Dịch giả: Lê Bá Kông
John Hartcourt, chàng sinh viên, chợt trông thấy cha chàng ở
quầy bán sách trong tiệm bách hóa. Thoạt tiên anh cũng không dám chắc khi đứng
giữa đám đông đang xô đẩy dọc theo lối đi, nhưng ở màu da sau gáy ông già, và ở
chiếc mũ phớt bạc màu có cái gì mà anh quen thuộc lắm. Harcourt đang đứng với
cô gái mà anh yêu, chờ mua cho cô một cuốn sách. Suốt buổi chiều anh đã nói
chuyện với cô gái một cách say sưa; nhưng vẫn có một vẻ nhút nhát lo sợ, dường
như trong thâm tâm anh vẫn còn nỗi niềm ngạc nhiên ngây thơ, khi cô gái vui
sướng được đi với anh. Từ dưới chiếc mũ rơm rộng vành, khuôn mặt xinh xắn và
đẹp một cách rắn rỏi với một vẻ tự tin bình thản, luôn luôn ngẩng nhìn anh và
thỉnh thoảng mỉm cười khi anh nói. Đó là thái độ thường xuyên của họ khi nói
chuyện với nhau không bao giờ dám bộc lộ tình yêu chan chứa và nồng nàn.
Hartcourt vừa mua xong cuốn sách và đang móc túi lấy tiền, với một dáng điệu tự
nhiên và sẵn sàng, làm ra vẻ xưa nay anh vẫn quen mua sách tặng những cô gái
thì ông già tóc bạc đội mũ phớt phai màu ở đầu kia quầy hàng quay nửa người về
phía anh, và Hartcourt thấy rằng anh đang đứng chỉ cách cha anh có vài bước.
Những câu nói lưu loát của người thanh niên trở nên ề à và
tiếng nói của anh hạ thấp xuống gần như tiếng thì thầm, hình như anh lo sợ mọi
người trong cửa tiệm nhận ra tiếng anh, anh cảm thấy một nỗi khó chịu ghê gớm
đang dâng lên trong người anh, một cái gì rất quý báu mà anh muốn nắm giữ hình
như sắp tan vỡ. Ở đầu quầy hàng, cha anh đang đứng ngay người, tay giở một cuốn
sách với một vẻ trầm ngâm. Rồi ông lấy chiếc kính lão ở trong chiếc bao da cũ
ra, đeo kính thấp xuống tận đầu mũi và nhìn xuống cuốn sách qua mắt kính. Áo ngoài
của ông mở phanh, hai chiếc khuy áo trong tuột ra, tóc ông quá dài và trong bộ
quần áo khá tồi tàn trông ông giống hệt một người lao động, có lẽ một người thợ
mộc.
Một nỗi bất bình nổi lên trong lòng chàng trai trẻ Hartcourt
khiến anh muốn kêu to lên một cách chua chát: “Tại sao ông lại ăn vận như thể
là trong đời ông chưa bao giờ có được một bộ quần áo tươm tất vậy? Ông không
cần biết thiên hạ nghĩ gì về ông. Trước đây ông cũng không bao giờ để ý cả. Ta
đã nói với ông cả trăm lần rằng khi ra ngoài thì ông nên ăn vận quần áo tươm
tất. Mẹ ta cũng nói như vậy mà ông chỉ cười trừ. Và bây giờ Grace có thể trông
thấy ông, Grace sẽ gặp ông”.
Thế là Hartcourt đứng ngây ra, đầu cúi xuống, và cảm thấy có
cái gì rất đau đớn sắp xảy ra.
Anh lo lắng nhìn Grace lúc đó đã quay về phía quầy sách bán
xon. Giữa đám người đang xô nhau đi không mục đích, mặt nóng bừng, người nọ
dùng cùi tay xô người kia chen nhau mà đi nhưng vẻ mặt vẫn thản nhiên, lạnh
lùng. Grace có vẻ cao lớn và cô đơn một cách lộng lẫy. Nàng rất tự tin trong sự
giao thiệp của nàng với những người đi trên lối đi này, với những người thư ký
sau quầy hàng, những cuốn sách để trên kệ, và với tất cả những gì xung quanh
nàng. Đầu vẫn cúi gầm, anh xích tới gần nàng, và nói nhỏ một cách lo âu:
- Em Grace này, chúng ta hãy đi đâu uống trà đi.
Nàng nói:
- Anh chờ em một phút nữa nhé.
- Đi ngay bây giờ đi.
Nàng lơ đãng nhắc lại:
- Đúng một phút nữa thôi, anh ạ.
- Ở đây không có một hơi gió nào. Đi ngay bây giờ đi.
- Tại sao anh nóng nảy thế?
- Quầy hàng này chả có gì ngòai sách cũ.
- Ở đây có thể có những cuốn sách mà em muốn có từ bao lâu
rồi,- nàng vừa nói vừa mỉm cười rất tươi với anh và không nhận thấy vẻ lo âu
trên nét mặt anh.
Bởi vậy Hartcourt cũng phải từ từ nhích theo sau nàng và
càng tới gần cha anh hơn. Anh cảm thấy khoảng cách giữa ông bố và anh ngắn lại.
Có một lần anh ngẩng đầu lên, liếc nhìn ngang một cách vô định. Nhưng cha anh
mặt hồng hào và vui vẻ hãy còn đang đọc cuốn sách cầm trên tay, có điều là lúc
này nét mặt ông có vẻ trầm ngâm, hình như có cái gì trong sách làm ông xúc động
và ông định đứng lại đó một lúc nữa để đọc tiếp.
Ông già Hartcourt có nhiều thì giờ giải trí vì ông hiện sống
bằng lương hưu, sau một đời làm việc vất vả. Ông đã cho thằng John vào đại học
và ông thiết tha muốn nó nổi danh. Đêm nào cũng vậy khi John về nhà dù còn sớm
hay muộn, anh cũng vào phòng ngủ của cha mẹ anh, bật đèn lên và nói chuyện với
cha mẹ về những truyện thích thú của anh trong ngày hôm đó. Cha mẹ anh lắng
nghe và cũng tham dự vào thế giới mới đó với anh. Vẫn mặc quần áo ngủ, cả hai
ông bà đều ngồi dậy và trong khi bà mẹ hỏi đủ các chuyện thì ông bố lắng tai
nghe, đầu nghiêng về một bên, trên mặt nở một nụ cười hoặc đôi lông mày nhíu
lại. Bây giờ John đang nhớ lại tất cả những điều đó, và trong tâm hồn anh đang
có một niềm ước muốn vô vọng và một nỗi niềm đau đớn mỗi lúc mỗi lớn mạnh thêm
không chịu đựng nổi khi anh sợ hãi liếc nhìn cha anh; nhưng anh lại nghĩ một
cách ương ngạnh rằng “Ta không thể giới thiệu ông được, nếu ông không trông
thấy mình và Grace thì sẽ dễ dàng cho tất cả mọi người. Ta đâu có xấu hổ. Nhưng
như vậy tiện hơn. Như vậy hữu lý hơn. Gặp Grace chỉ tổ làm cho ông lúng túng mà
thôi”.
Nhưng ngay lúc đó anh nhận thấy là anh có xấu hổ, nhưng anh
cảm thấy sự xấu hổ đó chính đáng bởi vì cha của Grace vẫn có cử chỉ lịch thiệp
và tự tin của một người suốt đời sống giữa những kẻ giàu sang và tự tin. Thỉnh
thoảng khi tới nhà Grace, và nói chuyện một cách lễ phép với mẹ nàng, John vẫn
luôn luôn nghĩ tới cái mộc mạc của gia đình mình, cách ăn mặc lôi thôi hồn
nhiên và vui vẻ của cha mẹ mình, và anh quyết định một cách tuyệt vọng rằng anh
phải làm cho những người trong gia đình Grace khâm phục anh.
Anh thận trọng ngẩng nhìn lên vì hai người chỉ còn cách cha
anh chừng hai, ba thước mà thôi; nhưng ngay lúc đó, cha anh cũng ngẩng đầu lên,
và John vội vàng nhìn đi nơi khác, ra phía xa trên lối đi, trên những quầy hàng
và không thấy gì hết. Khi cặp mắt màu xanh và điềm tĩnh của cha anh nhìn chòng
chọc qua mắt kính, có lẽ, có lúc bốn mắt đã gặp nhau. Trong hai người không ai
biết chắc, nhưng khi anh quay đi và bắt đầu nói chuyện vội vã với Grace thì
John biết một cách đích xác là cha anh đã nhìn thấy anh. Anh biết như vậy qua
vẻ điềm tĩnh quả quyết trong đôi mắt màu xanh của cha anh. John càng thêm xấu
hổ và nỗi niềm tủi nhục làm anh đau khổ trong khi anh đứng chờ mà không làm gì
cả.
Cha anh quay đi và đi xuống phía dưới lối đi, đi thẳng người
trong bộ quần áo tồi tàn, hai vai rất thẳng, không ngoảnh nhìn lại lần nào. Anh
biết rằng cha anh sẽ đi bộ chầm chậm xuống phía dưới đường phố với vẻ trầm ngâm
sâu đậm thêm, và trở thành trịnh trọng.
Anh chàng Hartcourt trẻ tuổi đứng cạnh Grace, đụng nhẹ vào
vai êm dịu của nàng và còn thoang thoảng ngửi thấy mùi nước hoa thơm dịu nàng
dùng. Nàng đứng đó, sát bên người anh, nàng giữ trong mình tất cả những gì mà
anh muốn giơ tay ra với lấy, nhưng bây giờ anh cảm thấy một mối hận thù sâu sắc
làm cho anh cau có và trầm lặng.
Bằng một giọng dịu dàng kéo dài, nàng nói:
- John, anh nói phải đó, ngày nào nóng bức mà ở đây thực
không chịu nổi. Chúng ta ra khỏi đây đi anh đi. Anh có bao giờ để ý là những
tiệm bách hóa, sau một thời gian, có thể thực sự làm mình ghét kẻ khác không?
Nhưng nàng vừa nói vừa mỉm cười khiến anh có thể thấy rằng,
thực ra, nàng chẳng ghét ai hết.
Anh nói một cách cộc lốc:
- Em không thích kẻ khác, phải không?
- Kẻ khác? Kẻ khác nào? Anh muốn nói gì?
Anh nói tiếp một cách bực dọc:
- Anh muốn nói em không thích những hạng người mà em đụng
chạm phải, ở đây chẳng hạn.
- Không nhất định là ai. Mà ai ưa những người đó? Anh đang
nói gì vậy?
Trong lòng anh tràn đầy một niềm ước muốn tàn nhẫn muốn đả
kích nàng, nên anh nói liều lĩnh:
- Ai ai cũng thấy là em không ưa kẻ khác. Anh nói quyết rằng
em không ưa những người giản dị và ngay thẳng, lọai người mà em gặp khắp nơi
trong thành phố.- Anh thốt ra những lời như muốn làm nàng xúc động, nhưng thực
ra anh muốn nói: - Em sẽ không thích gia đình anh. Tại sao anh lại không có thể
đưa em về dùng cơm với cha mẹ anh? Em sẽ khinh thị cha mẹ anh vì các người
không có cao vọng gì. Ngay khi cha anh vừa thấy em, người đã hiểu ngay là em
không muốn gặp người. Anh biết rõ điều đó khi thấy cử chỉ cha anh quay đi.
Hartcourt biết rằng lúc này cha anh đang đi về nhà và tối
nay anh sẽ gặp cha anh trong bữa cơm chiều. Mẹ anh và em gái anh sẽ nói liến
thoắng, nhưng cha anh sẽ không nói gì với anh hoặc bất cứ ai. Hartcourt sẽ nhớ
lại cái nhìn bình thản của cặp mắt xanh và hiểu rằng cha anh đau lòng khi ông
bỏ đi.
Grace chăm chú nhìn khuôn mặt âu sầu của John trong khi hai
người đi qua hết gian hàng và nàng biết rằng anh đang ấp ủ một niềm phẫn nộ
riêng tư và nỗi bất bình và tức giận của riêng nàng cũng tăng thêm nên nàng dằn
từng tiếng:
- Anh có quyền nổi khùng vì buổi chiều nóng nực, tôi nghĩ
vậy, nhưng nếu tôi cảm thấy rằng tôi không thích ở đây thì tôi có quyền không
thích. Chính anh muốn chúng ta rời khỏi đây. Ai mà lại muốn mất nhiều thời giờ
trong một tiệm bách hóa vào một buổi chiều nóng bức? Tôi bắt đầu ghét tất cả
những kẻ ngu ngốc đụng vào tôi, ghét tất cả những người ở gần tôi. Như vậy thì
tôi đã làm sao nào?
- Như vậy thì cô thành một đứa rởm đời.
Nàng tức giận hỏi:
- Vậy thì bây giờ tôi rởm đời hả?
Anh nói:
- Nhất định là cô rởm đời.
Họ đi tới cửa rồi bước ra phố. Trong khi họ đi dưới ánh
nắng, giữa đám đông người đi chầm chậm về phía dưới phố, anh lần mò tìm lời để
diễn tả những ý nghĩ thầm kín mà anh đã có về nàng. Anh nói:
- Tôi luôn luôn hiểu rõ cô sẽ có cảm nghĩ gì về những người
mà tôi yêu mến, mà lại không thích hợp với thế giới riêng tư của cô.
Nàng nói:
- Anh là một đứa ngu ngốc!
Bây giờ mặt nàng đỏ bừng và nàng cũng khó biểu lộ sự công
phẫn của mình, bởi vậy nàng chăm chăm nhìn thẳng về phía trước trong khi bước
đi.
Chưa bao giờ họ nói với nhau như vậy, và bây giờ cả hai đều
muốn đả kích nhau ngay. Nàng bắt đầu cãi với anh một thôi một hồi, rồi nàng tự
kìm hãm và bình tĩnh nói:
- John, anh hãy nghe đây, tôi cho rằng anh chán không muốn
đi với tôi nữa. Vậy không có lý gì mà đi uống trà với nhau nữa. Tôi nghĩ rằng
tốt hơn là nên từ giã anh ngay đây.
Anh nói:
- Tốt lắm, chào cô.
- Chào anh.
- Chào cô.
Nàng bắt đầu bỏ đi, nhưng nàng vừa đi được hai bước thì anh
với tay một cách tuyệt vọng, nắm lấy cánh tay nàng, và anh sợ sệt rồi van nài:
- Xin em đừng bỏ đi, Grace.
Tất cả nỗi giận dữ và cáu kỉnh đã tan biến khỏi người anh;
và chỉ còn một mối lo âu vô vọng trong giọng nói khi anh van xin:
- Em tha thứ cho anh. Anh không có quyền nói với em như vậy.
Anh cũng không hiểu vì sao anh lại thô bỉ đến thế, và anh không hiểu có chuyện
gì. Anh thực rất lố bịch. Em phải tha thứ cho anh. Đừng bỏ anh.
Chưa bao giờ anh nói với nàng bằng một giọng nhát gừng như
vậy, và sự chân thành của anh, tình cảm sâu xa của anh bắt đầu làm nàng cảm
động. Trong khi nàng nghe anh nói, và cảm thấy tất cả nỗi niềm mong muốn trong
con người anh thì cả hai hình như lại gần nhau hơn bao giờ hết, vì đã chống đối
nhau, và nàng bắt đầu cảm thấy bẽn lẽn. Nàng nói:
- Em không biết chúng ta cãi nhau vì cái gì. Em cho là cả
hai chúng ta đều cáu kỉnh. Chắc là vì thời tiết đấy. Nhưng em không giận đâu,
John ạ.
Anh gật gù một cách thiểu não. Anh muốn nói với nàng rằng
chắc chắn cha anh sẽ thấy nàng đáng yêu, nhưng trong đời anh chưa bao giờ anh
cảm thấy mình khổ sở như vậy. Anh nắm chặt cánh tay nàng như thể là anh phải
nắm chặt lấy nó nếu không thì cái mà anh mong muốn nhất trên đời sẽ chạy đi
mất; nhưng anh vẫn nghĩ tới, như là anh sẽ luôn luôn nghĩ tới, cha anh điềm
nhiên bỏ đi không bao giờ quay đầu lại.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét