắn vẫn mặc chiếc áo đuôi tôm rách mướp dài đến tận gối. Cái tay
Giorgiơ tội nghiệp này áo cài khuy lên tận cổ như mọi khi, chiếc cà vạt đỏ dài
lồng phồng dưới cằm, và chẳng có gilê, cũng chẳng có áo lót, y hệt như ngày xưa
vậy.
Đavit Hôm cảm thấy phấn chấn hẳn lên.
- Tớ mà khỏe lại, - anh ta tiếp tục nói một mình, - tớ sẽ
cho lão Giorgiơ biết tayvì cái tội trêu tớ như thế này. Suýt nữa hắn làm tớ
phát hoảng vì cái kiểu ăn mặc lố lăng của hắn. Chỉ có Giorgiơ mới nảy ra ý nghĩ
“sắm” một chiếc xe bò và một con ngựa như vậy để đến tìm tớ như thế này. Tớ thì
chẳng bao giờ bày ra được một trò như vậy. Bao giờ Giorgiơ cũng là bậc thầy của
tớ về mọi mặt.
Trong lúc ấy, người đánh xe bò đã đến gần người đàn ông nằm
sóng soài dưới đất. Y dừng lại và ngắm người này. Vẻ mặt của y nghiêm khắc và bất
động. Chắc y không nhận ra người nằm trước mặt y.
- Có một điều mà tớ không thể nào hiểu được trong chuyện
này. - Đavit Hôm tiếp tục. - Trước hết là làm sao mà hắn lại biết được rằng hai
lão bạn kia đã cùng với tớ ngồi trên đám cỏ này? Rồi thì, mặc dù là với mục
đích đến đây dọa cho chúng tớ một mẻ, làm sao hắn lại dám cải trang thành Người
đánh xe bò cho Thần Chết, điều mà hắn rất đỗi kinh sợ?
Người đánh xe bò cúi xuống Đavit Hôm mà vẫn có vẻ như chưa
nhận ra anh ta. “Kẻ khốn khổ này sẽ chẳng mấy vui lòng khi biết rằng hắn sắp phải
thay phiên cho ta”, y thầm thì.
Chống tay lên cái hái, y đưa sát hơn nữa mặt mình vào người
nằm dưới đất, và bỗng nhận ra anh ta. Thế là y cúi sát vào anh ta, hất mạnh cái
mũ trùm đầu lên và nhìn vào tận đáy mắt người bạn cũ của mình.
- Ồ! - Y kinh hoàng kêu lên. - Đây là Đavit Hôm! Thế mà trước
đây ta chỉ có một lời cầu nguyện: đó là chuyện này đừng xảy đến cho ta.
- Đavit, Đavit, có thể nào lại là cậu đấy ư? - Y vừa nói vừa
ném cái hái xuống đất và quỳ bên cạnh Đavit.
- Trong suốt cả năm nay, - y nói tiếp với một giọng đau đớn
và yêu thương, - tớ cứ mong mỏi có cơ hội nói với cậu một câu, chỉ một câu
thôi, trước khi quá muộn. Có một lần, tớ đã suýt gặp cái cơ hội ấy, nhưng cậu
đã chẳng muốn cho tớ được gặp, nên tớ đã không thể đến với cậu được. Tớ đã hy vọng
đạt được điều đó trong một giờ nữa khi tớ đã hết hạn phục vụ và được rảnh rang.
Nhưng mà cậu đã ở đây rồi, Đavit ạ. Tớ không kịp báo cho cậu biết mà đề phòng nữa.
Đavit Hôm rất đỗi ngạc nhiên nghe những lời này. “Thế nghĩa
là thế nào? - Anh ta tự hỏi. - Giorgiơ nói như là hắn đã chết. Và hắn đã ở gần
mình lúc nào mà lại không đến được với mình nhỉ? Nhưng chắc là hắn nói vậy cho
thích hợp với cái điệu cải trang của hắn đấy thôi”.
