Điều quý nhất của thời gian là nó chỉ thuần tương đối.
Theo sự nhất trí chung, phần lớn những hồi tưởng được dành cho người đang bị
thì thụp rơi xuống nước và ta không nói quá là con người có thể duyệt lại toàn
bộ cuộc tình chỉ trong thời gian ngắn ngủi khi họ cởi đôi găng tay.
Đấy là việc Trysdale đang làm, khi anh đứng bên chiếc
bàn trong căn phòng độc thân anh thuê. Trên mặt bàn là một cây xanh trồng trong
một cái lọ bằng đất nung đỏ. Cây này là một loài xương rồng, với những chiếc lá
dài thõng, liên tục đong đưa theo ngọn gió nhẹ nhất trong cử chỉ lạ lùng dường
như ra dấu hiệu gì đấy.
Anh bạn của Trysdale, anh trai của cô dâu, đứng kế bên
cái tủ bát đĩa, đang phàn nàn vì phải uống rượu một mình. Cả hai đang mặc bộ
quần áo dự lễ.
Trong khi Trysdale đang chậm rãi cởi những cúc găng
tay, đầu óc anh nhanh chóng và đau xót hồi tưởng lại những giờ vừa trôi qua.
Dường như khứu giác của anh vẫn còn đượm mùi hương từ những lẵng hoa xếp dầy
đặc trong nhà thờ và trong tai anh vẫn còn vang tiếng rầm rì của hàng nghìn
giọng hát, tiếng xào xạc của trang phục giòn cứng và dai dẳng một cách cố chấp
nhất, những lời ê a của vị mục sư đang buộc đời cô dâu vào người khác mà không
ai gỡ ra được.
Như thể do thói quen của đầu óc anh ta, từ khía nhìn
chung cục vô vọng này, anh vẫn cố gắng hết mức để đi đến lời lý giải tại sao và
làm thế nào anh đã mất cô. Bị một thực tế không thể dung hoà giáng cho anh một
cú thô bạo, anh bất ngờ thấy mình đối diện với cái mà từ xưa đến giờ anh chưa
bao giờ giáp mặt - cái bản ngã sâu thẳm, nguyên sơ và giản đơn của anh. Anh đã
thấy mọi lớp nhung y của trò giả vờ và kiêu kỳ mà anh đã mặc giờ biến thành giẻ
rách của tính ngông cuồng.
Anh rùng mình với ý nghĩ rằng, từ trước đến giờ, trong
con mắt của thiên hạ, trang phục của anh hẳn có vẻ nghèo nàn và tả tơi. Tính
phù phiếm và tật hay dối gạt! Đây là những điểm yếu của anh. Và riêng cô thì
không bao giờ như thế!
Nhưng tại sao… Khi cô đi chậm rãi giữa hai hàng ghế dẫn
đến bục làm lễ, anh cảm thấy một nỗi đắc thắng thấp hèn, chán ngán vốn vẫn
thường nâng đỡ anh. Anh đã tự nhủ là vẻ nhợt nhạt của cô là do ý nghĩ cô dành
cho một người nào khác chứ không phải cho người cô sẽ trao cuộc đời. Nhưng ngay
điều an ủi tệ hại này cũng không giữ được lâu. Vì lẽ, khi anh thấy cô thoáng
ngước lên nhìn, một tia nhìn trong sáng cô dành cho người đoạt được cô, tự anh
biết rằng anh đã bị quên lãng. Có một lần, cô đã gửi lên anh cùng tia nhìn này.
Thực ra, sự lừa dối của anh đã vỡ vụn, mọi chống đỡ đều không còn. Thế thì tại
sao cuộc tình lại chấm dứt? Không có bất hoà giữa hai người, không có gì cả.
Cả nghìn lần anh đã duyệt lại trong tâm trí anh sự việc
xảy ra trong những ngày cuối cùng trước khi mọi chuyện đều bị đảo lộn.
Cô luôn khăng khăng muốn tung anh lên mây xanh và anh
đã chấp nhận việc này với vẻ huy hoàng. Hương hoa cô dâng lên thật ngọt ngào,
thật khiêm tốn (anh tự nhủ như thế), đầy tính trẻ con và đầy vẻ tôn thờ và (có
lần anh đoán chắc như thế) thật thành khẩn. Cô đã gán ghép cho anh, đến mức gần
như siêu nhiên, mọi đức tính và mọi xuất chúng và mọi tài năng, rồi anh đã hấp
thụ việc hiến dâng như thể cây cối sa mạc thu lấy những giọt mưa mà không chắc
sẽ nở hoa hay kết trái.
Trysdale hồi tưởng lại rõ ràng một kỷ niệm đỉnh cao về
tính tự kiêu của anh - đầy ngu xuẩn nhưng hối tiếc thì đã muộn.
Đấy là vào một buổi tối khi anh mời cô lên mây xanh và
chia sẻ sự vĩ đại của mình. Giờ thì anh quá đau đớn nên không muốn nhớ lại
nhiều về vẻ đẹp đầy thuyết phục của cô tối hôm ấy - mái tóc lượn sóng buông
thả, mãnh lực lôi cuốn dịu dàng và trinh nguyên của những tia nhìn và lời nói
của cô. Trong khi chuyện trò với nhau, cô nói:
- Và Thuyền trưởng Carruthers đã cho em biết là anh nói
tiếng Tây Ban Nha như người bản xứ. Tại sao anh giấu em một tài năng như thế?
Có việc gì mà anh không biết không?
Thực ra, Carruthers là một anh dốt. Chắc chắn là anh
(Trysdale) đã mang tội (đôi lúc anh như thế) thốt lên trong câu lạc bộ của anh
một câu châm ngôn nào đấy bằng tiếng Tây Ban Nha mà anh đã moi ra từ mấy thứ hổ
lốn trên bìa sau các quyển từ điển. Carruthers, vốn là một trong những người
ngưỡng mộ anh hết mình, chính là người đã phóng đại việc phô trương cho một óc
thông thái đáng nghi ngờ.
Nhưng hỡi ôi! Hương hoa từ lòng ngưỡng mộ của cô đã trở
nên quá ngọt và quá bốc! Anh để cho lời gán ghép lan truyền ra mà không đính
chính. Không phản đối gì cả, anh đã cho phép cô choàng quanh vầng trán anh cái
vòng miện giả hiệu về nền uyên bác Tây Ban Nha.
Anh đã để cái vòng miện xoắn xít mềm dịu tô điểm cho
cái đầu thích chinh phục của anh, mà không cảm thấy có những gai nhọn đang châm
chích và sau này sẽ xuyên thủng cả anh.
Cô thật là vui tươi, thẹn thùng và dè dặt làm sao ấy!
Cô đã vùng vẫy như con chim bị đánh bẫy khi anh đã đem mọi thứ trọng đại của
anh ra đặt dưới chân cô! Anh đã có thể đoán chắc, và giờ anh vẫn đoán chắc mà
không nhầm lẫn, là cô đã chấp nhận anh. Chỉ có điều cô không thể trả lời trực
tiếp cho anh, vì cô còn e thẹn. Cô bảo: “Ngày mai em sẽ gửi anh câu trả lời” và
anh, kẻ chiến thắng buông thả tự tin, đã mỉm cười ban cho cô quyền được trễ
hạn.
Ngày kế, anh nóng nảy trông chờ câu trả lời của cô. Đến
trưa, anh nài ngựa của cô đến gõ cửa phòng anh, rồi để lại cây xương rồng lạ
lùng trong cái bình đất nung đỏ. Không hề có tờ thư hay lời nhắn, chỉ có chiếc
thẻ cột vào cây xương rồng mang một danh từ ngoại ngữ man di hoặc là một tên
thực vật. Anh đã chờ cho đến tối, nhưng vẫn không nhận được câu trả lời của cô.
Tự ái to phồng và tính phù phiếm bị thương tổn khiến anh không muốn đến tìm cô.
Hai ngày sau, họ gặp lại nhau trong một bữa ăn tối. Họ
chào hỏi nhau theo cách bình thường, nhưng cô nhìn anh, ngừng thở, băn khoăn,
giận dữ. Anh lịch sự khăng khăng chờ nghe cô giải thích. Với tính nhạy cảm của
phụ nữ, cô đoán ra ý anh, rồi trở nên lạnh lùng như băng tuyết. Từ ngày ấy, họ
rời xa nhau dần. Anh đã có lỗi chỗ nào? Lỗi thuộc về ai? Giờ trở nên khiêm tốn,
anh tìm kiếm câu trả lời giữa những hoang tàn của việc tự thổi phồng.
Tiếng nói của người thanh niên kia tọc mạch chen vào
luồng hồi tưởng:
- Này, Trysdale, có chuyện gì vậy? Cậu có vẻ đau khổ cứ
như chính cậu là chú rể thay vì chỉ đóng vai phù rể! Nhìn tớ đây này, một món
phụ tùng khác, đã đi hai nghìn dặm suốt từ Nam Mỹ trên một chiếc tàu đầy tỏi và
gián để nhắm mắt làm ngơ sự hy sinh - hãy nhìn xem tội lỗi tớ chất nhẹ như thế
nào trên hai vai! Tớ chỉ có một đứa em gái và giờ nó đã đi. Này, uống tí gì đi
để xoa dịu lương tâm của cậu.
- Tớ không muốn uống gì trong lúc này, cảm ơn.
Anh bạn đi đến gần anh, tiếp tục:
- Rượu cô-nhắc của cậu tồi quá. Ngày nào đấy chạy xuống
Punta Redonda để gặp tớ và thử mấy thứ ông già Garcia mang lậu vào. Chuyến đi
đáng công lắm. A này! Gặp lại cố nhân ở đây! Cậu đào đâu ra cây xương rồng này
thế, Trysdale?
- Món quà từ một người bạn. Có biết loài cây này không?
- Biết rõ lắm chứ! Nó thuộc miền nhiệt đới. Có hàng
trăm cây mọc quanh Punta. Tên nó ghi trên cái thẻ đây này. Có biết một chữ Tây
Ban Nha nào không, Trysdale?
Trysdale đáp, với bóng ma cay đắng của một nụ cười:
- Không. Đấy là tên Tây Ban Nha à?
- Đúng thế. Dân bản xứ mường tưởng những chiếc lá của
nó vươn dài để ra hiệu cho ta. Họ gọi nó là - Ventomarme. Tên có nghĩa là “Hãy
đến mang tôi đi”.
-Truyện ngắn của O.Henry có cấu tứ đơn giản nhưng luôn có dư vị.
Trả lờiXóa-Tôi sợ chạy qua nhà bạn, vì lại sa đà vào truyện chẳng dứt ra. Đúng là chẳng có cái thú nào bằng thú đọc sách, dù đọc đi đọc lại bao lần ( café cũng vậy !).