Tháng Năm thắm thiết - O'Henry

Bạn làm ơn vỗ vào mặt nhà thơ líu lo với bạn những ngôn từ ca ngợi tháng Năm. Đó là một tháng thống trị cái hiểm độc đen tối nhất và cái điên rồ.

Vào tháng Năm, Cupidon ném những mũi tên dò dẫm. Các nhà triệu phú cưới các nàng nhân viên đánh máy chữ. Những giáo sư thông thái tán tỉnh mấy cô hầu bàn mặc tạp dề trắng nhai kẹo cao su đàng sau các quầy bán hàng tự động. Những cậu choai choai rón rén băng qua bãi cỏ và đi trồng cây thang dưới cửa sổ viền dây trường xuân, nơi đó nàng Juliette lắp đặt kính viễn vọng và đang ngóng đợi họ. Những cụ già 60 tuổi đeo ghệt trắng dạo chơi loăng quăng gần ngôi trường sư phạm của các thiếu nữ xinh tươi mơn mởn. Đám đàn ông có vợ sẽ thể hiện lòng dịu dàng và tình cảm bất thường với vợ họ bằng cách vỗ lưng các bà mà lẩm bẩm: “Sao rồi bà, có khỏe không?”.

Ly khúc - thơ Đào Phong Lan

Trăng ơi …

Trăng hãy về đi!

Khuya rồi,

nấn ná làm gì nơi đây!

Đêm xa

mái phố vơi đầy

Ừ thì vẫn biết chia tay là buồn.

Trăng xa,

Em về - Lê Đình Sơn

Em về,

mưa ướt áo tôi

Đất trời se thắt, biết rồi làm sao?

Em về,

tàn giấc chiêm bao

Tôi chua chát những ngọt ngào ngày xưa.

Em về,

Muối dưa - thơ Phạm Hồng Oanh

Tươi cái mất, héo cái còn.

Tôi đem nén những nỗi buồn làm dưa

Tưởng vừa chớm đến độ chua

Hóa ra vị đắng chẳng ngờ, vì đâu?

Một thời mặn nhạt cho nhau

Một lần - thơ Huy Trụ

Một lần em, một lần anh

Cái vu vơ nhất cũng thành câu thơ

Nửa đời đi ngẩn, về ngơ

Anh như hoa dại đặt vờ tay em

Nhớ nhau chẳng thể đi tìm

Nỗi nhớ âm thầm - thơ Kim Tuấn

Ta ở trời Tây nhớ trời Đông

Nhớ trong sợi khói bay phiêu bồng

Có dăm hàng núi ngăn người đến

Có một nguồn xa cách mấy dòng

Ta ở trời Tây nhớ trời Đông

Nhớ quen trăm nỗi xót xa lòng

Nhớ ta bỗng có men đời đắng

Đi săn khỉ - t/p Vũ Trọng Phụng

Đi săn khỉ

Tác giả: Vũ Trọng Phụng

Đông Dương tạp chí, số 16; ngày 28.8.1937

Xưa kia tôi chưa biết “đi săn” là thế nào. Nhưng mà từ thuở nhỏ, tôi vẫn ao ước có một khẩu súng để có thể được đi săn luôn luôn. Những khi trông thấy hoặc một chiếc xe hơi sau lưng có buộc một con hổ, một con nai, với bọn người đội mũ cát két tay giữ súng ngồi trên, hay là một nhà thiện xạ đeo súng sau lưng, cưỡi xe “bình bịch” có đèo một chùm giẽ giun ở tay lái, vênh vang đi qua các phố xá thì lòng tôi lại nao nao lên kính phục và thèm muốn. Thú đi săn đối với tôi có một sức ám ảnh mạnh như là của ngọt đối với những ông nghiện, cái quần soóc đối với những gái tân thời, huy chương phẩm hàm đối với những ông trọc phú, thịt chó hầm rựa mận đối với các nhà sư chân tu. Đến nỗi cái tục đi săn cát két ở Tarascon tả trong sách của A. Daudet cũng làm cho tôi ước ao, khao khát...

Mái tóc viễn phương - Đinh Hùng

Đêm hè ngồi nhớ giăng suông

Nhớ em tà áo nhạt hương chưa về

Cách rừng, cách cả sơn khê

Em ơi! giữ mái tóc thề cho xanh

Thuyền mây từ bỏ kinh thành

Bến vàng hiu quạnh cũng đành tiễn đưa

Biển ngoài: núi cũ, thông xưa

Tịch dương đã trải, nắng mưa đã từng

Sầu lên bến cát rưng rưng

Chẳng chiến chinh mà cũng lẻ đôi - Du Tử Lê

Chỉ nhớ người thôi đủ hết đời 
Chim về góc biển. Bóng ra khơi 
Lòng tôi lũng thấp. Tâm hiu quạnh 
Chẳng chiến chinh mà cũng lẻ đôi 

Chỉ nhớ người thôi đủ hết đời 
Buổi chiều chăn gối thiếu hơi ai 
Em đi để lại hồn thơ dại

Lời thề cỏ may - thơ Phạm Công Trứ

Làm sao quên được tuổi thơ

Tuổi vàng, tuổi ngọc - Tôi ngờ lời ai

Thuở ấy tôi mới lên mười

Còn em lên bảy theo tôi cả ngày

Quần em dệt kín bông may

Áo tôi đứt cúc, mực dây tím bầm

Hàn vương tôn phú - tác giả Đặng Trần Thường.

(Đặng Trần Thường, khai quốc công thần nhà Nguyễn, chức Tán lý đô thống chế, quản Binh bộ Bắc thành, sau được phong hàm Binh bộ thượng thư.

Sau này ông bị vu oan và bị hạ ngục. Trong ngục, ông làm bài phú “Hàn vương tôn” cảm thán thân phận.

Gia Long cho là ông có ý oán giận, bắt ông tự sát trong ngục).

* * *

Hàn vương tôn !

Hàn vương tôn ! (1)

Vũ khúc giáng thần, (2)

Kim kê ứng thụy; (3)

Kinh sử năm xe chứa chất (4), ngang trời dọc đất ấy kinh luân;

Người có quyền - t/p Vũ Trọng Phụng

Đứng ngắm trước gương, anh ta cài khuy cổ áo, vuốt lại hai tà áo nhăn nheo, đội lại cái khăn lượt cũ cho chữ nhân đúng ở giữa trán. Anh ta nhìn vào gương một lần nữa, thấy mình “không ai chê vào đâu được”, bèn ung dung ra đi. Chợt nhìn xuống đôi mũi giày Gia Định anh lại hấp tấp quay vào gầm giường cúi tìm đến rỏ mồ hôi tai mới thấy cái bít tất cũ. Anh lau mũi giầy, vui mừng rằng đã không quên một việc có thể rất có hại cho danh dự của anh. Chứ gì! Anh mà lại đi đôi giầy bụi bậm ra phố thì thiên hạ cười chết!

Qua gian nhà cầu, thấy bà mẹ đương ngồi cân tơ, lưng quay vào tường, anh rón rén gót chân như một tên trộm. Anh thở dài sung sướng vì mẹ không biết, không gọi lại hỏi, không căn vặn, để mà, sau cùng, đay nghiến là anh lêu lổng, là ăn hại, và bắt quay trở lại, bỏ khăn, áo ra.

Sao mày không vỡ, nắp ơi! - Vũ Trọng Phụng

Phóng viên báo Nhất Đông Dương xem xong tờ báo thì đập mạnh xuống bàn, nói một mình: “Có thế chứ ! Việc này làm nhao dư luận cả huyện, may ra mình có dịp kiếm chác một cái chơi!”

Nào có gì đâu? Cách đây hai hôm, có một bác nghiện đã thắt cổ tự tử. Hơn một tháng nay, cả vùng không có nhà cháy, người chết đuối hoặc bị trâu húc hay chết chẹt xe, cũng không có lấy một con gà toi, cũng không có lấy một con sâu cắn hại mùa màng, phóng viên báo Nhất Đông Dương nghĩ đến cái chức nghiệp của mình mà những lo nơm nớp. May sao có người thắt cổ, nhà báo tất phải thêu dệt ra như chuyện đổ trời.

Lấy vợ xấu - Vũ Trọng Phụng

Vì có “việc quan”, bữa ấy tôi phải vào tòa sứ Hà Ðông. Tôi bước chân vào công đường lúc 9 giờ sáng, phải ngồi khoanh tay đợi trên một chiếc ghế dài mãi cho đến 11 giờ. Cụ phán buồng giấy ấy, theo những thông lệ thiêng liêng của nước Việt Nam cố hữu, đã tiếp tôi bằng sự nhăn nhó, sự gắt gỏng, để mà, sau cùng, bảo tôi đến chiều thì quay trở lại để cụ tiếp một lần nữa. Tôi đã vâng vâng dạ dạ như một người công dân hiểu rõ cái quyền hạn vô hạn của một quan phán đầu tòa là thế nào.

Khi ra khỏi vườn hoa của tòa sứ, tôi phải đành đi tìm một hàng cao lâu. Và, tại đó, tôi đã tình cờ được gặp anh Doãn, một người bạn đồng học cũ ở lớp nhất một trường sơ học.

Giá như... - thơ Anh Ngọc

Nhớ xưa em bảo cùng anh:

“Nếu mai hai đứa chúng mình chán nhau

thì đời buồn biết bao nhiêu...”

Vô tư anh chẳng nghĩ điều ấy đâu.

Ngày vui thấm thoắt qua mau

Bây giờ mình đã xa nhau thật rồi

Người xưa đã vắng bên trời

Con người điêu trá - Vũ Trọng Phụng

Nhà văn sĩ T.L. một hôm kể lể với tôi:

Một đời tôi, tôi chỉ yêu có một người. Trong hai năm giời tôi cùng người ấy ăn ở với nhau, tình yêu thật là thiết tha, đằm thắm, tôi được sung sướng đến cực điểm.

Tôi phải thú thực rằng sở dĩ tôi có cái danh dự ngày nay là nhờ nàng cả, vì, được gần gụi nàng thì cầm tới bút, tôi mới mong được thấy cảm hứng chứa chan. Mới gặp nàng lần đầu, tôi đã tưởng tượng ngay rằng nàng vẫn là người yêu của tôi tự bao giờ ấy! Dung nhan diễm lệ và đức tính của nàng thực làm thỏa lòng tôi quá, khiến tôi đến phải mê tơi.