- Tớ biết, Đavit ạ, - người đánh xe bò nói tiếp với một giọng
run run xúc động, - rằng do tớ mà cậu đến nỗi như thế này. Nếu cậu không gặp tớ,
có lẽ cậu đã sống một cuộc đời yên ổn và lương thiện. Vợ chồng cậu có lẽ đã
sung túc, vì cả hai người đều chịu khó làm ăn. Cậu có thể tin chắc rằng, Đavit ạ,
trong suốt cả cái năm dài dằng dặc này, không có một ngày nào trôi qua mà tớ
không lo lắng tự bảo rằng chính tớ đã làm cho cậu rời bỏ cuộc sống cần cù của cậu
và nhiễm lấy những thói hư tật xấu này. Than ôi! - Y thở dài và vuốt tay lên mặt
bạn, - tớ rất sợ rằng cậu đã lầm lạc nhiều hơn cả tớ có thể ngờ được! Nếu không
như vậy thì sao tớ lại có thể nhìn thấy xung quanh mắt và miệng cậu những dấu vết
kinh khủng và khắc sâu như thế này.
Tâm trạng của Đavit Hôm bắt đầu chuyển thành sốt ruột.
- Thôi đừng đùa nữa, Giorgiơ! - Anh ta nghĩ bụng mà vẫn
không thể thốt lên được một lời nào. - Tốt hơn là cậu hãy đi tìm một người nào
đó để giúp cậu khiêng tớ lên chiếc xe bò của cậu! Rồi thì đi đến nhà thương!
- Chắc cậu đã hiểu, Đavit ạ, là năm nay tớ đã làm nghề gì, -
người đánh xe bò nói tiếp. - Tớ không cần phải nói thì cậu cũng biết là ai sẽ
thay thế tớ cầm lấy cái hái này và nắm lấy giây cương này. Nhưng trong mười hai
tháng khủng khiếp đang chờ đợi cậu đây, cậu chớ bao giờ tự bảo rằng việc gặp cậu
đêm nay là do ý muốn của tớ! Cậu hãy tin chắc rằng nếu tớ được phép làm theo ý
tớ thì tớ đã tìm mọi cách để tránh cho cậu những điều mà tớ phải chịu đựng.
- Có lẽ tay Giorgiơ này đã phát điên hay sao ấy! - Đavit Hôm
tự bảo, - nếu không hắn phải hiểu rằng tính mạng của mình đang bị đe dọa, và để
chậm phút nào là chết người phút ấy.
Trong khi những ý nghĩ này thoáng qua đầu óc anh ta, người
đánh xe bò nhìn anh ta với một nỗi buồn rầu vô hạn.
- Đừng nghĩ đến bệnh viện làm gì vô ích, Đavit ạ. Khi tớ đã
đến gần một người ốm thì chẳng còn kịp đi tìm một thầy thuốc nào đâu.
- Hình như tất cả bọn phù thủy và bọn quỷ sứ đêm nay kéo
nhau ra để làm trò quấy đảo hay sao ấy! - Đavit nghĩ, - khi mà cuối cùng có được
một người có thể cứu giúp được mình, hẳn phải là điên hoặc độc ác quá nên mới để
cho mình nghẻo.
- Tớ muốn nhắc lại cho cậu nhớ một chuyện đã xảy đến với cậu
vào mùa hè vừa qua, Đavit ạ - người người đánh xe bò tiếp tục nói. - Hôm ấy là
một buổi chiều chủ nhật, cậu đi theo một con đường lớn chạy qua thung lũng rộng.
Khắp xung quanh là cánh đồng lúa mì, và những trang trại tươi đẹp với những mảnh
vườn đầy hoa. Chiều hôm ấy ngột ngạt, giữa mùa hè đôi khi có những buổi chiều
ngột ngạt như vậy, và hình như cậu nhủ thầm rằng cậu là người độc nhất còn động
đậy trong suốt cả vùng. Cả những con bò cái cũng đứng im trong những đồng cỏ,
không muốn ra khỏi bóng cây râm mát. Không nhìn thấy một ai ở ngoài. Chắc hẳn
người ta đã chui vào nhà để tránh cái nóng. Đúng như vậy, phải không, Đavit?
- Có thể là đúng như vậy, - người đàn ông đồng ý trong thâm
tâm của mình. - Duy có điều là tớ đã không biết bao nhiêu lần đi giữa trời nóng
bức và giá rét đến nỗi tớ không dễ dàng gì nhớ lại tất cả những cuộc đi dạo của
tớ nữa.
- Vào cái lúc êm ắng nhất, Đavit ạ, thì cậu nghe thấy một tiếng
cọt kẹt trên đường cái. Cậu quay đầu lại, tưởng có chiếc xe nào, nhưng chẳng thấy
gì cả. Cậu nhìn đi nhìn lại nhiều lần, và cậu tự nhủ rằng đó là điều kỳ lạ nhất
cậu gặp từ trước đến nay. Cậu nghe thấy tiếng bánh xe cót két, và nghe rất rõ;
nhưng tiếng động ấy từ đâu đến? Đang giữa ban ngày, và xung quanh hoàn toàn im
lặng nên không hề có tiếng gì lẫn vào át mất tiếng động ấy được. Cậu không hiểu
làm sao lại có thể nghe tiếng trục xe cót két mà chẳng nhìn thấy xe. Nhưng cậu
không muốn thừa nhận rằng điều đó chẳng có gì là lạ kỳ cả. Lúc ấy chỉ cần cậu
chú ý suy nghĩ đến điều đó thì tớ đã có thể hiện ra cho cậu thấy trước khi quá
muộn.
Đavit Hôm chợt nhớ lại buổi chiều hôm ấy. Phải, anh ta đã
nhìn kỹ vào đằng sau những hàng rào và dưới những cái hố, và đã tìm khắp mọi chỗ
cái nguyên nhân gây ra tiếng động này. Cuối cùng cảm thấy khó chịu và bối rối,
anh ta đã đi vào một cái trại để không nghe thấy tiếng động ấy nữa. Khi anh ta
trở ra, tiếng động ấy đã chấm dứt.
- Đó là lần duy nhất tớ nhìn thấy cậu năm vừa qua, - người
đánh xe bò nói tiếp, - và hôm ấy tớ đã làm mọi cách để cho cậu nhìn thấy tớ.
Nhưng tớ chỉ có thể làm cho cậu nghe thấy tiếng xe của tớ mà thôi. Lúc ấy cậu
đi như một thằng mù bên cạnh tớ.
- Điều hắn kể đúng đấy, ít ra cũng đúng là mình đã nghe thấy
tiếng cót két, - Đavit Hôm nghĩ. - Nhưng hắn muốn chứng minh điều gì ở đây? Làm
sao hắn lại muốn cho mình tin rằng lúc ấy hắn đang đi đằng sau mình trên đường?
Rất có thể là mình đã kể câu chuyện này cho ai đó, rồi người này lại kể cho
Giorgiơ nghe.
Lúc này người đánh xe bò cúi sát xuống anh ta và nói với anh
ta bằng cái giọng mà người ta dùng để dỗ một đứa trẻ bị ốm:
- Cậu chớ có băn khoăn vô ích. Không thể đòi hỏi cậu hiểu được
cái gì đã xảy ra cho cậu, nhưng cậu biết rất rõ rằng tớ, người đang nói chuyện
với cậu đây, tớ không còn sống nữa. Cậu đã nghe nói đến cái chết của tớ, nhưng
cậu không muốn tin. Và dù cậu có không biết tin tớ chết đi nữa, cậu cũng đã thấy
tớ đi đến đây, trên chiếc xe này, một chiếc xe mà không một người còn sống nào
đi cả.
Y đưa ngón tay chỉ chiếc xe thảm hại dừng ở giữa lối đi.
- Không chỉ nhìn chiếc xe đâu Đavit ạ. Hãy nhìn cả cây cối ở
đằng sau chiếc xe nữa.
Đavit Hôm tuân theo, và lần đầu tiên anh ta buộc phải thú nhận
rằng mìng đang gặp một điều gì không thể giải thích được. Anh ta nhìn xuyên qua
chiếc xe và thấy những cây cối như là nhìn xuyên qua một tấm vải mỏng.
- Trước kia cậu đã nhiều lần nghe tớ nói, Đavit ạ.- người
đánh xe bò nói. - Không thể nào cậu lại không thấy rằng bây giờ tớ nói một giọng
khác trước.
Đavit Hôm buộc phải công nhận lời người đánh xe bò nói, là
đúng. Giorgiơ vốn có giọng nói hay, người đánh xe bò cũng có giọng nói như vậy,
nhưng mặc dù giống nhau, âm sắc hoàn toàn khác hẳn. Nó vừa mảnh vừa thanh,
nhưng không dễ dàng nghe thấy được.
Người đánh xe bò giơ bàn tay ra, và Đavit Hôm nhìn thấy một
gịot nước trong suốt từ đám cành cây trên đầu họ rơi xuống, xuyên qua bàn tay ấy,
và rơi bẹp xuống đất. Dưới lối đi rải cát có một cành cây khô. Người đánh xe bò
luồn lưỡi hai của y xuống dưới cành cây ấy rồi đưa lưỡi hái lên mà cành cây vẫn
không động đậy.
- Đừng tự tìm cách đánh lừa mình nữa, Đavit ạ. - Người đánh
xe bò nói, - hãy cố mà hiểu thì hơn. Cậu trông thấy tớ và cậu nhận ra tớ; nhưng
cái thể xác của tớ hiện nay chỉ có những người hấp hối và người chết mới nhìn
thấy được. Tuy vậy cậu đừng tưởng cái thể xác ấy không tồn tại. Cũng như thể
xác của cậu và những người còn sống khác, nó dùng làm nơi trú ngụ cho một linh
hồn, nhưng nó không còn ở thể rắn, và nó cũng không còn trọng lượng. Cậu hãy
cho rằng đó là một hình ảnh như cậu vẫn thường thấy trong những chiếc gương, và
cái hình ảnh này đi ra khỏi gương, và nó nói được, nhìn được, và cử động được.
Ý nghĩ của Đavit Hôm không còn vùng lên nữa để đấu tranh chống
lại một sự thật hiển nhiên. Anh ta nhìn thẳng vào sự thật và không tìm cách
thoát khỏi sự thật ấy nữa. Đây là anh ta đang giao tiếp với hồn ma của một người
đã chết, còn chính thân thể của anh ta là một thi hài. Nhưng anh ta càng thừa
nhận điều này thì một nỗi tức giận mạnh mẽ lại càng sôi sục trong lòng anh. “Ta
không muốn chết, - anh ta tự nhủ, - ta không muốn chỉ còn là một hình ảnh, là
không có gì nữa. Ta còn muốn có một quả đấm để tự vệ, một cái mồm để nói”. Cơn
điên giận dâng lên và dồn nén lại trong con người anh ta như một cơn giông tố tối
đen và mờ mịt chỉ còn chờ dịp để nổ bùng ra.
- Tớ có một điều cầu xin cậu Đavit ạ. - Người đánh xe bò nói
tiếp, - chúng mình trước kia là bạn tốt với nhau, cậu biết rằng đến một lúc, đối
với tất cả chúng ta thể xác sẽ tàn tạ đi và linh hồn ở trong cái thể xác ấy buộc
phải rời bỏ nó. Linh hồn ngập ngừng và run rẩy lo sợ trước khi đi vào một thế
giới chưa hề quen biết. Nó giống như một đứa trẻ đứng trên bãi biển không dám
thả mình vào những lớp sóng. Muốn cho linh hồn vượt qua bước cuối cùng, nó cần
phải được nghe tiếng gọi của một người nào đã sống ở thế giới bên kia. Tớ đã là
tiếng nói ấy trong suốt một năm, và bây giờ đến lượt cậu là tiếng nói trong năm
sắp đến. Điều tớ muốn yêu cầu cậu là đừng có chống lại cái đang chờ cậu, mà hãy
vui lòng phục tùng nó. Nếu không, cậu chỉ có đưa lại cho cả cậu và tớ những nỗi
đau khổ lớn lao mà thôi.
Người đánh xe bò cúi đầu cúi đầu xuống để tìm gặp đôi mắt của
Đavit Hôm, nhưng y vội ngẩng lên như là bị cái nhìn thách thức và giận dữ của
anh ta làm cho hoảng sợ.
- Cậu nên biết, - Đavit ạ, - giọng khẩn khoản, - rằng cậu
không thể trốn tránh được việc này đâu. Tớ còn chưa biết rõ cuộc sống ở bên kia
nấm mồ này ra sao, bởi vì tớ còn ở lại trên đường ranh giới, nhưng tớ biết rằng
không có chiếu cố miễn giảm gì cả. Anh buộc phải thi hành thì cứ phải thi hành,
dù muốn hay không.
Một lần nữa y lại tìm đôi mắt của Đavit Hôm, và một lần nữa
y lại chỉ gặp ở đôi mắt ấy một màu đen giận dữ.
- Tớ thừa nhận, Đavit ạ, - y nói tiếp, - rằng không có ciệc
gì khủng khiếp hơn lac việc đánh chiếc xe bò ấy từ nhà này sang nhà khác. Bất cứ
nơi nào người đánh xe bò ló mặt đến đều là những giọt nước mắt và những tiếng
rên rỉ chờ đón anh ta; nơi nào cũng đều là bệnh tật tàn phá, là máu, là những vết
thương, là sự kinh hoảng. Và lại còn có cái tệ hơn nữa: tệ nhất là thấy linh hồn
dãy dụa trong hối hận và lo lắng về những nỗi thất vọng, một sự phân phối không
công bằng, lao động vô ích và sự rối loạn mất trật tự. Cái nhìn của anh ta
không phóng được đủ xa vào thế giới bên kia để phát hiện ra ý nghĩa của cuộc đời
trần thế. Đôi khi anh ta cũng thoáng thấy được một điều gì đó, nhưng phần nhiều
anh ta dãy dụa trong tối tăm và trong nghi hoặc. Và cậu chớ quên, rằng cái năm
mà người đánh xe bò bị buộc phải điều khiển chiếc xe Thần Chết, cái năm ấy
không được đo bằng giờ bằng phút như trên cõi trần: để cho người đánh xe bò có
đủ thời gian đến được tất cả những nơi nào cần có mặt để làm nhiệm vụ, cái năm
độc nhất ấy kéo dài ra đến hàng trăm hàng nghìn năm. Và điều khủng khiếp nhất,
khủng khiếp trong tất cả mọi điều, đó là người đánh xe bò cũng gặp trên đường
đi của mình những hậu quả của tội lỗi anh ta đã phạmtrong suốt cuộc đời anh ta.
Và làm sao anh ta có thể thoát khỏi cái đó được?
Giọng nói của người đánh xe bò trở nên gần như là một tiếng
thét, và y chắp hai tay một cách tuyệt vọng. Nhưng đột nhiên y cảm thấy như là
từ người bạn cũ của mình phát ra một luồng thách thức lạnh lùng và nhạo báng. Y
trùm kín người trong chiếc áo choàng của y và y run rẩy.
- Đavit! - Y khẩn nài - vì lợi ích của chính cậu và của tớ,
tớ van cậu đừng có kháng cựlại tớ. Tớ bị buộc phải dạy lại nghề của tớ cho cậu
trước khi tớ được thôi việc. Tùy thuộc ở cậu nếu tớ bị chậm lại hàng tuần, hàng
tháng. Phải, cho đến tận đêm thánh Xinvetxtrơ năm sau, bởi vì tớ chỉ được trả lại
tự do, khi mà cậu đã học được lại nghề này.
Người đánh xe bò, trong khi nói vẫn quỳ bên cạnh Đavit Hôm,
và thương xót trìu mến mênh mông mà lời nói của y thấm đượm, làm tăng gấp đôi sức
mạnh của lời nói ấy. Y giữ nguyên tư thế như vậy trong một lúc nữa, thăm dò tác
dụng lời nói của mình. Nhưng ở người bạn cũ của y chỉ duy trì một quyết tâm man
dại kháng cự đến giới hạn cuối cùng sức lực của anh ta. “Ta chết rồi, được, -
anh ta tự nhủ, - không thể làm gì để chống lại điều đó. Nhưng không đời nào bắt
ta chấp nhận có liên quan đến chiếc xe và con ngựacủa Thần Chết. Phải tìm cho
ta một hình phạt khác thôi”.
Người đánh xe bò sắp đứng lên lại thay đổi ý định:
- Cậu hãy nhớ rằng, - y nói thêm, - cho đến lúc này là
Giorgiơ, bạn cũ của cậu, nói chuyện với cậu. Nhưng bây giờ thì là một kẻ khác
nói chuyện với cậu đấy. Cậu hẳn biết rằng khi nói đến một kẻ không biết thương
xót là gì thì người ta nghĩ đến ai.
Liền đó y đứng dậy, tay cầm chiếc hái, cái mũ trùm lên đầu.
- Tù nhân, hãy ra khỏi nhà tù của ngươi! - Y thét lên, giọng
lanh lảnh.
Lập tức Đavit Hôm đứng dậy. Anh ta không biết việc đó diễn
ra như thế nào; đột nhiên anh ta thấy mình đã đứng lên. Anh ta loạng chọang,
xung quanh anh ta mọi vật như quay cuồng, nhưng anh ta mau chóng lấy lại được
thăng bằng.
- Hãy nhìn lại đằng sau ngươi, Đavit Hôm! Vẫn cái giọng mạnh
mẽ ấy ra lệnh.
Đavit Hôm làm theo. Trên mặt đất nằm sóng sượt một người cao
to, lực lưỡng, nhưng ăn mặc rách rưới tồi tàn. Người hắn bê bết máu và bùn, xung
quanh hắn là những vỏ chai. Hắn có bộ mặt đỏ và sưng phồng, hầu như không thể
nào đoán được những nét cũ. Ánh phản chiếu của ngọn đèn đường hắt ra một tia
sáng hằn học và độc ác từ đôi mí mắt hé mở của hắn.
Đavit Hôm đứng trước cái thây người nằm dưới đất này, anh ta
cũng là người cao to, cũng mặc những quần áo rách rưới bẩn thỉu gớm ghiếc như
cái thây người chết. Anh ta thấy đó chính là con người thứ hai của mình. Thế
nhưng không phải, không phải là con người thứ hai của anh ta , vì anh ta giờ chẳng
là gì cả. Anh ta chỉ là một cái bóng, một cái bóng của con người kia ở trong
gương, và cái bóng ấy bước ra khỏi chiếc gương, và nó cử động, nó sống!
Anh ta đột ngột quay lại. Giorgiơ đứng kia, và anh ta thấy
Giorgiơ cũng chỉ là cái bóng của thân hình Giorgiơ trước kia mà thôi.
- Hỡi linh hồn đã mất quyền thống trị thể xác của ngươi vào
đúng lúc giao thừa, - giọng Giorgiơ tuyên bố, - ngươi sẽ là người thay thế làm
nhiệm vụ của ta. Trong năm mới đang bắt đầu này, ngươi sẽ giải thoát cho những
linh hồn khỏi cái vỏ bọc trần thế.
Nghe những lời này, Đavit Hôm sực tỉnh lại. Giận điên lên,
anh ta xông vào người đánh xe bò, tìm cách giật lấy cái hái của y để bẻ gãy đi,
giằng lấy cái áo choàng của y để xé tan ra.
Thế là anh ta cảm thấy tay mình bị trói, và mình chân bị hẫng
đi. Một vật gì vô hình quấn lấy cổ tay anh ta, trói chặt cả tay lẫn chân anh ta
lại.
Rồi anh ta bị xốc lên, bị ném một cách phũ phàng như một vật
nặng bỏ đi vào đáy thùng xe, anh ta nằm nguyên ở đó.
Cùng lúc ấy, chiếc xe bò chuyển bánh.
-------------
Còn tiếp...
-------------
Còn tiếp...
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét