Thị Trấn Tortilla Flat
Tác giả: John Steinbeck
Dịch giả: Lâm Vũ Thao
Nhà Xuất Bản Trẻ - 2012
X
Những người bạn an ủi
một Hạ sĩ như thế nào và, đổi lại, họ nhận được một bài học về tình cha con ra
sao.
Jesus
Maria Corcoran là một hình mẫu cho nhân loại.
Đau
khổ chàng cố làm khuây; buồn phiền chàng cố an ủi; hạnh phúc thì chàng sẻ chia.
Không tồn tại một chàng Jesus Maria thô bạo hay nặng nề. Tấm lòng chàng để ngỏ
để ai cần thì dùng. Sức vóc và trí tuệ của Jesus Maria được dâng cho bất kỳ ai
yếu đuối hay dại khờ hơn chàng tùy nghi sử dụng.
Chính
chàng là người vác José de la Nariz đi bốn dặm khi José bị gãy chân. Khi bà
Palochico mất con dê yêu quý, con dê ngoan cho sữa và phó mát, chính Jesus
Maria lần theo dấu vết con dê ấy tới chỗ Joe Voi, ngăn chặn cú hạ sát và buộc
Joe Voi trả nó lại. Chính Jesus Maria là người từng lôi Charlie Marsh ra khỏi một
cái rãnh nơi lão nằm giữa chính đống chất thải của mình - một việc không chỉ
đòi hỏi một tấm lòng ấm áp, mà còn một khứu giác mạnh khỏe.
Cùng
với khả năng làm những việc thiện, Jesus Maria còn có biệt tài chuyên gặp phải
những tình huống đòi hỏi người ta làm việc thiện.
Danh
tiếng chàng lẫy lừng đến nỗi Pilon từng nói, “Tôi đảm bảo với quý vị, nếu anh
chàng Jesus Maria ấy chịu vào Nhà thờ, Monterey hẳn đã có một vị thánh để đưa
vào lịch”.
Từ
một chiếc túi sâu hun hút nào đó trong tâm hồn, Jesus Maria lấy ra lòng tử tế
không bao giờ cạn.
Jesus
Maria có thói quen đến bưu điện hằng ngày, trước hết bởi vì ở đó chàng có thể gặp
nhiều người quen biết, và thứ nhì bởi vì ở góc bưu điện lộng gió ấy chàng có thể
ngắm giò của bao nhiêu cô gái. Chớ nên cho rằng trong mối quan tâm thứ nhì này
có gì đó dung tục như một người ưa đi xem các triển lãm nghệ thuật hay các buổi
hòa nhạc vội vàng chỉ trích. Jesus Maria thích ngắm giò các cô gái.
Một
ngày kia khi chàng đứng tựa vào bưu điện suốt hai giờ đồng hồ mà không gặt hái
được mấy, chàng chứng kiến một cảnh tượng não lòng. Một viên cảnh sát đi trên vỉa
hè dẫn theo một cậu trai trẻ chừng mười sáu tuổi, cậu này ẵm một em bé nhỏ, quấn
trong một mảnh chăn xám.
Viên
cảnh sát nói:
- Tôi không quan tâm đến
việc tôi có hiểu cậu nói gì hay không. Cậu không thể ngồi dưới cống cả ngày.
Chúng tôi sẽ tìm hiểu về cậu.
Và
cậu bé, nói tiếng Tây Ban Nha với một ngữ điệu đặc biệt:
- Nhưng thưa señor, tôi
không làm gì sai cả. Sao ông lại bắt tôi đi?
Viên
cảnh sát trông thấy Jesus Maria.
- Ê, paisano,
- ông gọi. - Cậu cholo này
nói gì? [Cholo: Người Mỹ
Latinh có tổ tiên là người Tây Ban Nha và thổ dân da đỏ]
Jesus
Maria bước ra nói với cậu trai.
- Tôi có thể giúp gì cho cậu?
Cậu
bé tuôn ra một tràng.
- Em đến đây để đi làm. Có
mấy ông người Mễ nói ở đây sẽ có công việc, mà chẳng có gì cả. Em ngồi ở đây
nghỉ thì ông này đến và lôi em đi.
Jesus
Maria gật đầu rồi ngoảnh sang viên cảnh sát.
- Cậu nhóc này có phạm tội
gì không?
- Nhưng cậu ta ngồi dưới cống
bên đường Alvarado cả ba tiếng đồng hồ rồi.
- Cậu ta là bạn tôi, - Jesus Maria nói. - Tôi sẽ lo cho cậu ấy.
- Cũng được, nhưng đừng để
cậu ấy ngồi dưới cống nữa.
Jesus
Maria và người bạn mới đi lên đồi.
- Tôi sẽ đưa cậu về căn
nhà tôi ở. Ở đó cậu sẽ có đồ để ăn. Đứa bé này là thế nào?
- Đó là con của em, - cậu bé đáp. - Em là một hạ sĩ, và nó là con em.
Nó đang ốm; nhưng mai mốt lớn lên nó sẽ là một vị tướng.
- Vì sao nó ốm, Señor Hạ
sĩ?
- Em không biết. Nó chỉ ốm
thôi. - Cậu ta cho Jesus Maria
xem mặt đứa bé, trông nó đúng là ốm rất nặng.
Lòng
trắc ẩn của Jesus Maria dâng lên.
- Ngôi nhà nơi anh sống là
của Danny bạn anh, đó là một người tốt, Señor Hạ sĩ ạ. Người có thể trông cậy
khi gặp rắc rối. Nào, ta sẽ đến đó, và Danny sẽ cho ta nơi nương tựa. Bà
Palochico bạn anh có một con dê. Ta sẽ vay được ít sữa cho đứa bé.
Gương
mặt của cậu hạ sĩ lần đầu nở ra một nụ cười an lòng.
- Có bạn thật tốt quá, - cậu ta nói. “Ở Torreón em có nhiều bạn bè sẵn
lòng làm ăn mày để giúp em. - Cậu
hơi khoe khoang một chút với Jesus Maria. - Em cũng có bạn giàu, nhưng dĩ nhiên bọn nó không biết
em cần gì.
Pilon
đẩy cánh cổng sân nhà Danny, và họ cùng nhau bước vào. Danny, Pablo và Joe Voi
đang ngồi trong phòng khách, đợi phép lạ thức ăn hằng ngày. Jesus Maria đẩy cậu
bé vào phòng.
- Đây là một chàng lính trẻ,
một hạ sĩ, - chàng giải thích. - Cậu ấy có một em bé, và nó đang ốm.
Những
người bạn sốt sắng bật dậy. Cậu hạ sĩ kéo tấm chăn xám xuống khỏi mặt em bé.
- Nó rõ là bị ốm, - Danny nói. - Có lẽ ta phải kiếm bác sĩ.
Nhưng
người lính lắc đầu.
- Không cần bác sĩ đâu. Em
không thích bác sĩ. Bé không khóc quấy, cũng không ăn uống gì mấy. Có lẽ nghỉ
ngơi một chút nó sẽ khỏe lại.
Ngay
lúc đó Pilon bước vào và kiểm tra em bé.
- Bé ốm rồi, - chàng nói.
Pilon
ngay lập tức chỉ huy. Chàng sai Jesus Maria tới nhà bà Palochico để vay sữa dê;
Joe Voi và Pablo đi lấy một thùng đựng táo, đệm cỏ khô vào và trải một tấm da
dê lên. Danny đề nghị dùng giường của mình, nhưng bị từ chối. Cậu hạ sĩ đứng
trong phòng khách dịu dàng mỉm cười nhìn những con người tốt bụng này. Cuối
cùng em bé được đặt nằm trong thùng, nhưng mắt nó lờ đờ và không chịu uống sữa.
Cướp
Biển về, mang theo một thùng cá thu. Những người bạn nấu cá rồi ăn tối. Em bé
thậm chí không ăn cá thu. Cứ một lúc một trong số những người bạn lại nhảy lên
và chạy đi xem em bé. Ăn tối xong, họ ngồi quanh bếp lửa và chuẩn bị cho một
đêm yên tĩnh.
Cậu
hạ sĩ vẫn im lặng, không kể gì về mình. Những người bạn hơi bị tổn thương vì điều
đó, nhưng họ biết khi nào tới lúc thì cậu ta sẽ kể. Pilon, con người mà kiến thức
đối với chàng cũng như vàng sắp được khai mỏ, thử làm vài mũi khoan thăm dò sự
dè dặt của cậu hạ sĩ.
- Chẳng mấy khi lại thấy một
người lính trẻ với một em bé đâu, -
chàng gợi ý một cách tế nhị, Cậu hạ sĩ nhoẻn cười tự hào.
Pablo
thêm:
- Có thể đứa bé này được
tìm thấy trong khu vườn tình yêu. Và đó là loại trẻ con ngon lành nhất, bởi vì
chỉ có những điều tốt đẹp mới ở trong đó.
- Bọn anh cũng từng là
lính, - Danny nói. - Khi chết, chúng ta sẽ được đưa tới mộ trên một cỗ
xe kéo pháo, và đội lính bồng súng sẽ bắn tiễn chúng ta.
Họ
chờ xem cậu hạ sĩ có cởi mở hơn chút nào sau khi họ đã mớm lời không. Cậu hạ sĩ
trông có vẻ cảm kích.
- Các anh đã rất tốt với
em, - cậu nói. - Các anh tốt bụng và tử tế chẳng khác gì các bạn của
em ở Torreón. Đứa bé này là con của em, con của vợ em.
- Thế vợ em đâu? - Pilon hỏi.
Nụ
cười của cậu hạ sĩ vụt biến mất.
- Nàng ở Mexico, - cậu nói. Rồi cậu bỗng sinh động trở lại. - Em gặp một ông nọ, ông ta nói với em một điều lạ
lùng. Ông nói chúng ta có thể biến các đứa bé thành người ta mong muốn. Ông
nói, “Cậu cứ thường xuyên nói
với em bé việc cậu muốn nó làm, thì khi lớn lên nó sẽ làm việc đó”. Em lặp đi lặp lại với đứa bé này, “Con sẽ là một vị tướng”. Các anh có nghĩ nó sẽ thành tướng không?
Những
người bạn gật đầu lịch sự.
- Có thể, - Pilon nói. - Tôi chưa nghe nói tới tục này.
- Em nói hai mươi lần một
ngày, “Manuel, một ngày nào đó
con sẽ là một vị tướng. Con sẽ có những ngù vai to và đai lưng. Kiếm của con sẽ
làm bằng vàng. Con sẽ cưỡi một con kim mã. Đời con thật tuyệt, Manuel”. Ông kia bảo nó chắc chắn sẽ thành một vị tướng nếu
em nói thế.
Mọi
người dồn lại để xem công thức này có hiệu quả chút nào không.
Cướp
Biển thầm thì:
- Cháu sẽ thành một vị tướng, - và hắn băn khoăn không biết với chó thì phương
pháp tương tự như vậy có hiệu quả không.
- Đứa bé rõ là bị ốm, - Danny nói. - Ta phải giữ ấm cho nó.
Họ
trở về ghế của mình.
- Vợ em ở Mexico... - Pilon gợi chuyện.
Cậu
hạ sĩ nhíu mày suy nghĩ một hồi, rồi cậu mỉm cười rạng rỡ.
- Em sẽ kể. Đây không phải
là chuyện để kể cho người lạ, nhưng các anh là bạn em. Em là lính ở Chihuahua,
em chuyên cần, sạch sẽ và luôn tra dầu vào súng trường nên em được làm hạ sĩ. Rồi
em cưới một cô gái xinh đẹp. Em không nói là nàng cưới em bởi vì lon hạ sĩ của
em. Mắt nàng sáng, răng nàng trắng muốt, tóc nàng dài và sáng. Chẳng bao lâu
sau đứa bé này chào đời.
- Thật là tốt, - Danny nói. - Anh nên giống như em. Không gì tốt đẹp hơn một đứa
bé.
- Vâng, - cậu hạ sĩ đáp, - em rất mừng. Và bọn em đi làm lễ rửa tội, em mang
đai lưng, cho dù quy định trong quân đội không nói tới chuyện đó. Khi bọn em ra
khỏi nhà thờ đó, một đại úy có ngù vai, đai lưng và một thanh gươm bạc nhìn thấy
vợ em. Chẳng bao lâu sau vợ em đi mất. Thế rồi em đi gặp viên đại úy đó và em
nói, “Trả vợ lại cho tôi”, và hắn nói, “Mày không biết quý trọng mạng sống của mày sao mà
dám ăn nói kiểu này với thượng cấp”. -
Cậu hạ sĩ xòe hai bàn tay ra rồi nhún vai tỏ vẻ bất lực.
- Ôi, thằng ăn cướp! - Jesus Maria kêu lên.
- Chắc em đã tụ tập bạn bè
rồi giết gã đại úy đó,
- Pablo
đoán.
Cậu
hạ sĩ trông có vẻ lúng túng.
- Không. Em chẳng làm gì cả.
Đêm đầu tiên, có kẻ nhắm bắn em qua cửa sổ. Ngày thứ hai một khẩu pháo sơ ý
khai hỏa và nó bay gần em đến nỗi sức ép quật em ngã xuống đất. Thế là em bỏ
đi, và em mang đứa bé theo.
Gương
mặt những người bạn nổi lên nét hung tợn, và mắt họ ánh lên vẻ nguy hiểm. Cướp
Biển, trong xó của mình, gầm gừ, và cả bầy chó của hắn cũng cảu nhảu.
- Lẽ ra chúng ta phải ở
đó, - Pilon kêu lên. - Chúng ta hẳn đã khiến cho tay đại úy đó ước gì
mình chưa từng sống. Ông của tôi đã từng bị hại bởi một tay thầy tu, và ông đã
trói tay thầy tu trần truồng vào một cây cột trong một bãi chăn súc vật rồi thả
một con bê con vào trong cùng ông ta. Ôi, lúc nào cũng có cách.
- Em chỉ là hạ sĩ quèn, - cậu bé nói. - Em phải bỏ trốn.
Những
giọt nước mắt tủi hổ ngân ngấn mi mắt cậu.
- Không ai giúp một hạ sĩ
khi một đại úy không ưa anh ta, nên em bỏ chạy, cùng với Manuel - con em. Tới
Fresno em gặp nhà thông thái này, và ông ấy bảo em có thể khiến cho Manuel trở
thành người mà em mong ước. Em nói với con hai mươi lần mỗi ngày, “Con sẽ thành một tướng quân. Con sẽ có ngù vai và
mang kiếm vàng”.
Đây
là câu chuyện giàu kịch tính đến nỗi nó khiến những thử nghiệm của Cornelia
Ruiz trở nên buồn tẻ và phù phiếm. Đây là một tình huống đòi hỏi những người bạn
ra tay. Nhưng hiện trường sự vụ lại quá xa xôi khiến việc ra tay là không thể.
Họ nhìn cậu hạ sĩ đầy ngưỡng mộ. Cậu ta quá trẻ so với một thử thách như vậy!
- Tôi ước gì, - Danny tinh quái nói, - bây giờ ta đang ở Torreón. Pilon sẽ lên một kế hoạch
cho bọn ta. Thật tệ là chúng ta không thể tới đó.
Joe
Voi vẫn còn thức - bằng chứng cho sự hấp dẫn
của câu chuyện của cậu hạ sĩ. Chàng bước tới thùng táo và nhìn vào trong.
- Cháu sẽ là một tướng
quân, - chàng nói. Và rồi, - Trông này! Đứa bé này cử động buồn cười quá.
Những
người bạn xúm quanh. Cơn co giật đã bắt đầu rồi. Hai cái chân bé xíu đạp xuống
rồi giơ lên. Hai bàn tay cào cào bất lực, và rồi đứa bé quờ quạng và run lên cầm
cập.
- Bác sĩ, - Danny kêu lên. - Ta phải có một bác sĩ.
Nhưng
chàng và mọi người đều biết không ích gì. Tử thần khi đến gần luôn mặc một cái
áo choàng không ai có thể nhầm lẫn. Trong lúc họ đứng nhìn, em bé cứng dần và sự
vật vã chấm dứt. Miệng nó há hốc, nó đã chết. Danny tử tế lấy một mẩu chăn phủ
thùng táo lại. Cậu hạ sĩ đứng thẳng đơ nhìn trừng trừng về phía trước, quá sốc
nên không thể nói hay nghĩ ngợi gì.
Jesus
Maria đặt một bàn tay lên vai cậu và dìu cậu tới một chiếc ghế.
- Em còn trẻ quá, - chàng nói. - Em sẽ có nhiều con nữa.
Cậu
hạ sĩ rên rỉ:
- Giờ nó đã chết rồi. Nó sẽ
không bao giờ trở thành vị tướng với đai lưng và thanh kiếm ấy nữa.
Nước
mắt trào ra trong mắt những người bạn. Trong góc, bầy chó rên rỉ đau khổ. Cướp
Biển vùi cái đầu to của mình vào bộ lông của Señor Alec Thompson.
Bằng
một giọng rì rầm, gần như lời nguyện, Pilon nói:
- Giờ thì đích thân em phải
giết gã đại úy đó. Chúng tôi tôn trọng kế hoạch báo thù cao quý của em; nhưng kế
hoạch đó đã kết thúc và giờ em phải tự tay trả thù, và chúng tôi sẽ giúp em, nếu
có thể.
Cậu
hạ sĩ ngoảnh đôi mắt đờ đẫn sang chàng.
- Báo thù? - Cậu hỏi. - Giết gã đại úy ư? Ý anh là sao?
- Sao ư, thì kế hoạch báo
thù của em rõ thế còn gì, -
Pilon nói. - Đứa bé này sẽ lớn lên và
sẽ trở thành một vị tướng; và rồi sẽ tới lúc nó sẽ tìm gã đại úy kia, và nó sẽ
giết y một cách từ từ. Đó là một kế hoạch hay. Chờ đợi lâu dài, rồi ra đòn.
Chúng tôi, bạn của em, tôn trọng em về điều này.
Cậu
hạ sĩ nhìn Pilon đầy kinh ngạc.
- Cái gì thế này? - cậu hỏi. - Em chẳng liên can gì đến tay đại úy này. Hắn ta là đại
úy.
Những
người bạn nhổm dậy.
Pilon
kêu lên:
- Vậy cái kế hoạch biến đứa
bé thành một vị tướng thì sao? Tại sao phải như vậy?
Khi
đó cậu hạ sĩ hơi bối rối.
- Đó chỉ là nghĩa vụ của một
người cha muốn làm điều tốt cho con mình thôi. Em muốn Manuel được hưởng nhiều
điều tốt đẹp hơn em.
- Chỉ vậy thôi sao? - Danny thốt lên.
- Thì, - hạ sĩ nói, - vợ em quá xinh đẹp, mà nàng cũng
không phải là một puta [Puta: Tiếng Tây Ban Nha, có nghĩa là điếm] đâu. Nàng là một
phụ nữ tốt, nhưng viên đại úy đó chiếm được nàng. Hắn chỉ có cầu vai nhỏ và đai
lưng nhỏ, và kiếm của hẳn chỉ có màu bạc. Nghĩ mà xem, - cậu hạ sĩ nói và xòe hai bàn tay ra, - nếu viên đại úy đó, chỉ có cầu vai nhỏ và đai
lưng nhỏ đã có thể chiếm được vợ của em, thì hãy tưởng tượng một vị tướng quân
với đai lưng to và kiếm bằng vàng có thể chiếm được những gì!
Một
quãng im lặng kéo dài trong khi Danny, Pilon, Pablo, Jesus Maria, Cướp Biển và
Joe Voi tiêu hóa nguyên tắc này. Và khi tiêu hóa xong, họ đợi Danny lên tiếng.
- Thật đáng tiếc, - cuối cùng Danny cũng cất lời, - là có rất ít bậc cha mẹ đặt lợi ích của con cái mình
lên trên hết. Giờ đây hơn bao giờ hết chúng ta nuối tiếc vì đứa bé đã mất, vì với
một người cha như thế, nó lẽ ra đã có thể có một cuộc đời vui sướng đến chừng
nào.
Tất
cả những người bạn gật đầu thành kính.
- Bây giờ em sẽ làm gì? - Jesus Maria, người khám phá, hỏi.
- Em sẽ quay về Mexico, - hạ sĩ nói. - Trong tim em, em luôn là người lính. Có thể, nếu em
cứ tiếp tục tra dầu cho khẩu súng của em, một ngày nào đó em sẽ trở thành sĩ
quan. Ai mà biết trước được?
Sáu
người bạn nhìn cậu đầy ngưỡng mộ. Họ hãnh diện vì đã quen biết một con người
như thế.
------------
Còn tiếp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét