Một ngàn con đường quê
(Phần kết “Những cây
cầu ở quận Madison ”)
Tác giả: Robert James Waller
Dịch giả: Thanh Vân
Nhà xuất bản Phụ Nữ - 2013
Tác giả cuốn tiểu
thuyết bạn đang cầm trong tay, Robert James Wallen hiện sống trong một nông
trại hẻo lánh trên những chóp núi cao hoang vắng bang Texas và theo đuổi những
ham thích của mình: viết văn, chụp ảnh, âm nhạc, kinh tế và toán học. Ông là
tác giả cuốn tiểu thuyết nổi tiếng Những cây cầu ở quận Madison, và đây là phần
kết của cuốn sách đó.
* * *
Phần còn lại của câu chuyện
Sau nhiều năm với số lượng phát hành lên tới hàng chục triệu
bản, cuốn Những cây cầu ở quận Madison
vẫn là một trong những chuyện tình hay nhất của mọi thời đại. Tình yêu của
Robert Kincaid, một nhà nhiếp ảnh tự do và Francesca Johnson, vợ một nông dân
truyền thống, đã là lời nói thay cho khát vọng tình yêu nam nữ ở khắp nơi, nó
cho chúng ta biết tình yêu là gì, rằng khi con người yêu và được yêu mãnh liệt,
cuộc đời sẽ lật sang một trang mới ra sao.
MỘT NGÀN CON ĐƯỜNG QUÊ cuối cùng, trong cuốn truyện mới,
thấm thía đắng cay này, Robert James Waller kể nốt phần còn lại chuyện tình của
Robert và Francesca. Robert Kincaid chỉ còn lại những hồi ức tình yêu, và rồi ở
tuổi 68, ông quyết định lên đường một lần nữa. Ông gọi cuộc hành trình này là
Lần Cuối cùng, với ý định trở lại không gian cũ và thầm nói lời từ biệt với
Francesca. Trên đường trở lại cầu Roseman ở quận Madison , Iowa
* * *
Một lần nữa, dành tặng
những con chim ưng, những người xa lạ, những chàng cao bồi cuối cùng.
Và tặng tất cả các bạn
đọc những người đã hỏi về phần còn lại của câu chuyện.
Và đây, là cuốn sách
của những hồi kết.
Thư của tác giả.
Có những bài ca nảy
sinh từ lớp cỏ xanh rờn, từ bụi bặm của hàng ngàn con đường quê.
Đây là một trong những bài ca ấy.
Tôi bắt đầu cuốn “Những cây cầu ở quận Madison ” bằng những lời như thế. Nhưng trên
thực tế, có hai câu chuyện. Đôi khi, các câu chuyện phải đợi đến lượt mình, để
không giẫm chân lên nhau. Những năm qua, đã có nhiều thư của các bạn đọc Những
cây cầu, đàn ông, đàn bà, thanh niên, thiếu niên, cả nam lẫn nữ, của những
người lái xe tải, các bà nội trợ, các luật sư, phi công và công nhân giàn khoan
dầu. Chắc chắn là có tới hàng ngàn bức từ khắp nơi trên thế giới, đầy những ý
nghĩ tử tế và những mong ước tốt lành.
Trong số những người viết thư ấy, có một tỉ lệ đáng kể muốn
biết thêm về Robert Kincaid và Francesca Johnson, về cuộc sống của họ, về những
chuyện xảy ra với họ sau bốn ngày chung sống ở quận Madison , Iowa
Tôi thường kinh ngạc vì những điều không chắc có thực, vốn
là bản chất của sự tình cờ. Những cây cầu ở quận Madison là một truyện nhỏ, xảy
ra trong thời gian ngắn, ban đầu cuốn sách được viết làm quà tặng cho gia đình
và bạn bè, một cuốn sách mà tôi không bao giờ ngờ là đến nay, đã được xuất bản
hơn 35 thứ tiếng; và khi viết, tôi cũng không hề có ý định xuất bản. Một cuốn
sách chạy từ cái máy in rẻ tiền, phát thành tiếng lục cục khi tôi dùng phần mềm giá năm đôla trên chiếc máy tính
Zenith 286.
Thế nên, đây là phần còn lại của câu chuyện, dành cho các
bạn đã yêu cầu và những người khác cũng đang tò mò muốn biết. Nếu bạn chưa đọc
cuốn “Những cây cầu…”, có thể không cần cuốn sách ấy ở bên bạn. Với những ai đã
đọc cuốn “Những cây cầu…”, tôi nghĩ bạn sẽ tìm thấy, giữa bao điều khác, sự
kinh ngạc vì niềm vui bất ngờ mà Robert Kincaid khám phá ra lúc cuối đời.
ROBERT JAMES WALLER
Trên miền cao hoang
vắng Texas Del Norte Mountains
Đêm Giao thừa, 2001
* * *
Phần 1 - Robert Kincaid
Vậy là:
Cái dây thừng to lại
quay tròn
có lẽ không giật cao
và hung dữ
như bạn đã từng làm
nhưng vẫn gây nên
tiếng xì xì
và cảm nhận
vòng tròn trên đầu bạn
và ánh nắng rơi xuống
qua thòng lọng
tỏa bóng trên mặt đất
nơi sợi dây lớn quay tròn
trong lúc tất cả rơi
xuống tận những thứ
cuối cùng,
thêm một - lần -
nữa...
... xuống quãng đường dài, ngoằn ngoèo và không thể tránh
khỏi, từ nơi ta đu đưa trong bụng mẹ cho đến thứ này: sương mù bao trùm. Eo
biển Puget và ngồi trong bar Shorty vào các tối thứ Ba, lắng nghe tiếng kèn xắc
xô têno của Cú Muỗi chơi bản Lá thu.
hoạt động của ta mập mờ ở giữa và vẫn chỉ có một mình, với
tiếng o o của chiếc tủ lạnh phủ lên âm thanh của hồi ức. Những chàng cao bồi
cuối cùng và đủ thứ. Những người đã vạch ra dấu vết cho ta đi, những bông hoa
diên vĩ rực cháy đủ sắc cầu vồng và các học giả đã qua đời từ xa xưa. Giờ đây,
chỉ còn âm thanh của ký ức, tiếng o o của tủ lạnh và tiếng kèn xắcxô của Cú
Muỗi vào những tối thứ Ba.
Nó có thể khác hẳn trong một cuộc đời khác. Có thể nên
chuyện cho ta và người phụ nữ ấy. Nàng là sự may rủi của ta, và ngoảnh nhìn lại
chuyện đã qua, mới thấy chẳng có cơ may nào khác. Ta phải luôn biết điều đó,
chắc chắn hồi ấy ta cũng đã biết.
Rũ áo ra đi, bỏ lại những gì nàng có, bản thân sự việc đó
làm nàng thành con người khác hẳn người mà ta đã chung sống mấy ngày và đêm ấy.
Cả quyết định lẫn hành động đều đã xong cả rồi. Ta vẫn phải liều và cố nghĩ ra
sẽ làm gì, nếu nàng rẽ vào đường của ta.
Giờ đây, một sớm tháng Mười một năm 1981, sương mù lạnh buốt
phủ trên mặt nước. Hàng đống bưu phẩm trên bàn bếp, bán ngay tại sân chỉ được
vẻn vẹn năm đôla. Nhiều năm trước, ta đã kéo chúng lên phà đến đây, sau khi
người ta san phẳng căn nhà ở Bellingham
để xây một trung tâm thương mại. Những chiếc phong bì bề ngoài sặc mùi hành
chính - những thứ của chính quyền các nhân viên hội Cựu Chiến binh và An sinh
Xã hội vẫn cố tìm mình. Họ không thể hình dung ta không muốn nghe thấy gì từ họ,
rằng ta không muốn bất cứ thứ gì họ đề nghị. Những chiếc phong bì đều đóng dấu:
Trả lại người gửi.
Trong hộp vẫn còn vài thứ bưu phẩm ngoài những quảng cáo mà
người ta cố làm bạn mua những thứ bạn chẳng cần, như các phương tiện cho một
phòng chiếu tại gia (hệ thống phát lại
audio/video một bộ phim, bằng cách bổ sung một hệ thống âm thanh nhỏ gọn lên
tivi có sẵn, hoặc có thể đầu tư một phòng chuyên biệt trang bị đầy đủ loa,
ampli lớn và màn hình tivi rộng) và đại loại thế. Thử nghĩ mà xem, phòng
chiếu tại gia là cái quái gì vậy ? Nếu ta có tiền trong tay để mua thứ ta chẳng
cần, thì biết làm gì với nó?
Ở tuổi sáu mươi tám, Robert Kincaid kéo một dây đeo quần màu
cam sờn xơ và lướt bàn tay kia dọc cổ con chó săn màu vàng tên là Con
Đường. Ông châm một điếu Carmel
và đến bên cửa sổ. Ở nơi nào đó trong sương mù hoặc đằng sau sương mù, một tàu
dắt làm việc trong cảng Seattle
rúc còi xa xa, khe khẽ.
Kincaid mở ngăn kéo trên cùng của cái tủ bốn tầng, gần cửa
sổ. Nhiều hàng dương bản trong các trang ép plastic, cả cuộc đời ông trên các
trang đó, năm bức một hàng và hai mươi hàng thành một trang. Cuộc đời của một
người đã dành nhiều năm tìm tòi ánh sáng đẹp. Ông chọn hú họa một trang và giơ
lên đèn đọc. Bức đầu ỉà một công nhân bến cảng ở Mombasa , bắp thịt cuồn cuộn và cười ngoác
miệng dưới cái mũ dệt kim. Ảnh chụp năm 1954, hai mươi bảy năm trước.
Bức thứ hai là một con hải cẩu non Bắc cực, nhìn thẳng qua
ống kính vào ông: năm 1951 và những tảng băng trôi từ Newfoundland .
Rồi eo biển Malacca và những người đàn ông ra khơi trên con
thuyền sáu mái chèo, câu cá bằng những lưỡi câu mắc mồi và hy vọng teo dần khi
nước cáu quá dài và khó khăn. Sau đó là một bức chụp mùa hè ở Basque
Countryside. Một tháng Sáu lạnh lẽo ven biển Beaufort, nơi trước kia
Amundsen đã đi qua. Một con hổ lượn khỏi lớp cỏ dài trên bờ hồ Periyar ở
nam Ấn Độ. Một bức nữa chụp con diệc đang nhào lộn qua làn nước buổi sáng gần
cảng Townsend, bức ảnh trông rất giống tiếng kèn xắcxô của Cú Muỗi trong khúc
thứ tư của bài Quý bà sành điệu.
Còn nữa. Cô thôn nữ Mexico ,
đứng giữa cánh đồng và ngoảnh nhìn ông qua vai, cô đội mũ rơm mềm, váy áo hoa
sặc sỡ, tên cô và tên làng cô ghi rất nắn nót ở bên lề: Maria ở Luz Santos, Celaya , Mexico
Ở bao tiếp theo, mặt trời đang từ từ lặn trong một ngày thu
ở bắc Dakota và một bộ mặt khắc khổ, đeo kính râm, nhìn xuống từ cửa máy gặt
đập màu cam cỡ lớn: Jack Carmine lái máy gặt đập trên cánh đồng nông trại, nam
Grand Porks, 1975.
Hàng ngàn tấm ảnh trong tủ đựng tài liệu. Robert Kincaid chỉ
giữ những bức đẹp nhất, mà tiêu chuẩn của ông lại quá ư khắt khe. Những bức bỏ
đi bị quẳng ra đốt như một phần của việc tuyển chọn. Với từng bức được giữ lại,
ông có thể nhớ gần như chính xác thời gian, địa điểm và ánh sáng lúc ông khép
màn trập. Thậm chí cả những mùi bao quanh ông. Periyar làm ông nhớ mùi cari,
bức chụp ở Basque nhắc ông nhớ món thịt dê nêm gia vị. Bức chụp ở Beaufort ít
trải nghiệm thú vị về nấu nướng hơn, chủ yếu là các món ăn nhạt nhẽo của trại,
đôi khi có cá, mọi thứ đều xiên, ăn trong màn chống muỗi.
Bức cuối cùng của trang là hình ảnh mờ mờ của đá và nước.
Năm 1972, ông đang làm việc trên vách đá ở Acadia
thì trượt chân và rơi từ độ cao hơn chín mét xuống cát, lúc ông vừa thả màn
trập. Ông giữ bức ảnh như một bằng chứng của sự táo bạo và ngu xuẩn, cùng
khoảng cách mong manh giữa chúng. Mắt cá chân bị vỡ không bao giờ lành lại được
như cũ, chủ yếu vì ông bỏ qua lời khuyên của bác sĩ và xương chưa kịp khỏi hẳn
thì ông đã làm việc quần quật. Ông để trang phim vào chỗ cũ và dựa thoải mái
vào ngăn kéo mở, đôi bàn tay gập các tập, những ngón tay buộc lại dây.
Ở phía trước ngăn là một phong bì to bằng giấy tơ chuối,
đựng những bức thư ông viết cho Francesca Johnson trong nhiều năm, nhưng không
bao giờ gửi. Đằng sau phong bì là một cái hộp đựng các bức ảnh in ra. Robert
Kincaid rút cái hộp, lau sạch một khoảng trên bàn bếp, gạt sang một bên bát đĩa
bẩn, các tờ quảng cáo và thư từ của Hội cựu Chiến binh trả lại người gửi. Từ từ
ngồi xuống ghế và cẩn thận mở hộp, ông đeo cặp kính hai tròng gọng kim loại và
nhấc tờ giấy phủ. Ông chăm chú ngắm người phụ nữ trong bức ảnh trên cùng.
Mười sáu năm trước, Francesca Johnson trong chiếc quần jeans
cũ và áo phông, đứng dựa vào cột hàng rào ở Iowa và mỉm cười với ông. Màu đen-trắng rất
hợp với chị, nổi bật đường nét trên thân hình và gương mặt chị, đúng kiểu chị
ngoái nhìn lại hồi đó. Lần đầu tiên in tấm ảnh, chị hiện lên trên giấy như thể
chị là bóng ma quá khứ của ông. Lúc đầu là giấy trắng, rồi những đường nét mềm
mại của bãi cỏ, hàng rào và dáng người, sau đó Francesca nổi bật trong buổi
bình minh ngày thứ Tư, tháng Tám năm 1965. Francesca rời khay đến thẳng với
ông.
Robert Kincaid ngắm kỹ bức ảnh như hàng trăm lần qua nhiều
năm, từ khi ở đó với chị. Trong hộp có tất cả hai mươi sáu bức ảnh Francesca,
nhưng ông thích nhất bức này. Chỉ là Francesca bình dị vào buổi sớm, bộ ngực
chị căng lên dưới lớp vải mỏng và hằn rõ mọi đường nét.
Ông đặt hai bàn tay lên bàn cạnh chiếc hộp, duỗi những ngón
tay dài, mảnh dẻ, và cảm thấy sự động chạm lên làn da bà trở lại sau từng ấy
năm. Cảm nhận thân hình bà, một số hồi ức về xúc giác lan từ tâm trí đến bàn
tay ông hoặc bằng cách khác đâu đó. Không cử động bàn tay, chỉ bằng tâm trí,
ông có thể lướt chúng ung dung và dịu nhẹ khắp người bà, suốt chiều dài và
quanh người bà, khắp người Francesca Johnson.
Francesca và cơ may duy nhất gạt mạnh mọi thời khắc lẻ loi
của ông sang một bên, cái cơ may đọa đày duy nhất vì một thứ hơn mọi thứ khác
trong suốt bao năm trời đằng đẵng lặng lẽ và cô đơn này, con đường và tiếng gầm
rú của động cơ phản lực trên đường tới bất cứ nơi nào có ánh sáng đẹp. Ông sẵn
sàng từ bỏ mọi thứ vì bà, từ bỏ con đường và việc làm ảnh, tất cả. Nhưng có
những lựa chọn chắn lối họ, những lựa chọn khó khăn cho bà. Bà đã quyết định,
một quyết định đúng đắn vì bà nhìn thấu đáo sự việc, và bà ở lại. Ở lại với gia
đình của bà tại Iowa ,
thay vì ra đi cùng ông.
Lạy Chúa, làm sao ông có thể đưa nó trở lại, biến các hình
ảnh thành cảm giác, thành thực tế đau khổ ngay tại đó cho ông.
Bụng anh áp sát bụng chị, chị uốn cong người dâng hiến cho
anh, ánh chớp của đêm hè đặc sệt xuyên qua rèm cửa phòng ngủ. Nụ cười mỉm dịu
dàng của chị và chị không thể ngừng vuốt ve anh, trên giường, sáng hôm sau, bàn
tay chị luôn ở trên người anh.
- Nếu không vuốt ve
anh, em sợ tất cả những thứ này có thể biến mất, - Francesca bảo anh, chị mỉm
cười và ép sát vào anh lúc nói.
Nhưng rồi nó vẫn ra đi, đúng như thế. Ra đi vào sáng ngày
thứ Năm lúc Robert lái xe xuống con đường mòn trong nông trại của chị ở miền
nam Iowa , khi
mặt trời nóng bỏng, cây cối im lìm và vạn vật lặng lẽ. Khi anh đứng trên bậc
chiếc xe tải tên là Harry và ngoảnh nhìn lại chị trên đường, nhìn một lúc rất
lâu trước khi chầm chậm lái Harry vào con đường hàng quận. Nước mắt anh giàn
giụa khi ngoảnh nhìn Francesca lần nữa, chị ngồi ở đầu con đường làng, ngồi vắt
chéo chân, đầu vùi trong hai bàn tay, trong hơi nóng và bụi bặm của mùa hè Iowa .
Ai bảo rằng những đám lửa sẽ tàn lụi? Có thể lập lòe một
chút, nhưng không bao giờ tắt hẳn. Những huyền thoại cổ, những ai không muốn ép
sát người đàn bà vào mình hơn nữa và phải chịu trách nhiệm về mọi chuyện đã trở
thành vụ lợi. Ngắm ảnh Francesca Johnson, bàn tay ông lướt trên bà, qua bao dặm
đường và năm tháng, ông muốn lại có tất cả lần nữa, muốn có bà trần truồng và
chuyển động dưới người ông, nói những lời mà không phải lúc nào ông cũng hiểu,
nhưng dầu sao vẫn hiểu. Ông cảm thấy mình bắt đầu cương cứng và mỉm cười. Chỉ
nghĩ đến bà, ông mới có thể như thế.
Robert Kincaid rút cái nhíp trong túi quần jeans bên trái và
moi ra mảnh giấy nhỏ gấp gọn. Mảnh giấy đã hoen ố và xơ xác vì hàng ngàn lần mở
ra, và đọc đến mười ngàn lần dòng chữ của Francesca Johnson, trong đó có trích
một câu của W.B. Yeats: “Nếu anh muốn ăn
tối lần nữa, tối nay làm xong việc, khi “bướm đêm trắng muốt bay”, anh ghé đến
nhé. Bất cứ lúc nào cũng được”.
(William Butler Yeats
(1865-1939): Nhà thơ và nhà soạn kịch Ireland, lãnh đạo phong trào Phục hưng
Ireland và là một trong những nhà văn lỗi lạc nhất trong thế kỷ 20).
Nét chữ của bà từ mùa hè xa xôi ấy, khi tháng Tám nóng nực
và đọng lại, lúc ông uống trà đá trong căn bếp ngôi nhà nông trại giản dị của
bà. Khuya đêm ấy, bà đã gắn lời mời này vào thành cây cầu mái, cầu Roseman ở
quận Madison , Iowa
Chỉ cần trò chuyện với bà, một lần nữa nói rằng ông cảm nhận
ra sao, rằng cả đời ông đã dành trọn vẹn cho mấy ngày đó. Ông muốn cảm ơn bà,
và nếu không còn gì nữa, chỉ ngắm bà, thấy lại gương mặt bà lần nữa. Một khoảnh
khắc để nói ông vẫn ở đó và vẫn yêu bà. Không thể và không bao giờ là có thể,
bà có một gia đình và mọi thứ. Ông ngả ra sau, lùa bàn tay vào mớ tóc hoa râm,
rối bù như thường lệ, dài hơn cổ áo sơmi khoảng năm xăngtimét. Những việc cuối
cùng, thêm-một-lần-nữa-thôi, và con đường vẫn ở ngoài kia. Những chàng cao bồi
cuối cùng phải vung dây thừng lên lần nữa. Phải làm điều đó. Cưỡi lên con ngựa
đã mệt cho đến khi nó quỵ ngã, và để chi họ tuyệt tự trên con đường tiến hóa
chấm dứt bằng cái chết của ông.
Ông đã náu mình ờ đây với sương mù trên mặt nước, sương mù
bên cửa, và những dấu chân suốt bao năm tháng đè nặng lên ông. Nép bên rìa
của... gì nhỉ? Không gì hết.
Ông rót một tách cà phê, tới cái tủ tường và mở ra. Trên các
giá là dụng cụ của ông: năm ống kính đậy nắp và xếp trong một túi da mềm, hai
máy Nikon F và ống têlê bọc kỹ trong lớp vải dày. Các dụng cụ chuyên dùng, các
dụng cụ cũ kỹ, những nút bấm, khóa kéo bằng kim loại đã mòn vẹt, xây xước và
sứt sẹo vì bị gió nóng tạt cát vào và những tảng đá trên các cánh đồng hoang
Ireland, vì bị xô đẩy và chà xát trên những dặm đường trong chiếc Harry, cùng
những cú xóc trên máy bay phản lực xuyên lục địa đến châu Phi, châu Á hoặc nơi
nào đấy.
Trong ngăn tủ lạnh có cuộn phim Kodachrome II 25 cuối cùng
của ông. Khi người ta ngừng sản xuất loại này, ông đã mua năm trăm cuộn và cất
trong tủ lạnh, chia ra và bảo quản chúng, giữ để dùng riêng cho mình, trong khi
các ổ đựng phim trong máy đã chuyển thành loại Kodachrome 64.
Mọi thứ đã sa sút đến thế này, dù ông luôn biết là sẽ như
thế. Sương mù trên mặt nước, sương mù ở bên cửa và cuộn phim cuối cùng của ông.
Những khái niệm cơ bản: máu xương và da thịt, những suy tư trong tâm trí, tất
cả sẽ tiêu tan và đi đến hồi kết của mọi sự vật. Không gì hơn và không thể thay
đổi, sức đẩy vĩ đại của những điều đã viết ra từ rất sớm về các cách biến hóa của
sự việc, và được các nhà bảo tồn lưu trữ. Một cuộc đời kỳ lạ, lẻ loi và lặng lẽ
làm sao. Ngay từ ban đầu, nó đã nhẹ tựa lông hồng và lưu lại cũng y như thế.
Ngoại trừ những ngày ấy, bốn ngày sáng óng ánh trong năm 1965.
Ồng đã bỏ xuống nơi này, sau bao năm lang thang trên các
vách đá Acadia, trên các bãi biển ở vịnh châu Phi, sau những lúc tranh tối
tranh sáng ở một làng miền núi, nơi vạn vật trượt đến với nhau, những cuộc bơi
vui vẻ trong hồ ở rừng rậm với con gái một ông hàng lụa, tiếng cười lanh lảnh
của cô trong phút chốc xua tan sự tĩnh mịch. Ông thường xuyên nhận thức được
tiếng gào thét của thời gian, sự phai tàn và trôi qua của cái thứ lạ lùng được
gọi là cuộc sống, hiểu rằng tất thảy chỉ là phù du. Làm việc, ăn, đi thẳng
người, rồi sau này là đi loạng choạng. Ngắm nghía mọi thứ để lại trong cái tủ
đựng tài liệu bốn tầng, cũng thoáng qua như ta vậy. Chỉ những hình ảnh là còn
lại, là bằng chứng lặng lẽ cho những hoạt động rộn ràng trước kia của ta mà
thôi.
Ấn Độ
hoặc vịnh châu Phi,
hoặc eo biển Malacca,
luôn giống nhau:
những con người trên
cát,
hoặc chèo thuyền trên
những lớp sóng vỗ bờ.
Một số người làm trong
lúc những người khác quan sát.
Ngày mai
họ sẽ làm việc đó
một lần nữa
Một khi ý nghĩ đã đến với ông, nó không rời đi nữa. Ông đến
bên cửa sổ và ngắm sương mù. Ngay cả buổi sáng cũng có vẻ chán ngán, dù mới chỉ
bắt đầu.
Robert Kincaid mở ngăn kéo tủ bếp. Ba cuốn séc chưa chuyển
thành tiền mặt, thù lao cho những buổi chụp ảnh chán ngắt ở các trường học và
hội chợ nghệ thuật, tổng cộng là 742 đô la. Không còn những ngày huy hoàng nữa,
không còn những chuyến lang thang dài hơi, chụp ảnh cho tạp chí National
Geographic, đưa ông đến bất cứ nơi nào có ánh sáng đẹp.
Ông còn tám mươi bảy đôla tiền mặt nữa. Hộp cà phê của ông
đầy tiền lẻ, có khi được đến năm chục hoặc hơn. Động cơ mới lắp cho chiếc Harry
mới chạy sáu mươi tám ngàn dặm. Nghỉ lại nơi rẻ tiền, hành lý gọn nhẹ tối
thiểu, ngủ trong xe nếu cần. Ông có thể làm thế, có thể đến nơi đó một lần nữa,
ông và con chó săn Con Đường.
- Này Con Đường, mi nghĩ chúng ta có nên đi không? Chỉ đến
đấy, ngắm cầu Roseman, nhớ lại những chuyện cũ thôi? Chẳng làm gì hơn, chỉ đứng
ở chỗ của cô ấy lần nữa. Còn tốt hơn là ngồi đây và ngán ngẩm thương thân, ngắm
mùa thu với cỏ cây, hoa lá và bướm, khóc vì những thứ chẳng bao giờ trở lại.
Con Đường thở hổn hển và ve vẩy đuôi, đến ngồi cạnh Robert
Kincaid.
- Ta không biết bây giờ cô ấy trông như thế nào nữa. Không
biết cô ấy có thay đổi nhiều không?
Những cây thông bên ngoài mờ ảo trong màn sương, nhỏ giọt.
Tiếng cỏ đuôi chó rơi thịch trên nền rừng thông. Lại tiếng nữa.
Sống lẻ loi gần như suốt sáu mươi tám năm, vì lựa chọn và vì
hoàn cảnh, những ý nghĩ của ông cuộn lại với nhau vì chẳng có ai nghe và nếu có
nghe thấy cũng chẳng để ý. Tuy vậy, cuối cùng chúng tuôn trào theo kiểu tùy
tiện, từ suy nghĩ thành lời nói. Vì công việc trí óc không thể kìm giữ trong
yên lặng mãi, lời lẽ phải buột ra ngoài để những suy nghĩ khác có thể thế chỗ.
Với hầu hết mọi người, chỉ một hoặc hai ngày, có thể nhiều
giờ liền hoàn toàn một mình và di chuyển trong sự lặng lẽ triền miên là đủ bắt
đầu cả một quá trình. Robert Kincaid đã sống suốt đời như thế. Ông nói chuyện
một mình trong lúc làm ảnh, hoặc trong lúc nấu ăn, ông lẩm bẩm về tốc độ màn
trập hoặc gia vị, về máy ảnh hoặc phó mát. Con chó trở thành kẻ tiếp thu vui vẻ
những suy nghĩ bộc lộ, và quan trọng hơn cả, nó hài lòng với âm thanh của lời
lẽ đến với nó hoặc lướt qua nó.
- Chắc các con cô ấy đã trưởng thành và ra ở riêng cả rồi.
Mà cũng không thể có cơ hội nhìn thấy cô ấy. Ta không biết chắc phải làm gì nếu
gặp cô ấy. Cũng không biết cô ấy sẽ làm gì. Trời ạ, biết đâu cô ấy đã quên hết
bốn ngày đó. Chỉ là một hồi ức mà có khi cô ấy không thích nghĩ đến nữa.
Robert Kincaid hiểu rõ hơn nhiều. Francesca Johnson và ông
đã bị khóa chặt với nhau, miễn là đầu óc họ còn nhớ được. Ông không bao giờ ngờ
vực điều đó. Bà có mặt trên mọi con đường ông đi suốt mười sáu năm qua. Ông
biết, và ông tin chắc rằng với bà cũng hệt như thế. Nhưng thỉnh thoảng, sẽ nhẹ
nhàng hơn nếu ông hình dung bà không còn nghĩ đến ông nữa, khiến ông chịu đựng
dễ dàng nỗi đau như ngọn giáo đâm phập vào ngực mỗi khi ông nghĩ đến bà.
Một tình yêu to lớn trong khoảnh khắc bập bềnh, khi ngọn gió
quanh quẩn trên lưng ông, vạn vật ngập ngừng trong mọi thứ mà nó lan tới. Một
khoảnh khắc xao xuyến, khi người lữ khách già nhìn thấy ánh lửa trong nhà, khi
đoàn tàu đến chỗ nghỉ và tiếng còi im bặt. Khi ông đã ngừng lượn quanh ngôi tháp cổ của Rilke một
thời gian. (Trích câu thơ của Rainer
Maria Rilke (1875-1926), nhà thơ và nhà văn Áo gốc Đức).
Cái tủ lạnh đằng sau ông cằn nhằn như người, Robert Kincaid
hút một điếu Camel nữa, ông ho hai lần và ngắm buổi sáng trải ra trước mắt. Ông
nhớ lại căn bếp trong nông trại ở Iowa .
Như một nhân chứng cuối cùng và gần như không nhầm lẫn, ông làm sống lại tất
thảy, con mắt của nhà nhiếp ảnh bẩm sinh và thạo nghề là chiếc máy ảnh đặc
biệt, ông lại có thể nhìn thấy nó, căn bếp ấy, với mọi chi tiết. Lớp vải sơn
lót nền nứt nẻ và cái bàn formica, cái radio cạnh bồn rửa và những con bướm đêm
lượn quanh ngọn đèn.
Francesca ở đó, mặc bộ váy hồng, chân đi xăng đan trắng,
đang nhìn anh. Francesca Johnson nắm lấy cơ hội lớn nhất đời và ngã thẳng vào
anh, còn anh cũng ngã quỵ trước chị. Nếu có tội, thì đây là tội chung của họ
chia đều và công bằng. Tối hôm ấy, anh đứng đó, dựa vào tủ lạnh ngắm chị, ngắm
riềm váy trên đôi chân rám nắng, thon thả của chị. Rồi sau đó là sức đẩy mạnh
mẽ của những cung cách cổ xưa - chúng ta vừa ca ngợi vừa nguyền rủa nó những
cung cách cổ xưa đầy lôi cuốn và bản tango trên phố vang vọng từ xa nhưng mỗi
lúc một tiến lại gần hơn.
Những cung cách cổ xưa hòa quyện trong tấm trải giường lộn
xộn của một đêm hè nóng nực, trên những giọt mồ hôi ở bụng, mặt và vú
Francesca, mồ hôi trên vai và mặt anh, cả trên lưng và bụng anh. Những cung
cách cổ xưa với những cây thủy cự thơm ngát, đường cong của chiếc áo choàng giao
chiến đỏ thắm và tiếng reo hò của những đám đông ở xa, không thể nhìn thấy cuộc
thi đấu nhưng vẫn cổ vũ. Tất cả những năm tháng kìm nén khát khao của chị, cùng
tất cả những năm tháng tương tự của anh, làm cả hai đến với nhau hết lần này
đến lần khác, trong lúc những cây nến nhỏ giọt, những trận mưa rơi rồi tạnh, và
buổi sớm tinh mơ ngập ngừng lan trên miền quê nam Iowa.
Ngay từ tia sáng đầu tiên, anh đã đưa chị ra bãi cỏ và bảo
chị dựa vào một cột rào. Ở nơi đó anh đã biến chị thành một bức ảnh đen-trắng, bức
ảnh lúc này ở trong hộp trên bàn, tại một căn bếp khác, trong buổi sáng mờ
sương của Seattle .
Sợi dây thừng to lớn lại quay nhanh. Chiếc Harry ướt mèm và
đầy mùi khói thuốc lá. Lại những thói quen ấy, cố tình giống hệt mười sáu năm
trước. Chiếc vali lèn sát vào cái lốp dự phòng trên thùng xe, buộc bằng sợi dây
phơi. Lần này không có chiếc ghita, nhiều năm nay Robert không chơi ghita nữa.
Nghĩ đến nó, ông trở lại căn nhà nhỏ và bới cây đàn ra khỏi chỗ, cạnh tủ lạnh.
Hộp đàn bẹp rúm và khó mà biết cây đàn trông ra sao, vì thế ông không buồn mở
hộp. Ông nhún vai và mang ra thùng xe, buộc vào cạnh vali và kéo tấm vải dầu
phủ lên cả cây đàn lẫn cái vali. Cây ghita trong hộp đàn phát ra một âm thanh
nhè nhẹ, du dương lúc ông thít mạnh sợi dây cho chặt, dường như nó dỗ dành là
vẫn có thể chơi được, nếu lấy nó ra khỏi bóng tối, lên dây và gảy.
Nếu như trước kia, Robert Kincaid đã nhảy phắt từ thùng xe
xuống đất, nhưng bây giờ ông ngồi trên cửa hậu và nhẹ nhàng trượt xuống, đặt
cái chân lành lên mặt đất rồi đến chân kia, vì nếu không cẩn thận, ông có thể
ngã như bỡn.
Chỉ mang một balô đựng một chiếc máy ảnh Nikon F và chỉ một
ống kính - loại 105 li ưa thích của ông - và cuộn phim Kodachrome II duy nhất.
Một cuộn phim cho chuyến viễn du gọi là Lần Cuối cùng.
Phích nước, máy ảnh, vali, ba tút Camel, một thùng bia Tàu
ông thấy bán trong một cửa hàng trên bờ biển. Cái túi ngủ cũ. Nếu thiếu tiền,
ông có thể hạ trại ngay trên thùng xe. Một cuốn Những ngọn đồi xanh châu Phi (Tác phẩm của Ernest Hemingvvay, xuất bản năm
1935) tả tơi, cuốn sách ông mang theo năm 1965 và không đọc từ hồi đó. Ông
ngắm mình: đôi giày ống Red Wing thay đế đến lần thứ tư, quần jeans bạc màu,
sơmi kaki và đeo dây quần màu cam. Chiếc áo leo núi có mũ trùm màu nâu ở đằng
sau ghế, một túi áo bị rách và vệt cà phê trên ống tay bên phải. Bộ trang phục
không thay dổi, tiện dụng của một người sống lang thang.
Con Đường ngồi trên ghế cạnh ông. Bình nước và cái đĩa thiếc
cho nó để trên sàn xe, cạnh bao thức ăn cho chó và hộp cà phê đầy tiền lẻ.
Tuy vậy, phải chọn lộ trình. Ở ngoài trời trong đêm lạnh sẽ
dành cho miền quê phía Bắc xa xôi, vào thời gian này trong năm. Thực ra, không
có lộ trình đặc biệt nào, vì không có địa điểm đặc biệt nào nữa. Bắt đầu là đi
về phương Nam tới Oregon , sau đó là California
rồi rẽ về hướng Đông. Ông nghe nói gần đây Iowa
không xê dịch tí nào, và từ Bắc California ,
ông sẽ đi về hướng Đông là chính.
Có thể lang thang qua Nam Dakota và thăm Black Hills lần
nữa, vì chặng đường cuối cùng là đến quận Madison ,
Iowa
- Mi biết không, Con Đường, ta thấy thấm mệt vì mọi thứ ảm
đạm và bất hạnh ta đang đắm mình trong đó. Có lẽ mi cũng thế. Nói năng giả dối
về những cung cách cũ và những ngày xưa, loanh quanh ở đây, xem các tài liệu,
hồ sơ của các thứ quá quen thuộc mà ta đã làm. Nguyền rủa tình trạng dã man của
sự già yếu, từ bỏ và biến đời mình thành một mảnh có thật của sự hỗn độn
xấu xa. Chẳng giống ta chút nào. Thực tế là một chuyện, nhưng cắt xén dần những
ước mơ là cái chết đang đến gần bên cửa.
Ông dừng lại một lát, nhìn xuống con chó.
- Mi đã bao giờ nghe những dòng thơ tuyệt vời này của
Cummings chưa? Không phải ông bạn Cú Muỗi của chúng ta đâu, mà là ông e.e.
cummings, người thích viết tên mình bằng chữ thường. Xem nào... ờ, ta không thể
nhớ ra tất cả... một thứ gì đó về bác sĩ và các trường hợp vô vọng, về các vũ
trụ tốt đẹp hơn ở nơi nào đó nếu ta đi tìm chúng.
(E.E. Cummings
(1894-1962): Nhà thơ Mỹ, là một trong những người có nhiều thử nghiệm cấp tiến
và sáng tạo nhất trong thế kỷ 20)
Ông mỉm cười với con chó.
- Ta sẽ trở lại ngay thôi.
Vào nhà, Robert Kincaid cầm cái balô để trên giá phòng kho
và túm cái chân máy Gitzo sứt sẹo dựa vào tường hậu, đằng sau bốn cái sơmi treo
ở đó. Tìm khắp trên sàn kho, ông tìm được cái áo len dài tay, cổ lọ mầu đen,
ông mua ở Ireland
nhiều năm trước và quấn cái áo quanh chân máy Gitzo. Chiếc áo làm việc đu đưa
trên mắc. Ông lấy xuống và mặc vào.
Ông xếp các máy ảnh và phụ tùng trong tủ bếp vào balô, từng
thứ một rất ngăn nắp, đâu vào đấy. Ông vẫn còn bốn mươi ba cuộn phim Tri-X
đen-trắng trong ngăn kéo, lăn lóc trên bề mặt tấm bảng của một tạp chí nhiếp
ảnh có uy tín:
TẶNG ROBERT. L.
KINCAID
ĐỂ CÔNG NHẬN SỰ CỐNG
HIẾN XUẤT SẮC SUỐT ĐỜI
TRONG NGHỆ THUẬT
NHIẾP ẢNH
(Animus non
integritatem sed íacinus cupit –
Trái tim sẽ không
thuần khiết nếu thiếu phiêu lưu)
Ông bốc các cuộn phim vào một túi mua hàng, nhìn quanh rồi
vắt cái chân máy quấn áo len lên một bên vai, balô lên vai kia. Lúc khóa căn
nhà, ông cẩn thận không để cánh cửa có khung lưới chắn muỗi sập mạnh lúc đóng.
Rồi trở lại xe.
- Sẵn sàng chưa, cún? - Ông hỏi và khởi động máy. - Để xem
dọc đường chúng ta quên gì nhé.
Mặt trời mỏng manh le lói qua màn sương mù giữa buổi sáng
lúc Robert Kincaid đi phà vào đất liền, qua eo biển vào vịnh Elliot. Sóng gợn
nhè nhẹ trên mặt nước. Ông lái xe qua các phố vắng ra khỏi thành phố, dọc theo
cảng, qua công viên, nơi ông và Cú Muỗi thỉnh thoảng ngồi trên ghế dài và kể
cho nhau nghe những điều họ tin là thật về đời mình. Ở Olympia , ông đổi séc của trường ra tiền mặt
và gửi một bưu thiếp cho Cú Muỗi, cho biết ông ra khỏi thành phố và vài tuần
nữa sẽ gặp lại ông ta. Người già hay lo cho nhau, ông bạn Cú Muỗi của ông có
thể băn khoăn và lo lắng.
Ông quyết định theo những con đường ven biển xuống phía Nam
và đến gần Maytown, rẽ về hướng Tây vào vùng quê thoáng đãng gần như quê ông,
có những con đường tách biệt và nhiều thị trấn nhỏ. Con Đường thò đầu ra cửa và
vểnh tai lên trong gió.
Thế là, tháng Mười một năm 1981, lấy các dụng cụ xuống lần
cuối cùng và một lần nữa, mắc kẹt trong những vòng xoắn của sợi dây, Robert
Kincaid quay nhanh sợi thừng to lần nữa và nhằm thẳng tới Iowa, đến những cây
cầu ở quận Madison.
tiếp: http://bloggenguoixuthanh.blogspot.com/2015/06/mot-ngan-con-uong-que-robert-james_4.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét