Trông Linh Cữu - Guy De Maupassant

Trông Linh Cữu

Tác giả: Guy De Maupassant

Dịch giả: Vũ Yến Ly

Nhà xuất bản Lao động - 2005

Bà lặng lẽ ra đi không trối trăng, đầy yên bình như thể một phụ nữ đã sống một cuộc sống không có gì để chê trách. Giờ đây, bà nằm duỗi dài trên giường, hai mắt khép lại, nét mặt bình thản, mái tóc dài bạc trắng, được chải mượt như thể bà vừa chải mượt chúng một cách cẩn thận trước khi chết chừng vài phút, toàn bộ dáng hình xanh xao của người đã khuất đầy một vẻ tĩnh tâm, tự tại và hiền dịu đến độ người ta cảm thấy trong cơ thể này, xưa kia từng trú ngụ một linh hồn hiền dịu biết mấy, một con người đã sống một cuộc đời không một biến loạn, một người thanh thản về với tổ tiên không một chút vướng bận gì, không còn một nỗi ăn năn lo lắng gì với cõi đời này.

Quỳ gối, khóc thống thiết bên giường là con trai bà, một viên chức cao cấp, và con gái bà, cô Marguerite, đã đi tu với tên thánh là xơ Eulalie. Bà đã trang bị cho họ ngay từ thuở thiếu thời một tinh thần cố chấp, dạy họ một đức tin không yếu đuối và những bổn phận không có sự thỏa hiệp. Anh ta, con trai bà, đã trở thành một quan tòa, người sử dụng luật pháp để trừng phạt không thương xót những sự yếu hèn, những lỗi lầm. Còn cô con gái bà, đã được gửi vào trường dòng từ nhỏ, sống cuộc sống khắc khổ, đã quyết dâng hiến cả cuộc đời cho Chúa vì đã quá chán ghét con người.

Họ chẳng biết nhiều về cha của họ, họ chỉ biết rằng ông đã khiến mẹ họ đau khổ mà không hề biết thêm một chút chi tiết nào khác.

Nữ tu sĩ hôn mãi một cách cuồng dại một cánh tay thõng xuống của người đã quá cố, một bàn tay trắng ngà giống như hình một cây thánh giá để nghiêng trên giường. Phía bên kia của cơ thể đang nằm đó, bàn tay còn lại có vẻ như còn đang nắm nhàu cả tấm ga trải giường trong một cái dướn mình cuối cùng trước lúc chết. Tấm ga có những nếp nhàu như những gợn sóng nhỏ, nó gợi lại những cử động cuối cùng, trước khi đi vào cõi vĩnh hằng mãi mãi.

Có tiếng gõ cửa khe khẽ, khiến hai khuôn mặt đang chan hòa nước mắt ngẩng lên, và ông cha cố, vừa ăn tối xong bước vào. Cha cố mặt đỏ tưng bừng, có vẻ mệt lử vì ăn quá no, ông ta đã làm một cốc cà phê tướng pha với rượu cô nhắc để chống lại cái mệt dồn từ mấy đêm thức trước và để chịu được nốt đêm cuối cùng tụng kinh bên linh cữu này.

Ông ta có vẻ buồn, ông làm dấu thánh giá rồi tiến gần đến bên giường người chết một cách thành thục:

- Nào, các con đáng thương, ta đến để giúp các con, để thay các con trông linh cữu mẹ qua những giờ buồn thảm này.

Nhưng đột nhiên xơ Eulalie ngẩng đầu lên và nói:

- Cảm ơn Cha, nhưng con và anh con, đêm nay chúng con muốn ở lại một với mẹ chúng con, như thuở còn nhỏ, chỉ có chúng con và mẹ. Như... hồi còn bé... chỉ có... mẹ...

Cô không sao nói cho rành mạch được, vì nước mắt đã lại lã chã rơi, cô phải chịu nỗi tang thương mới lớn lao, đau khổ làm sao.

Cha cố nghiêng đầu, trong một cử chỉ an ủi:

- Tùy ý các con.

Ông quỳ gối xuống bên giường, làm dấu thánh, cầu nguyện rồi đứng dậy, thốt lên khe khẽ:

- Bà ấy là một thánh nữ.

Họ còn lại, người quá cố và hai con của bà. Có tiếng đồng hồ của ai đó đang kêu tích tắc, tích tắc một cách đều đều. Qua cửa sổ mở, có mùi cỏ khô, mùi gỗ mục ẩm ướt. Ánh trăng mờ mờ chiếu rọi qua cửa sổ bỏ ngỏ. Không còn một âm thanh nào khác nữa ngoài những âm thanh quen thuộc hay gặp ở các vùng nông thôn, thỉnh thoảng có tiếng ếch kêu, thỉnh thoảng lại có tiếng côn trùng trỗi lên. Một sự yên bình, tĩnh lặng vô tận, một nỗi u sầu thần thánh, một sự thanh thản lặng lẽ, bao quanh người quá cố, nó như đang nâng bà lên, khiến bà bay ra bên ngoài, làm cho cả không gian tĩnh lặng lại.

Con trai bà, vẫn quỳ gối, vùi đầu vào trong chăn đang đắp phủ lên bà, một giọng trầm đục, xé lòng vọng ra đầy đau khổ: “Mẹ ơi, mẹ ơi, mẹ ơi!”. Và em gái anh, cũng đang quỳ trên sàn, hòa vào giọng anh ngân lên đầy đau thương tang tóc: “Lạy Chúa, mẹ ơi, lạy Chúa, lạy Chúa!”

Cả hai quằn quại trong cơn thổn thức, trong cái đau đớn mất mẹ khôn nguôi.

Dịu cơn đau lòng, họ bình tĩnh lại dần, họ chỉ còn thỉnh thoảng nấc lên, nước mắt chảy dài. Rất lâu sau, họ đứng lên, ngắm nhìn di thể người mẹ thân yêu. Những kỷ niệm lại ùa về, những kỷ niệm xa xưa thuở trước mới êm đềm làm sao, nó khiến cho hiện tại tàn khốc hôm nay càng thêm đau xót. Chìm đắm trong kỷ niệm, tâm tưởng họ tràn đầy những hình ảnh, những chi tiết mà họ đã lãng quên từ lâu, những hình ảnh, những chi tiết vô cùng thân quen của mẹ họ, họ nhớ giọng nói tiếng cười của người mẹ, mà giờ đây tiếng nói giọng cười đó họ sẽ không còn bao giờ nghe thấy nữa. Họ cứ đứng mãi thế, im lặng ngắm mẹ, nhớ lại những lời bà thường hay nói, mỗi khi có chuyện gì quan trọng.

Và trong họ dâng tràn một tình yêu với bà như thể họ chưa từng yêu bà như thế.

Họ nhận thấy, trong nỗi thất vọng tột cùng rằng giờ đây họ đã bơ vơ. Người luôn nâng niu, bảo bọc, che chở cho họ suốt thời thơ ấu cũng như thời tuổi trẻ. Người luôn mang đến niềm vui cho họ chỉ cần nhờ vào sự xuất hiện đã ra đi mãi mãi. Sợi dây liên hệ của họ với cuộc sống: mẹ họ, người sinh thành ra họ, người dẫn dắt họ... đã ra đi mãi mãi. Giờ đây họ trở thành những kẻ cô đơn. Họ không còn ai đứng đằng sau để khích lệ cho họ, để trông chừng cho họ nữa rồi.

Người em nói với anh:

- Anh biết không, mẹ chúng ta vẫn luôn đọc lại những bức thư cũ của mẹ đấy, và chúng còn ở tất trong kia, trong ngăn kéo tủ của mẹ. Nếu đêm nay, tới lượt chúng ta đọc nó, có thể nó sẽ khiến chúng ta cảm thấy mẹ ở gần hơn. Có thể chúng ta sẽ hiểu rõ về mẹ hơn, có thể chúng ta sẽ biết thêm chút gì đó về ông bà của chúng ta vì có cả thư của ông bà ở trong đó, mẹ vẫn thường bảo như thế, anh còn nhớ không?

Và họ lôi từ trong ngăn kéo ra khoảng một chục xấp thư cũ kỹ đến nỗi giấy đã ngả vàng và được buộc lại cẩn thận và được xếp ngăn nắp.

Họ đặt tất cả những di vật đó lên trên giường và chọn một tập được viết ở ngoài chữ “Bố”. Họ mở ra và đọc.

Đó là những bức thư cũ đến nỗi người ta chỉ có thể tìm thấy được trong những ngăn tủ đựng đồ kỷ niệm của gia đình, những bức thư có đề ngày của những thập kỷ trước. Các bức thư được bắt đầu bằng những cách gọi vô cùng âu yếm: cái đầu là “Con gái yêu quý”, cái khác là “Con yêu”, cái khác nữa “Con gái bé bỏng xinh đẹp của ta”... Bỗng nhiên cô con gái bắt đầu cao giọng đọc một bức thư, như thể cô đọc cho mẹ cô nghe, với một giọng đọc đầy âu yếm. Và người anh, tay chống lên giường, mắt chăm chăm nhìn mẹ, lắng tai nghe. Thi thể bất động của người mẹ trông có vẻ như rất hạnh phúc.

Đột nhiên, xơ Eulalie ngừng đọc và nói:

- Chúng ta sẽ để mẹ mang theo những bức thư này, chúng ta sẽ đặt chúng dưới lớp vải liệm và chôn cùng mẹ nhé.

Rồi xơ lại lấy một tập thư khác ra, tờ giấy bao bọc tập thư này, không có một chữ chú thích nào, cô lại đọc to lên:

“Tình yêu của anh, anh yêu em điên cuồng. Anh nhớ em, nỗi nhớ cháy bỏng, thiêu anh, đốt anh. Anh thèm cảm giác được thấy môi em áp trên môi anh, khát khao được cảm thấy da thịt em ấm nồng, áp trên da thịt anh, ước ao được thấy mắt em nhìn anh. Anh yêu em, yêu em. Em làm anh điên đảo. Vòng tay anh mở rộng, miệng anh khô đắng, khát thèm cảm giác được có em trong vòng tay. Thân thể anh gọi em, muốn có em. Anh vẫn còn giữ nguyên trên môi vị ngọt môi em hôn...”.

Người anh nhỏm lên, người em ngừng lời, anh trai giật lấy bức thư, tìm chữ ký. Sau dòng cuối cùng: “Yêu em” chỉ có cái tên Henry. Họ luôn biết tên cha mình là René.

Không phải thư của cha.

Anh con trai, bằng một động tác rất nhanh, bới tung tập thư lên, lấy lên một bức khác và đọc:

“Anh không thể chịu đựng nổi nữa khi xa rời những âu yếm, vuốt ve, chiều chuộng đầy ngọt ngào của em...”.

Đứng thẳng dậy, nét mặt đầy vẻ nghiêm khắc như thể anh ta đang đứng trong tòa án, anh ta nhìn mẹ một cách lạnh lùng. Đứa con gái, bà xơ, đứng im như một pho tượng, lệ dâng trào lóng lánh trong đáy mắt, nhìn người anh, chờ đợi. Anh này đi đi lại lại trong phòng một cách chậm rãi, rồi anh đứng lại trước cửa sổ, phóng tầm mắt nhìn ra màn đêm, suy nghĩ.

Khi anh quay lại, xơ Eulalie, em gái anh mắt đã ráo hoảnh, đang đứng cúi đầu cạnh giường.

Anh tiến lại gần, nhanh nhẹn nhặt hết những bức thư mà lúc trước anh đã bới tung lên, rồi anh kéo tấm rèm che giường lại.

Khi ánh ngày đã rạng, anh con trai, rất từ tốn, rời khỏi chiếc ghế bành của anh ta, không hề nhìn lại một lần người mẹ mà hai anh em hôm qua đã kéo rèm che đi, đã lìa xa, đã kết tội. Anh nói một cách từ tốn: “Mình về thôi, chị!”

Hết