Trại súc
vật
(Animal Farm)
Tác giả: George Orwell
Dịch giả: Phạm Minh Ngọc
Nhà xuất bản Hội Nhà Văn - 2013
Chương 3
Phải công nhận là chúng làm việc rất chăm,
không quản mệt mỏi, chỉ cốt thu hoạch cho xong! Công khó của chúng đã được đền
bù, chúng thu được nhiều hơn dự kiến.
Đôi khi chúng cũng gặp một số khó khăn vì tất
cả công cụ đều được làm để dành cho người chứ không phải cho súc vật, mà muốn sử
dụng công cụ đó thì phải đứng được trên hai chân sau. Nhưng phải nói bọn lợn là
một giống thông minh - khó đến đâu chúng cũng có cách. Còn lũ ngựa thì hiểu rõ
từng thửa ruộng, mà cắt và vun cỏ thành đống thì chúng làm thạo hơn ông Jones
và gia nhân nhiều. Bọn lợn không làm mà chỉ hướng dẫn và kiểm tra các con khác.
Với kiến thức như thế thì việc chúng nắm vai trò lãnh đạo là đương nhiên. Chiến
Sĩ và Bà Mập tự khoác lên mình máy cắt hoặc máy bừa cỏ (dĩ nhiên là không cần
hàm thiếc, cũng chẳng cần cương) và kiên nhẫn đi khắp cách đồng, trong khi một
con lợn nào đó bước theo sau, thỉnh thoảng lại kêu “Đi thẳng, đồng chí!” hoặc “Quay
lại, đồng chí!”. Tất cả các con vật, không kể lớn nhỏ, đều tham gia cắt và xếp
cỏ. Ngay đến bọn gà vịt cũng phơi mình dưới nắng suốt ngày để tham gia vận chuyển
từng lọn cỏ nhỏ bằng mỏ. Chúng đã hoàn tất công việc một cách nhanh chóng, phải
nói là nhanh hơn người, nếu ông Jones và gia nhân làm thì phải hai ngày nữa mới
xong. Hơn nữa đấy lại là một vụ mùa năng suất nhất từ trước đến nay. Không có
chuyện rơi vãi vì bọn gà, vịt rất tinh mắt, chúng nhặt đến từng cọng một. Và
cũng không có con nào ăn vụng, dù chỉ một miếng ngoạm.
Công việc của trang trại diễn ra thuận lợi
trong suốt mùa hè năm đó. Bọn súc vật cảm thấy vô cùng sung sướng, chúng chưa
bao giờ nghĩ rằng chuyện đó lại có thể xảy ra. Ăn là cả một niềm vui, vì bây giờ
thức ăn là của chúng, do chúng và vì chúng chứ không phải là thứ do một ông chủ
keo bẩn bố thí cho nữa. Sau khi chúng đã tống khứ được lũ người ăn bám vô tích
sự đi rồi thì khẩu phần mỗi con dĩ nhiên là nhiều hơn. Và mặc dù chưa có kinh
nghiệm, chúng vẫn có nhiều thời gian thư giãn hơn. Chúng có gặp một số khó khăn,
ví dụ khi thu hoạch ngũ cốc thì phải dùng sức để thổi trấu đi vì trang trại
không có máy đập, nhưng với trí thông minh của lũ lợn và sức khỏe của Chiến Sĩ
thì việc gì mà chúng chẳng làm được. Chiến Sĩ rất được kính trọng. Ngay khi còn
ông Jones nó đã chăm chỉ rồi, nhưng bây giờ nó làm việc bằng ba, có ngày tưởng
chừng như toàn bộ công việc của trại đều đổ dồn lên vai nó. Nó kéo rồi đẩy từ
sáng đến tối và bao giờ cũng có mặt ở những chỗ khó khăn nhất. Nó nhờ một con
gà trống đánh thức trước nửa tiếng và tự nguyện làm một số việc cần kíp nhất
trước khi ngày làm việc chính thức bắt đầu. Trước bất cứ khó khăn, trở ngại nào
nó đều nói: “Tôi sẽ cố gắng hơn nữa!”, câu ấy đã trở thành phương châm hành động
của chính nó.
Những con khác cũng làm việc hết mình. Thí dụ
lũ gà và vịt đã mót được đến hai tạ ngũ cốc. Thói ăn cắp vặt; những tiếng ỉ eo
về miếng ăn, miếng uống; chuyện cãi vã, cắn xé; thói ghen tị - những thói xấu
đó của quá khứ đã biến mất hẳn. Không con nào trốn việc - đúng ra là gần như
không con nào. Mollie không thích dậy sớm và tìm cách chuồn trước, nại rằng có
hòn đá nhỏ dắt vào móng. Thái độ của con mèo cũng đáng ngờ. Cứ khi nào cần là y
như rằng nó đã bỏ đi đâu mất từ trước rồi. Chị chàng thường bỏ đi đâu đó rất
lâu và chỉ xuất hiện, như chưa có chuyện gì xảy ra, ngay trước bữa ăn hay vào
buổi chiều, khi công việc đã hoàn tất. Nhưng nó luôn luôn tìm được cách giải
thích và kêu gừ gừ một cách đáng yêu, thành ra khó mà nghi ngờ được thiện chí của
nó. Chỉ có con lừa già Benjamin là vẫn như cũ. Nó vẫn làm công việc một cách chậm
chạp cố hữu như thời còn ông Jones, không bao giờ trốn việc, cũng chẳng bao giờ
làm hơn. Nó không nói gì về cuộc Khởi Nghĩa cũng như những đổi thay sau đó. Nếu
được hỏi có cảm thấy vui hơn thời còn ông Jones không, thì nó bảo: “Đời lừa dài
lắm. Các vị chưa thấy lừa chết bao giờ cơ mà” - bao giờ nó cũng nói một câu bí
hiểm như vậy.
Ngày chủ nhật nghỉ. Bữa sáng ăn muộn hơn một
tiếng và sau đó bao giờ cũng có một cuộc họp mặt long trọng. Trước hết là lễ
kéo cờ. Tuyết Tròn tìm được trong kho dụng cụ một tấm khăn trải bàn cũ màu xanh
của bà Jones rồi vẽ một cái móng và một cái sừng màu trắng lên trên. Và thế là
buổi sáng chủ nhật nào chiếc khăn trải bàn cũng tung bay trên cột cờ trong vườn
hoa. Tuyết Tròn giải thích rằng màu xanh tượng trưng cho đồng ruộng Anh quốc,
còn sừng và móng là biểu tượng của nước Cộng Hòa Súc Vật tương lai, khi đã lật
đổ được toàn bộ giống người rồi. Sau khi kéo cờ mọi con vật cùng đến tập trung
trong nhà kho lớn, chúng gọi đấy là Họp. Chúng lập kế hoạch cho tuần sau cũng
như thảo luận và ra nghị quyết về các kiến nghị khác nhau tại đây. Chỉ có bọn lợn
đưa ra kiến nghị mà thôi. Những con khác chỉ biết biểu quyết chứ không kiến nghị
gì bao giờ. Tuyết Tròn và Napoleon thảo luận hăng nhất. Nhưng hai con này luôn
luôn chống đối nhau: hễ con này đưa ra ý kiến gì là con kia lập tức phản đối.
Ngay cả khi vấn đề đã được quyết định rồi, như việc dành một miếng đất nhỏ phía
sau khu vườn làm chỗ dưỡng già, không ai có thể phản đối chuyện đó, thì hai con
này lại tranh luận gay gắt về việc loài nào, đến bao nhiêu tuổi thì được nghỉ
hưu. Các buổi Họp bao giờ cũng kết thúc bằng bài đồng ca Súc Sinh Anh quốc, còn buổi chiều thì chúng được nghỉ tự do.
Bọn lợn dành cái kho dụng cũ làm tổng hành
dinh. Buổi tối chúng học nghề mộc, nghề rèn và những nghề khác qua những cuốn
sách nhặt được trong tòa nhà chính. Tuyết Tròn còn đưa những con khác vào các tổ
chức mà nó gọi là Ủy Hội Súc Sinh. Nó làm việc này một cách say sưa, không biết
mệt là gì. Nó đã thiết lập được Ủy Ban Trứng cho lũ gà mái, Ủy Ban Chăm Sóc
Đuôi cho lũ bò, Hiệp Hội cải huấn các đồng chí thú hoang (mục đích là cải tạo bọn
chuột và thỏ rừng); Phong Trào giữ lông thật trắng cho bọn cừu, vân vân và vân
vân, đấy là chưa kể các tổ xóa nạn mù chữ nữa. Nói chung các dự án của Tuyết Tròn
đều không có kết quả. Việc cải tạo lũ thú hoang thất bại gần như ngay từ đầu.
Thái độ của chúng chẳng thay đổi tí nào, mà cư xử tốt thì chúng lại càng láo
thêm. Con mèo cũng có chân trong Hiệp Hội cải huấn và đã hoạt động rất tích cực
trong mấy ngày đầu. Có lần nó lên tận mái nhà nói chuyện với mấy con chim sẻ đậu
ngoài tầm với của nó. Nó bảo rằng bây giờ mọi loài đều là đồng chí và nếu con sẻ
nào muốn thì có thể đậu ngay lên chân trước nó; nhưng bọn sẻ không dám lại gần.
Các lớp học đọc, học viết thu được kết quả
khả quan. Trước khi mùa thu về đa số các con vật trong trại đều đã thoát nạn mù
chữ ở những mức độ nhất định.
Bọn lợn đọc thông viết thạo. Lũ chó cũng biết
đọc, nhưng chúng chỉ đọc mỗi Bảy Điều Răn mà thôi. Con dê tên là Muriel đọc
thông hơn lũ chó nên buổi tối nó thường đọc cho những con khác nghe các mẩu báo
nhặt được trên đống rác. Lừa Benjamin đọc nhanh không kém gì lũ lợn, nhưng nó
chẳng đọc cái gì bao giờ. Nó bảo chẳng thấy có gì đáng đọc. Bà Mập học thuộc cả
bảng chữ cái nhưng không biết ghép vần. Chiến Sĩ không vượt qua được chữ D. Nó
thường lấy những cái móng to kềnh của mình để viết lên cát những chữ cái A, B,
C, D rồi đứng ngắm, tai cụp lại phía sau, thỉnh thoảng lại vẫy vẫy bờm, cố gắng
nhớ xem sau đó là chữ gì, nhưng chẳng bao giờ nhớ ra. Đôi khi nó cũng thuộc được
các chữ cái E, F, G, H, nhưng bao giờ cũng vậy, hễ thuộc mấy chữ đó thì lại
quên các chữ A, B, C, D. Cuối cùng nó đành thỏa mãn với bốn chữ cái đó và ngày
nào cũng viết một hai lần để rèn trí nhớ. Mollie chỉ học năm chữ cái ghi đủ tên
nó mà thôi. Nó thường lấy cành cây nhỏ để xếp các chữ đó rồi trang trí thêm bằng
một vài bông hoa, sau đó đi vòng quanh để ngắm.
Những con khác không vượt qua chữ A. Những
loài ngu hơn như cừu, gà và vịt không thể thuộc được Bảy Điều Răn. Sau khi suy
nghĩ, Tuyết Tròn tuyên bố rằng có thể rút Bảy Điều Răn thành một cách ngôn như
sau: “Bốn chân tốt, hai chân xấu”. Nó bảo đấy chính là nguyên lí cơ bản của Súc
Sinh Kinh. Chỉ cần nắm vững cách ngôn này thì không còn sợ gì ảnh hưởng của con
người nữa. Bọn gà vịt phản đối vì cho rằng chúng chỉ có hai chân, nhưng Tuyết
Tròn đã chứng minh không phải như vậy.
- Cánh chim, thưa các đồng chí, - Tuyết
Tròn nói, - là cơ quan để vận động chứ không phải để cầm nắm. Cánh cũng là chân
thôi. Đặc trưng để phân biệt với Giống Người là bàn tay, mọi việc xấu xa đều do
đôi bàn tay của chúng làm hết.
Bọn gà vịt không hiểu hết bài thuyết pháp
tràng giang đại hải đó, nhưng chúng đồng ý với cách giải thích của Tuyết Tròn
và tất cả những con vật ngu si hơn lại phải học thuộc lòng cách ngôn mới. BỐN
CHÂN TỐT, HAI CHÂN XẤU được viết to hơn, bên trên Bảy Điều Răn. Khi đã thuộc
lòng rồi thì lũ cừu tỏ ra rất khoái cách ngôn này, mỗi khi nằm nghỉ là chúng lại
đồng thanh tụng “Bốn chân tốt, hai chân xấu! Bốn chân tốt, hai chân xấu!”, và cứ
thế hàng giờ liền không biết mệt.
Napoleon không quan tâm đến các ủy hội của Tuyết
Tròn. Nó bảo rằng giáo dục thế hệ trẻ quan trọng hơn công tác vận động những
con đã trưởng thành. Hai con chó cái Jessie và Bluebell đẻ được chín con chó
con khỏe mạnh ngay sau vụ thu hoạch. Napoleon bắt lũ chó con ngay khi chúng vừa
cai sữa, nó bảo sẽ chịu trách nhiệm giáo dục bọn trẻ. Nó đem lũ chó con giấu
trên gác xép, bên trên kho dụng cụ, phải có thang mới trèo lên được, và giữ
chúng ở đó kín đến nỗi dần dần không con nào còn nhớ đến lũ chó con ấy nữa.
Chuyện mất sữa không còn là bí mật. Bọn lợn
đem trộn vào cám ăn hàng ngày. Những quả táo đầu mùa đã chín, ngày nào cũng có
quả rụng trên đám cỏ trong vườn. Mọi con vật đều nghĩ là sẽ đem chia đều, nhưng
một hôm có lệnh nhặt táo rụng rồi đem vào nhà kho dụng cụ để dành riêng cho lũ
lợn. Có mấy con phàn nàn về chuyện này, nhưng không đi đến đâu. Về vấn đề này
thì lũ lợn, kể cả Tuyết Tròn và Napoleon, đều thống nhất quan điểm. Chỉ Điểm được
cử đi làm công tác tư tưởng.
- Thưa các đồng chí, - Nó nói, - Tôi hy vọng
là các đồng chí không nghĩ rằng loài lợn chúng tôi làm như thế là do ích kỉ và
đặc quyền đặc lợi chứ? Nhiều đồng chí lợn cũng ngán sữa và táo lắm. Tôi cũng chẳng
thích gì hai thứ đó. Mục đích của chúng tôi khi ăn những thứ đó chỉ là nhằm bảo
vệ sức khỏe mà thôi. Sữa và táo (Thưa các đồng chí, khoa học đã chứng minh) có
chứa nhiều chất cực kì cần thiết cho sức khỏe loài lợn. Loài lợn chúng tôi làm
công việc trí óc. Chúng tôi nắm toàn bộ công tác tổ chức và quản lí trang trại
này. Vì sự phồn vinh của các đồng chí mà chúng tôi phải làm việc cả ngày lẫn
đêm. Chúng tôi uống sữa và ăn táo vì lợi ích của chính các đồng chí đấy. Các đồng
chí có tưởng tượng được chuyện gì sẽ xảy ra nếu loài lợn chúng tôi không cáng
đáng nổi nhiệm vụ không? Lão Jones sẽ quay về! Vâng, lão Jones sẽ quay về! Chắc
chắn là như thế, thưa các đồng chí, - Nó van vỉ gào to, vừa gào vừa nhảy từ phải
sang trái, đuôi vẫy nhặng lên, - Chắc chắn là không ai trong chúng ta muốn lão
Jones quay về rồi, có phải thế không ạ?
Chắc chắn là không một con vật nào muốn lão
Jones quay về rồi. Đặt vấn đề theo cách đó thì không con nào dám mở miệng ra nữa.
Sức khỏe loài lợn là việc hệ trọng, chuyện đó không cần phải bàn. Thế là chúng
đi đến thống nhất mà không bàn cãi thêm là sữa và táo rụng (khi vào mùa thì
toàn bộ) chỉ để dành cho riêng loài lợn dùng mà thôi.
------------
Còn tiếp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét